ความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการจัดการตนเองกับระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ชุมชนเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
คำสำคัญ:
เบาหวาน, พฤติกรรมการจัดการตนเอง, ระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบสหสัมพันธ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับพฤติกรรมการจัดการตนเองและความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการจัดการตนเองกับระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด ในผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ ในเขตชุมชนเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา จำนวน 234 คน ได้มาโดยการสุ่มแบบสะดวก เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเอง และแบบบันทึกระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด โดยมีค่า IOC เท่ากับ .91 เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือน กันยายน - พฤศจิกายน พ.ศ. 2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการวิจัย พบว่า 1) ระดับพฤติกรรมการจัดการตนเองโดยรวมของผู้ป่วยเบาหวานอยู่ในระดับต่ำ เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ระดับพฤติกรรมการจัดการตนเองด้านการป้องกันภาวะแทรกซ้อนมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านการใช้ยาและการพบแพทย์ ส่วนด้านการจัดการตนเองน้อยที่สุด คือ ด้านการรับประทานอาหาร และ 2) ตัวแปรที่มีความสัมพันธ์กับระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด ประกอบด้วย การรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การใช้ยาและการพบแพทย์ การจัดการความเครียดและการป้องกันภาวะแทรกซ้อน มีความสัมพันธ์ทางลบกับระดับน้ำตาลสะสมในเลือดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r =-.741, -.530, -.669, -.514 และ -.754, p < .05) ตามลำดับ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า พฤติกรรมการจัดการตนเองส่งผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ ดังนั้นจึงควรส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้ป่วยเบาหวานมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้สามารถจัดการตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันจะนำสู่การควบคุมโรคเบาหวานได้
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Department of Disease Control. International Diabetes Federation. [Internet]. 2023 [cited 2024 Jan 19]. Available from: https://www.shorturl.asia/N3ODk
Department of Disease Control. Diabetes in Thailand. [Internet]. 2024 [cited 2024 Nov 11]. Available from: https://www.shorturl.asia/LJz8Z
Health Data Center (HDC). Standard report group, Nakhon Ratchasima Provincial Public Health Office. [cited 2024 Feb 19]. Available from: https://nma.hdc.moph.go.th/hdc/main/index.php
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Department of Disease Control, Thailand [Internet]. Nonthaburi (Thailand): Ministry of Public Health; [cited 2025 Mar 18]. Available from: https://ddc.moph.go.th/en/ (in Thai)
International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas. 9th ed. [Internet]. Brussels: International Diabetes Federation; 2019 [cited 2025 Mar 18]. Available from: https://diabetesatlas.org/idfawp/resource-files/2019/07/IDF_diabetes_atlas_ninth_edition_en.pdf
Thai National Health Examination Survey V Study Group. Thai National Health Examination Survey, NHES V [Internet]. Nonthaburi (Thailand): National Health Examination Survey Office, Health System Research Institute; 2016 [cited 2025 Mar 18]. Available from: https://kb.hsri.or.th/dspace/bitstream/handle/11228/4604/uc_vichai.pdf?sequence=1 (in thai).
Wagner EH, Glasgow RE, Davis C, Bonomi AE, Provost L, McCulloch D, et al. Quality improvement in chronic illness care: a collaborative approach. Jt Comm J Qual Improv. 2001;27(2):63-80.
Diabetes Association of Thailand. Guidelines for the management of diabetes 2023 [Internet]. Bangkok: Diabetes Association of Thailand; 2023 [cited 2025 Mar 18]. Available from: https://thaipedendo.org/clinical-practice-guideline-for-diabetes-2023/ (in Thai)
Bluml BM, Kolb LE, Lipman R. Evaluating the impact of year-long, augmented diabetes self-management Support. Popul Health Manag. 2019;22(6):522-8.
Chrvala CA, Sherr D, Lipman RD. Diabetes self-management education for adults with type 2 diabetes mellitus: a systematic review of the effect on glycemic control. Patient Educ Couns. 2016;99(6):926-43.
ElSayed NA, Aleppo G, Aroda VR, Bannuru RR, Brown FM, Bruemmer D, et al. on behalf of the American Diabetes Association. 5. Facilitating Positive Health Behaviors and Well-being to Improve Health Outcomes: Standards of Care in Diabetes-2023. Diabetes Care. 2023;46(Supple 1):S68-96.
He X, Li J, Wang B, Yao Q, Li L, Song R, et al. Diabetes self-management education reduces risk of all-cause mortality in type 2 diabetes patients: a systematic review and meta-analysis. Endocrine. 2017;55(3):712-31.
