การพัฒนาคู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก

ผู้แต่ง

  • ฐปนีย์ ฟูมูลเจริญ สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา

คำสำคัญ:

คู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยา, นักจิตวิทยาคลินิก

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อพัฒนาและศึกษาประสิทธิผลของคู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก

วัสดุและวิธีการ : เป็นการวิจัยและพัฒนา ตามแนวทางการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีกรมสุขภาพจิต 7 ขั้นตอน แบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การวิเคราะห์ความต้องการ/ความจำเป็นในการพัฒนา การกำหนดกรอบแนวคิด การออกแบบและจัดทำต้นร่างกับอาสาสมัคร และระยะที่ 2 ศึกษาประสิทธิผลของคู่มือฯ กับอาสาสมัครเป็นนักจิตวิทยาคลินิกและผู้ป่วยโรคจิตเวช ใช้แบบแผนการวิจัยแบบกึ่งทดลอง แบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลังการทดลอง

ผล : ได้คู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก ที่ประกอบด้วย 5 บท คือ บทที่ 1 บทนำ บทที่ 2 ความรู้พื้นฐานเรื่องสมอง บทที่ 3 ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยา บทที่ 4 แบบทดสอบทางประสาทจิตวิทยา และบทที่ 5 การเขียนรายงานผลการทดสอบทางประสาทจิตวิทยา และมีค่าดัชนีความสอดคล้อง เท่ากับ 1.00 ประสิทธิผลของคู่มือฯ พบว่า คะแนนความรู้หลังการใช้คู่มือฯ สูงกว่าก่อนใช้คู่มือฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.010) และความพึงพอใจของภาพรวมคู่มือฯ อยู่ในระดับพึงพอใจมากที่สุด ร้อยละ 70.0

สรุป : คู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก สามารถใช้เป็นแนวทางในการตรวจประเมินประสาทจิตวิทยาตามกระบวนการที่เป็นมาตรฐาน เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการให้บริการผู้ป่วยจิตเวชและประสาทจิตเวชศาสตร์ได้

เอกสารอ้างอิง

สำนักเทคโนโลยีสารสนเทศ กรมสุขภาพจิต. รายงานด้านสุขภาพจิต (สจ.รง.201). [online]. Available from: https:// dtc.dmh.go.th [2024 October 13].

สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา. รายงานผู้มารับบริการสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา. กรุงเทพฯ: สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา; 2565.

Laatsch L. Neuropsychological Assessment. Encyclopedia of Psychotherapy 2022: 223-8.

Harvey PD. Clinical Applications of Neuropsychological Assessment. Dialogues Clin Neurosci 2012; 14(1): 91-9.

ชมรมนักจิตวิทยาคลินิก. รายงานการประชุม คณะทำงานคู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยา ชมรมนักจิตวิทยาคลินิก กรมสุขภาพจิต ครั้งที่ 1/2562 วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา; 2562.

เยาวนาฏ ผลิตนนท์เกียรติ, พัชริน คุณค้ำชู, สตรีรัตน์ รุจิระชาคร, ศจี แซ่ตั้ง. คู่มือการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีสุขภาพจิต. กรุงเทพฯ: เบสท์ สเต็ป แอ็ดเวอร์ไทซิ่ง; 2554.

Richey RC, Klein JD. Design and development research: Methods, strategies, and issues. New York: Routledge; 2014.

Harvey AG, Lammers HS, Dolsen MR, Mullin AC, Hilmoe HE, Tran M, et al. Evidence-based development of clinical tools: A systematic review. J Clin Psychol 2021; 77(5): 1122-38.

Lyon AR, Koerner K. User-centered design for psychosocial intervention development and implementation. Clin Psychol (New York) 2016; 23(2): 180-200.

American Academy of Clinical Neuropsychology. American Academy of Clinical Neuropsychology (AACN) Practice guidelines for neuropsychological assessment and consultant. Clin Neuropsychol 2007; 21: 209-31.

Sweet JJ, Heilbronner RL, Morgan JE, Larrabee GJ, Rohling ML, Boone KB, et al. American Academy of Clinical Neuropsychology (AACN) 2021 consensus statement on validity assessment: Update of the 2009 AACN consensus conference statement on neuropsychological assessment of effort, response bias, and malingering. Clin Neuropsychol 2021; 35(6): 1053-106.

Haynes SN, Richard DCS, Kubany ES. Content Validity in Psychological Assessment: A Functional Approach to Concepts and Methods. Psychol Assess 1995; 7(3): 238-47.

Bender HA, Martín García A, Barr WB. An interdisciplinary approach to neuropsychological test construction: perspectives from translation studies. J Int Neuropsychol Soc 2010; 16(2): 227-32.

Lezak MD, Howieson DB, Bigler ED, Tranel D. Neuropsychological Assessment. 5th ed. New York: Oxford University Press; 2012.

Strauss E, Sherman EMS, Spreen O. A Compendium of Neuropsychological Tests: Administration, Norms, and Commentary. 3rd ed. New York: Oxford University Press; 2006.

Chan RCK, Wang Y, Ma Z, Hong X, Li Z. Stroop task performance as a marker of cognitive flexibility in mental health settings: A meta-analysis. Clin Neuropsychol 2021; 35(3): 345-60.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-24

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ฟูมูลเจริญ ฐ. การพัฒนาคู่มือการตรวจวินิจฉัยทางประสาทจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา [อินเทอร์เน็ต]. 24 มิถุนายน 2025 [อ้างถึง 30 ธันวาคม 2025];19(1):1-18. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/journalsomdetchaopraya/article/view/275203

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