ความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนกับระดับไอโอดีนในปัสสาวะ ของวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 7

ผู้แต่ง

  • ชัญญานุช ปานนิล ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น
  • ยุทธยา สุภาปัญญากุล ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น
  • ผดุงศักดิ์ ศรีวาส ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น

คำสำคัญ:

ความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน, ระดับไอโอดีนในปัสสาวะ, คุณภาพเกลือบริโภคเสริม

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน คุณภาพเกลือบริโภคเสริม ระดับไอโอดีนในปัสสาวะ และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน คุณภาพเกลือบริโภคเสริม กับระดับไอโอดีนในปัสสาวะ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามและแบบบันทึกข้อมูล ศึกษาในวัยทำงานอายุ 15-59 ปี ในเขตสุขภาพที่ 7 จำนวน 459 คน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีน คุณภาพเกลือบริโภคเสริม กับระดับไอโอดีนในปัสสาวะโดยใช้ ไคสแควร์ (Chi-Square)

ผลการวิจัยพบว่า ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 59.26 อายุเฉลี่ย 45.83 ปี การศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 31.37 อาชีพเกษตรกร ร้อยละ 45.53 รายได้เฉลี่ยต่ำกว่า 10,000 บาท/เดือน ร้อยละ 41.18 ความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนทุกด้านอยู่ในระดับสูง มีพฤติกรรมการกินอาหารที่มีไอโอดีนในรอบ 7 วันที่ผ่านมา กลุ่มตัวอย่างมีการใช้เกลือเสริมไอโอดีน ร้อยละ 84.31 การใช้น้ำปลาเสริมไอโอดีน ร้อยละ 84.53 ซีอิ้ว/ซอสปรุงรสเสริมไอโอดีน ร้อยละ 87.15 มีพฤติกรรมการกินอาหารที่มีไอโอดีนในรอบ 7 วันที่ผ่านมา พบว่า กินปลาทะเล ร้อยละ 94.77 ไข่ไก่/ไข่เป็ด ร้อยละ 93.90 มาม่า/บะหมี่-โจ๊กกึ่งสำเร็จรูป ร้อยละ 91.07 คุณภาพเกลือบริโภคเสริมไอโอดีนส่วนใหญ่มีปริมาณไอโอดีน 20-40 ppm ร้อยละ 44.66 กลุ่มตัวอย่างมีมัธยฐานไอโอดีนในปัสสาวะ 112.26 ไมโครกรัม/ลิตร ซึ่งอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนมีความสัมพันธ์กับระดับไอโอดีนในปัสสาวะของวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 7 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Assessment of iodine deficiency disorders and monitoring their elimination: a guide for programme managers. 2007.

Zimmermann MB. The effects of iodine deficiency in pregnancy and infancy. Paediatr Perinat Epidemiol. 2012;26:108–17.

กรมอนามัย. สถานการณ์ปริมาณไอโอดีนในปัสสาวะ [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 18 มี.ค. 2025]. เข้าถึงได้จาก: https://hpci.anamai.moph.go.th/hl/IOD/IOD.aspx

ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. พฤติกรรมการบริโภคไอโอดีน [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 18 มี.ค. 2025]. เข้าถึงได้จาก: https://hpc7.anamai.moph.go.th/th

Hatch-McChesney A, Lieberman HR. Iodine and iodine deficiency: a comprehensive review of a re-emerging issue. Nutrients. 2022;14(17):3474.

Pearce EN, Zimmermann MB. The prevention of iodine deficiency: a history. Thyroid. 2023;33(2):143–9.

Smyth PP, O’Dowd C. Climate changes affecting global iodine status. Eur Thyroid J. 2024;13(2).

Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int. 2000;15(3):259–67.

ภัทราพร ชูศร, มาลินี ลามคำ, ยุทธนา ชนะพันธ์, ภัคชุดา บ่อคำเกิด. ความชุกและปัจจัยที่มีผลต่อการบริโภคเกลือเสริมไอโอดีนในครัวเรือนพื้นที่เขตสุขภาพที่ 8. วารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. 2565;14(1):61-78. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/johpc7/article/view/252284

Health Data Center. ประชากรวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 7 [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 18 มี.ค. 2025]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php

พงษ์เดช สารการ. ชีวสถิติขั้นพื้นฐานและการวิเคราะห์ข้อมูล: STATA 10. พิมพ์ครั้งที่ 1. ขอนแก่น: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2558.

สุมัทนา กลางคาร, วรพจน์ พรหมสัตยพรต. หลักการวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 6. มหาสารคาม: สารคามการพิมพ์-สารคามเปเปอร์; 2553.

กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานการสำรวจปริมาณการบริโภคโซเดียมคลอไรด์ของประชากรไทย. พิมพ์ครั้งที่ 1. 2552.

วราภรณ์ เกตุคำ. พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนของประชาชนอำเภอธวัชบุรี จังหวัดร้อยเอ็ด [อินเทอร์เน็ต]. ร้อยเอ็ด: โรงพยาบาลธวัชบุรี; ม.ป.ป. [เข้าถึงเมื่อ 13 ม.ค. 2561]. เข้าถึงได้จาก: http://thawathos.net/wp-content/uploads/2015/04

นันทยา จงใจเทศ และคณะ. การบริโภคอาหารและภาวะโภชนาการไอโอดีนของเด็กอายุ 3-5 ปี. วารสารโภชนาการ. 2561;53(2):กรกฎาคม - ธันวาคม.

สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. พฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนและตรวจคุณภาพเกลือบริโภคเสริมไอโอดีน โครงการเฝ้าระวังโรคขาดสารไอโอดีนแบบบูรณาการ. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2554.

กัตติกา ธนะกว้าง. มิติทางสังคมในการใช้สารไอโอดีนเพื่อป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์ อำเภอปัว จังหวัดน่าน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2544.

ไก่ทอง สอนสิงห์ไชย. ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตนเพื่อป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของประชาชน อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตร์มหาบัณฑิต]. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2541.

เนาวรัตน์ บุญรักษ์. พฤติกรรมการป้องกันภาวะขาดสารไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์และระดับธัยรอยด์ของทารกแรกเกิดในจังหวัดพังงา. [วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตร์มหาบัณฑิต]. ภูเก็ต: มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต; 2553.

ถนัด ใบยา. ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับเกลือเสริมไอโอดีนของประชาชน อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน [ค้นคว้าแบบอิสระสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2539.

อมรรัตน์ มูลสาร, สัมมนา มูลสาร. สถานการณ์การใช้เกลือเสริมไอโอดีนในจังหวัดศรีสะเกษ ปี 2550. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2551;17(1):188-98.

วันดี รัตนกายแก้ว. พฤติกรรมการซื้อสินค้าในเครือข่ายสังคมออนไลน์เฟซบุ๊ก: กรณีศึกษากรุงเทพมหานคร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร;2554.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

25-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ปานนิล ช, สุภาปัญญากุล ย, ศรีวาส ผ. ความรอบรู้ด้านการบริโภคเกลือและผลิตภัณฑ์เสริมไอโอดีนกับระดับไอโอดีนในปัสสาวะ ของวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 7. วารสารศอ.7 [อินเทอร์เน็ต]. 25 เมษายน 2025 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];17(1):188-202. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/johpc7/article/view/276734

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย