การพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหมโดยใช้จิตตปัญญาศึกษา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อ (1) ศึกษาสภาพการนำแนวคิดจิตตปัญญาศึกษามาใช้ในการพัฒนา
ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหม
(2) สร้างหลักสูตรการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาล
สังกัดกระทรวงกลาโหมโดยใช้จิตตปัญญาศึกษา และ (3) เพื่อประเมินหลักสูตรการพัฒนาภาวะผู้นำการ
เปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหมโดยใช้จิตต
ปัญญาศึกษา มีขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสภาพการนำแนวคิดจิตตปัญญาศึกษาเพื่อพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง
ของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหมโดยการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ
ในสังกัดกระทรวงกลาโหม 21 คน เครื่องมือ คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูล
โดยการวิเคราะห์เนื้อหา
ขั้นตอนที่ 2 สร้างหลักสูตรการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาล
ในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหมโดยใช้จิตตปัญญาศึกษา นำเนื้อหาจากขั้นตอนที่ 1 มา (1)
สร้างโครงร่างหลักสูตร (2) ประเมินความเหมาะสมและความสอดคล้องของโครงร่างหลักสูตรโดยผู้ทรง
คุณวุฒิ 5 คน และ (3) ปรับปรุงโครงร่างหลักสูตรตามข้อชี้แนะของผู้ทรงคุณวุฒิก่อนนำไปใช้
ขั้นตอนที่ 3 ประเมินหลักสูตร โดยนำหลักสูตรไปทดลองใช้กับหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาล
โรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า จำนวน 31 คน แบบ one group pre-test post-test design
เครื่องมือ คือ แบบประเมินการรับรู้ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และแบบวัดความพึงพอใจ วิเคราะห์
ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยสรุป ดังนี้
ตอนที่ 1 ผลการศึกษาสภาพการนำแนวคิดจิตตปัญญาศึกษาเพื่อพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง
ของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหม พบว่า แนวคิดจิตตปัญญา
ศึกษาเป็นแนวคิดนามธรรม ยากต่อการเข้าใจและปฏิบัติ ผู้บริหารทางการพยาบาลไม่มีนโยบายและไม่มี
หลักสูตรจิตตปัญญาศึกษาเพื่อพัฒนาหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาล หัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลขาด
ความรู้ ความเข้าใจและแรงจูงใจในการพัฒนาตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา
ตอนที่ 2 ผลการพัฒนาหลักสูตร ประกอบด้วย 4 หน่วยการเรียนรู้ การตรวจสอบคุณภาพ
โครงร่างหลักสูตร มีความเหมาะสมในระดับมากถึงมากที่สุด และมีความสอดคล้องทุกองค์ประกอบ
ตอนที่ 3 ผลการประเมินหลักสูตร พบว่า คะแนนการรับรู้ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงจากการ
ประเมินตนเองของหัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหม หลังการ
ทดลองใช้หลักสูตรมีคะแนนเฉลี่ยสูงกว่าก่อนการทดลองใช้หลักสูตรอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่่ระดับ
.05 หลังการทดลองใช้หลักสูตร 8 สัปดาห์ พบว่า คะแนนการรับรู้ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของ
หัวหน้าหน่วยทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหมไม่แตกต่างจากหลังการทดลอง
ใช้หลักสูตรอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และความพึงพอใจในการใช้หลักสูตรอยู่ในระดับมากทุกข้อ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
2. สำนักการพยาบาล กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. รายงานการวิจัย: ระบบบริหารงานพยาบาลที่พึงประสงค์. กรุงเทพมหานคร: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2552.
3. รัชนี สีดา. แผนพัฒนาการพยาบาลและผดุงครรภ์แห่งชาติ (ฉบับที่ 2). กรุงเทพมหานคร: ศิริยอดการพิมพ์; 2552.
4. น้ำฝน โดมกลาง, สุชาดา รัชชุกุล. บทบาทหัวหน้าหอผู้ป่วยโรงพยาบาลศูนย์ที่พึงประสงค์ในศตวรรษหน้า (พ.ศ. 2551-2560). วารสารพยาบาลศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2551; 20(3): 16-28.
5. บุญใจ ศรีสถิตย์นรากูร. ภาวะผู้นำและกลยุทธ์การจัดการองค์การพยาบาลในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2550.
6. Polifko-Harris K. Case applications in nursing leadership & management. New York: Thomson/Delmar Learning; 2004.
7. สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์. ภาวะผู้นำ ทฤษฎีและปฏิบัติ: ศาสตร์และศิลป์สู่ความเป็นผู้นำที่สมบูรณ์. พิมพ์ครั้งที่ 2. เชียงราย: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย; 2548.
8. Curtis EA, Vries J, Sheerin FK. Developing Leadership in nursing: Exploring core factors. Br J Nurs. 2011; 20(5): 306-9.
9. Heller BR, Drenkard K, Esposito-Herr MB, Romano C, Tom S, Valentine N. Educating nurses for leadership roles. J Contin Educ Nurs 2004; 35(5): 203-10.
10. Nwigboji OS. Transformational Leadership in nursing: The case of Ebonyi State in Nigeria. International Research Journal of Public and Environmental Health 2014; 1(10): 202-06.
11. Ibraheem S, Mohammad S, Al-Zeaud HA, Essam Batayneh AM. The relationship between transformational leadership and employees’ satisfaction at Jordanian private hospital. Business and Economic Horizons 2011; 5(2): 35-46.
12. Bass BM, Avolio BJ. Improving Organization Effectiveness Through Transformational Leadership. Thousand Oaks: Sage; 1994.
13. ประเวศ วะสี. การเรียนรู้ใหม่ไปให้พ้นวิกฤติ. กรุงเทพมหานคร: ร่วมด้วยช่วยกัน; 2550.
14. วิจักขณ์ พานิช. เรียนรู้ด้วยใจอย่างใคร่ครวญ การศึกษาดั่งเส้นทางแสวงหาทางจิตวิญญาณ. กรุงเทพมหานคร: ภาพพิมพ์; 2550.
15. Khayankij, S. The Implementation of Contemplative Education in the Assessment and Evaluation of Young Children Course. Asia-Pacific Journal of Research in Early Childhood Education 2012; 6(2): 85-99.
16. นฤมล อเนกวิทย์. การพัฒนาหลักสูตรจิตตปัญญาศึกษาสำหรับนักศึกษาพยาบาล. [ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2552.
17. Delahaye BL. Human Resource Development: Adult learning and knowledge management. 2nd ed. Queensland: John Wiley & Sons; 2005.
18. Knowles MS, Holton III EF, Swanson RA. The adult learner: The definitive classic in adult education and human resource development. 8th ed. New York: Routledge; 2015.
19. Tyler RW. Basic principles of curriculum and instruction. 4th ed. Chicago: University of Chicago Press; 1975.
20. ธนา นิลชัยโกวิทย์, อดิศร จันทรสุข. ศิลปะการจัดกระบวนการเรียนรู้ เพื่อการเปลี่ยนแปลง: คู่มือกระบวนการจิตตปัญญา. นครปฐม: ศูนย์จิตตปัญญาศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล; 2552.
21. สภาการพยาบาล. แผนพัฒนาการพยาบาลและการผดุงครรภ์แห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2555-2559). นนทบุรี: สภาการพยาบาล; 2555.
22. El-Fatah RA, Gad SA, El-Demerdash SM. An Educational Program about Nursing Managers’ Transformational Leadership, Conflict management Styles and Decision Making Effectiveness. Journal of Nursing and Health Science 2014; 3(3): 42-56.
23. จิรัฐกาล พงศ์ภคเธียร. จิตตปัญญาศึกษา การเรียนรู้สู่จิตสำนึกใหม่. กรุงเทพมหานคร: สวนเงินมีมา; 2553.
24. Huston C. Preparing nurse leaders for 2020. The Journal of Nursing Management 2008;16(8): 905-11.
25. McCloughen A, O’Brien L, Jackson D. Journey to become a nurse leader mentor: past, present and future influences. Nurs Inq 2014; 21(4): 301-10.
26. จำเนียร จวงตระกูล. การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์: ทฤษฎีและการปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์กฎหมายธุรกิจอินเตอร์เนชั่นแนล; 2553.
27. สงัด อุทรานันท์. พื้นฐานและหลักการพัฒนาหลักสูตร (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มิตรสยาม; 2532.
28. ชูศรี สุวรรณโชติ. หลักสูตรและการพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพมหานคร: ทิชซิ่งเอ็ด; 2544.
29. Taba H. Curriculum Development: Theory and Practice. New York: Harcourt, Brace & World; 1962.
30. Bishop G. Curriculum Development. London: Macmillan; 1985.
31. Blanchard PN, Thacker JW. Effective training: Systems, strategies and practices. 3rd ed. New Jersey: Pearson Prentice-Hall; 2007.
32. Henson K. Curriculum Planning: Integrating Multiculturalism, Constructive and Education Reform. Boston: McGraw-Hill; 2001.
33. ชลลดา ทองทวี, จิรัฐกาล พงศ์ภคเธียร. รายงานผลการดำเนินงานฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัยและจัดการความรู้จิตตปัญญาศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพและศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล; 2551.
34. ฆนัท ธาตุทอง. สอนคิด: การจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความคิด. นครปฐม: เพชรเกษมการพิมพ์; 2554.
35. ศิริรัตน์ จำปีเรือง, อมรรัตน์ วัฒนาธร, พูลสุข หิงคานนท์, วารีรัตน์ แก้วอุไร. การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามกระบวนการสุนทรียสนทนาสำหรับนักศึกษาพยาบาล. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร 2556; 15(2): 9-15.
36. ชาญ สวัสดิ์สาลี. คู่มือการประเมินและติดตามผลการฝึกอบรมสำหรับผู้รับผิดชอบโครงการฝึกอบรมสัมมนา. กรุงเทพมหานคร: สวัสดิการสำนักงาน ก.พ.; 2551.
