การพัฒนารูปแบบการป้องกันการฆ่าตัวตายโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

          การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการณ์การฆ่าตัวตาย และการมีส่วนร่วมในการป้องกันการฆ่าตัวตายของประชาชนในจังหวัดลำปาง  เพื่อพัฒนารูปแบบการป้องกันการฆ่าตัวตายโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน และเพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบ  การวิจัยและพัฒนาครั้งนี้ใช้วิธีการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลแบบผสมผสาน ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ การวิเคราะห์สภาพการณ์การฆ่าตัวตาย การพัฒนารูปแบบ และการประเมินผลการใช้รูปแบบ โดยนำรูปแบบไปใช้ในโรงพยาบาล 13 แห่ง  และรพ.สต. 142 แห่งในจังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ประชาชนในพื้นที่จำนวน 6,694 คน และผู้รับผิดชอบงานสุขภาพจิต จำนวน 157 คน  เครื่องมือวิจัยได้แก่ แบบประเมินการรู้เท่าทันสุขภาพจิตในการป้องกันการฆ่าตัวตาย แบบประเมินการมีส่วนร่วม และแบบสัมภาษณ์ผลการใช้รูปแบบ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติทดสอบที และการวิเคราะห์เนื้อหา

          ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการป้องกันการฆ่าตัวตายโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ประกอบด้วย การสร้างเครือข่าย การพัฒนาศักยภาพและเสริมพลังชุมชน และการดำเนินกิจกรรมการป้องกันการฆ่าตัวตาย 3 ระดับได้แก่ ระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ คุณภาพของรูปแบบมีความเหมาะสมในระดับมาก หลังการใช้รูปแบบ ประชาชนมีการรู้เท่าทันสุขภาพจิตในการป้องกันการฆ่าตัวตายสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05  รพ.สต. ทุกแห่งประสบความสำเร็จในการสร้างเครือข่ายป้องกันการฆ่าตัวตาย อัตราการพยายามฆ่าตัวตายเพิ่มขึ้นจาก 12.22 เป็น 12.75 ต่อแสนประชากร ในขณะที่อัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จลดลงจาก 8.86 เป็น 7.59 ต่อแสนประชากร รูปแบบที่พัฒนาขึ้นสามารถพัฒนาการรู้เท่าทันในการป้องกันการฆ่าตัวตายได้ แต่ยังไม่สามารถลดอัตราการพยายามฆ่าตัวตายได้ ควรศึกษากลยุทธ์อื่นมาเสริมสร้างรูปแบบเพื่อให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น รูปแบบที่พัฒนาขึ้นสามารถพัฒนาการรู้เท่าทันในการป้องกันการฆ่าตัวตายและลดอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จได้ แต่ยังไม่สามารถลดอัตราการพยายามฆ่าตัวตายได้  ควรศึกษากลยุทธ์อื่นมาเสริมสร้างรูปแบบเพื่อให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น