Wankham C, Wattana C, Khampalikit S. The effects of a self-management program on hypertension-controlling behaviors, and mean arterial pressure among persons with hypertension. Nursing Journal CMU. 2015;42(1):49-60. (in Thai)
Chantasin W, Banchonhattakit P, Chusak T, Sillaparassamee R. Factors affecting self–care behaviors of uncontrolled type 2 diabetes mellitus patients in Nakhon Ratchasima province. Regional Health Promotion Center 9 Journal. 2024;18(2):498-511. (in Thai)
Best JW, Kahn JV. Research in education [Internet]. 10th ed. Upper Saddle River (NJ): Pearson; 2006.
Samson SL, Vellanki P, Blonde L, Christofides EA, Galindo RJ, Hirsch IB, et al. American Association of Clinical Endocrinology Consensus Statement: Comprehensive Type 2 Diabetes Management Algorithm - 2023 Update. Endocr Pract. 2023;29(5):305-40.
Dawite F, Girma M, Shibiru T, Kefelew E, Hailu T, Temesgen R, et al. Factors associated with poor glycemic control among adult patients with type 2 diabetes mellitus in Gamo and Gofa zone public hospitals, Southern Ethiopia: a case-control study. PLoS One. 2023;18(3):e0276678.
Lean MEJ, Leslie WS, Barnes AC, Brosnahan N, Thom G, McCombie L, et al. Durability of a primary care-led weight-management intervention for remission of type 2 diabetes: 2-year results of the DiRECT open-label, cluster-randomised trial. Lancet Diabetes Endocrinol. 2019;7(5):344-55.
Pasquel FJ, Lansang MC, Dhatariya K, Umpierrez GE. Management of diabetes and hyperglycaemia in the hospital. Lancet Diabetes Endocrinol. 2021;9(3):174-88.
Davidson P, LaManna J, Davis J, Ojeda MM, Hyer S, Dickinson JK, et al. The Effects of diabetes self-management education on quality of life for persons with type 1 diabetes: a systematic review of randomized controlled trials. Sci Diabetes Self Manag Care. 2022;48(2):111-35.
Davies MJ, Aroda VR, Collins BS, Gabbay RA, Green J, Maruthur NM, et al. Management of hyperglycaemia in type 2 diabetes, 2022. A consensus report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetologia. 2022;65(12):1925-66.
Chen TT, Su WC, Liu MI. Patient-centered care in diabetes care-concepts, relationships and practice. World J Diabetes. 2024;15(7):1417-29.
Wondm SA, Zeleke TK, Dagnew SB, Moges TA, Tarekegn GY, Belachew EA, et al. Association between self-care activities and glycemic control among patients with type 2 diabetes mellitus in Northwest Ethiopia general hospitals : a multicenter cross-sectional study. Sci Rep. 2024;14(1):23198.
Bekele NT, Habtewold EM, Deybasso HA, Mekuria Negussie Y. Poor self-care practices and contributing factors among adults with type 2 diabetes in Adama, Ethiopia. Sci Rep. 2024;14(1):13660.
Lamptey R, Amoakoh-Coleman M, Barker MM, Iddi S, Hadjiconstantinou M, Davies M, et al. Change in glycaemic control with structured diabetes self-management education in urban low-resource settings: multicentre randomised trial of effectiveness. BMC Health Serv Res. 2023;23(1):199.
Colberg SR, Sigal RJ, Yardley JE, Riddell MC, Dunstan DW, Dempsey PC, et al. Physical activity/exercise and diabetes: A Position Statement of the American Diabetes Association. Diabetes Care. 2016;39(11):2065-79.
Swinburn BA, Sacks G, Hall KD, McPherson K, Finegood DT, Moodie ML, et al. The global obesity pandemic: shaped by global drivers and local environments. Lancet. 2011;378(9793):804-14.
Vega-López S, Venn BJ, Slavin JL. Relevance of the glycemic index and glycemic load for body weight, diabetes, and cardiovascular disease. Nutrients. 2018;10(10):1361.
Alison C, Anselm S. The effectiveness of diabetes medication therapy adherence clinic to improve glycaemic control among patients with type 2 diabetes mellitus: a randomised controlled trial. Med J Malaysia. 2020;75(3):246-53.
Lustman PJ, Skor DA, Carney RM, Santiago JV, Cryer PE. Stress and diabetic control. Lancet. 1983;1(8324):588.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
