การประยุกต์ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง

บทคัดย่อ

บทนำ: จากข้อมูลในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลคลองหอยโข่ง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา ปี 2558–2562 พบว่ามีกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น ร้อยละ 8.2, 16.2, 10.2, 23.1 และ 29.6 ตามลำดับ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการประยุกต์ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ กลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ประกอบด้วย    กลุ่มทดลอง จำนวน 37 คน กลุ่มควบคุม จำนวน 36 คน ที่มีอายุอยู่ระหว่าง 35-59 ปี จำนวน 83 คน ในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ สำหรับกิจกรรมที่ใช้ ได้แก่ การให้ความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง สาธิตการวัดความดันโลหิตที่ถูกวิธี การใช้ตัวแบบ การร่วมกันวางแผนเพื่อกำจัดอุปสรรค การวิเคราะห์อาหาร หวาน มัน เค็ม สาธิตวิธีการประกอบอาหารแนวใหม่โดยการนำเมนูตามแนวทางของ DASH วัดค่าความเค็มในอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน พิสัย และมัธยฐาน สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ สถิติ Paired t-test, Independent t – test, Wilcoxon Matched-Pairs Signed Ranks Test และMann – Whitney U test

ผลการศึกษา: ความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง การรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ประโยชน์เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) ส่วนการรับรู้อุปสรรคไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.116) ค่าความดันโลหิตหลังการทดลอง พบว่า กลุ่มทดลองอยู่ระดับปกติ ร้อยละ 35.2 และกลุ่มควบคุมอยู่ในระดับความดันโลหิตสูงกว่าปกติ ร้อยละ 41.7   

สรุปผล: ความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ประโยชน์เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง และพฤติกรรมการบริโภคอาหารระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  (p-value < 0.001)