ผลของโปรแกรมการบำบัดฟื้นฟูผู้ใช้สารเสพติด โดยบูรณาการการมีส่วนร่วมของชุมชน และระบบการดูแลรักษาแบบมีพี่เลี้ยงต่อการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำในผู้ใช้สารเสพติด ตำบลนาเวียง อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการศึกษาผลของโปรแกรมการบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติด โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนและบูรณาการระบบการดูแลรักษาผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติดด้วยระบบยาระยะสั้นแบบมีพี่เลี้ยงต่อการป้องกันการกลับไปเสพซ้ำในผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติด ตำบลนาเวียง อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร โดยเป็นการวิจัยกึ่งทดลอง วัดผลก่อนหลัง แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มทดลอง คือ ผู้ป่วยที่ได้รับโปรแกรมการบำบัดฯ 21 คน และ 2) กลุ่มควบคุมบำบัดแบบดั้งเดิม 20 คน และการวิจัยแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ 1) การจัดกิจกรรมบำบัด 4 เดือน และ 2) ติดตามพฤติกรรมการกลับไปเสพซ้ำ 3 เดือน รวมทั้งสิ้น 7 เดือน และเก็บข้อมูลด้านความพึงพอใจในผู้ป่วยที่บำบัดสำเร็จและไม่สำเร็จ เจ้าหน้าที่สาธารณสุข อสม. และคนในครอบครัวหรือผู้ดูแลผู้ป่วย เครื่องมือประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม แบบประเมินพฤติกรรม และแบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงปริมาณและวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษา พบว่า ค่าเฉลี่ยระดับความตั้งใจและการรับรู้ความสามารถของตนเองในการป้องกันการติดซ้ำเพิ่มขึ้นทั้งสองกลุ่มแตกต่างกันระหว่างกลุ่มอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) การติดตามพบว่า กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลับไปเสพซ้ำร้อยละ 23.81 และ 75 ตามลำดับ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .001) ด้านความพึงพอใจส่วนใหญ่มีระดับความพึงพอใจมาก ร้อยละ 55.56 การดำเนินงานบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติดที่มีการผนวกการดูแลบำบัดรักษาแบบมีพี่เลี้ยงในการกำกับดูแลให้ผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติดรับประทานยาตามที่กำหนดอย่างต่อเนื่อง โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน จะช่วยลดการกลับไปเสพซ้ำของผู้ใช้สารเสพติด และเป็นแนวทางในการดูแลผู้ป่วยที่ใช้สารเสพติดแบบองค์รวม อย่างไรก็ตามควรมีการศึกษาความเป็นไปได้ในการขยายรูปแบบการจัดโปรแกรมดังกล่าว