การพัฒนาแนวทางการพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม ห้องผ่าตัด โรงพยาบาลเลย

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม เป็นการรักษาเพื่อแก้ไขความพิการและลดความปวดเมื่อรักษาด้วยยาไม่ได้ผล หลังการผ่าตัดอาจเกิดความเสี่ยง ได้แก่ อาการปวด และภาวะติดเชื้อ ในหน่วยงานพบอุบัติการณ์เลื่อนผ่าตัดจากเครื่องมือไม่พร้อมใช้ร้อยละ 16.9 และแผลบวมแดงหลังผ่าตัดร้อยละ 2.8 สาเหตุจากข้อจำกัดของลักษณะงาน เพราะการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมมีความซับซ้อนยุ่งยาก ใช้เวลานาน และเสี่ยงต่อการปนเปื้อน ระบบการหมุนเวียนพยาบาล การจัดการความรู้ไม่ชัดเจน และปัจจัยส่วนบุคคลของพยาบาล เช่น ความรู้และประสบการณ์ ดังนั้นการวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาแนวทางการพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมสำหรับพยาบาลห้องผ่าตัด โรงพยาบาลเลย

วิธีดำเนินการศึกษา ใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการตามแนวคิดของ Kemmis และ McTaggart เป็นกรอบคิดในการพัฒนา ช่วงเวลา เมษายน ถึง กรกฎาคม 2563 ประชากรเป็นพยาบาลในหน่วยงานและผู้ป่วยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมในช่วงเวลาดังกล่าว โดยผู้ร่วมวิจัยเป็นพยาบาลทั้งหมด 50 คน และกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วย 36 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบประเมินการใช้แนวทางการพยาบาล ฯ แบบประเมินความพึงพอใจ แนวทางการประชุมระดมสมองและสะท้อนคิด การวิเคราะห์ข้อมูล ข้อมูลเชิงกลุ่มนำเสนอด้วยความถี่และร้อยละ เปรียบเทียบคะแนนการใช้แนวทางการพยาบาลฯ 3 ช่วงเวลาด้วย Friedman test ข้อมูลต่อเนื่อง นำเสนอด้วยค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบข้อมูลด้วย Mann-Whitney U test ดำเนินงาน 2 วงรอบ คือ วงรอบที่ 1 การพัฒนาแนวทางการพยาบาลฯ และ วงรอบที่ 2 การใช้แนวทางการพยาบาล ฯ ในงานประจำ แต่ละวงรอบมี 4 ขั้นตอน ได้แก่ วางแผน ปฏิบัติการ สังเกตการณ์ และสะท้อนคิด

ผลการพัฒนาทำให้เกิดเปลี่ยนแปลง คือ หน่วยงานมีแนวทางการพยาบาล ฯ ใช้ในการดูแลผู้ป่วย เกิดระบบการมอบหมายงานและการนิเทศติดตาม ร่วมแรงร่วมใจสร้างองค์ความรู้เพื่อใช้ในหน่วยงาน เช่น คู่มือสำหรับพยาบาลห้องผ่าตัดในการดูแลผู้ป่วยเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ผลลัพธ์แบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ 1) การบรรลุเป้าหมายทางการพยาบาล ได้แก่ พยาบาลตัดสินใจและให้การพยาบาลภายใต้มาตรฐานเดียวกัน ให้การพยาบาลถูกต้องและครอบคลุมตามมาตรฐาน  คะแนนพฤติกรรมการใช้แนวทางการพยาบาลฯ เพิ่มจาก 5.6 เป็น 8.9 (p< 0.001) และอุบัติการณ์เลื่อนผ่าตัดจากเครื่องมือไม่พร้อมใช้ลดลงจาก 12 ครั้ง (ร้อยละ 17) เหลือ 0 ครั้ง (0%) 2) พยาบาลพึงพอใจต่อการแนวทางการพยาบาล ฯ มากขึ้น จาก 2.91 (ระดับมาก) เพิ่มเป็น 4.22 (ระดับมาก) 3) ผู้ป่วยเกิดเกิดภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด ระดับความปวดลดลงจาก 2.3 คะแนน เป็น 2.2 คะแนน อุบัติการณ์แผลบวมแดงหลังผ่าตัดลดลงจาก 2 คน (ร้อยละ 3) เหลือ 0 คน (0%) และระดับการทำกิจวัตรประจำวันเพิ่มขึ้นจาก 15.95  คะแนน เป็น 16.47 คะแนน

สรุปผลการวิจัยและการนำไปใช้ การพัฒนาแนวทางการพยาบาล ฯ ช่วยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบ รวมทั้งเกิดผลลัพธ์ที่ดีต่อการปฏิบัติการพยาบาลและผู้ป่วยเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ควรนำแนวทางการพยาบาลดังกล่าวไปใช้อย่างต่อเนื่องในงานประจำ และควรวิจัยเชิงพัฒนาทั้งระบบบริการตั้งแต่แผนกผู้ป่วยนอกจนถึงชุมชน