การพัฒนานวัตกรรมธนาคารน้ำตาล สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้

บทคัดย่อ

          การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและทดสอบประสิทธิผลของนวัตกรรมธนาคารน้ำตาลในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ดำเนินการวิจัยในพื้นที่เทศบาลเมืองอ่างทอง ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ได้แก่ 1) ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการในการพัฒนา 2) การพัฒนานวัตกรรมธนาคารน้ำตาล การตรวจสอบคุณภาพ และการศึกษานำร่อง 3) นำนวัตกรรมธนาคารน้ำตาลไปใช้เพื่อตรวจสอบประสิทธิผลกับผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ เลือกแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑ์ที่กำหนด จำนวน 35 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) แบบสอบถามความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น ผ่านการตรวจสอบคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ได้ค่าความตรงตามเนื้อหา เท่ากับ 0.85 และค่าความเที่ยงที่คํานวณโดยใช้สัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค เท่ากับ 0.84 และ 2) นวัตกรรมธนาคารน้ำตาล ค่าความตรงตามเนื้อหา เท่ากับ 0.90 ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือน มกราคม - กันยายน พ.ศ. 2560 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติทดสอบค่าทีกรณีกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มไม่เป็นอิสระจากกัน
            ผลการวิจัย พบว่า นวัตกรรมธนาคารน้ำตาลที่พัฒนาขึ้นตามแนวคิดการบริการของธนาคาร การเสริมสร้างพลังอำนาจ และทฤษฎีการเสริมสร้างแรงจูงใจในการป้องกันโรค ประกอบด้วยกิจกรรม 1) การให้บริการฝากและถอนระดับน้ำตาล 2) การให้ความรู้ 3) การสร้างแรงจูงใจจากบุคคลต้นแบบ 4) กิจกรรมปลูกต้นจิตสำนึก และ 5) กิจกรรมปลูกต้นสุขภาพ ภายหลังเข้าร่วมเป็นสมาชิกธนาคารน้ำตาลเป็นระยะเวลา 6 เดือน พบว่า กลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ มี 1) คะแนนความรู้และคะแนนพฤติกรรมในการดูแลตนเองสูงขึ้น 2) น้ำหนักและดัชนีมวลกายลดลง และ 3) ผลลัพธ์ทางคลินิก ได้แก่ ระดับน้ำตาลในเลือด ระดับน้ำตาลในเลือดสะสม ครีเอตินิน และยูรีนไมโครอัลบูมินลดลงกว่าก่อนเป็นสมาชิก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
            ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า นวัตกรรมธนาคารน้ำตาลที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิผลในการพัฒนาความรู้ พฤติกรรมการดูแลตนเอง ลดน้ำหนัก ดัชนีมวลกาย ระดับน้ำตาลในเลือด ระดับน้ำตาลในเลือดสะสม ครีเอตินิน และยูรีนไมโครอัลบูมินในผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้