ฤทธิ์การยับยั้งอนุมูลอิสระและการต้านไกลเคชันของสารสกัดจากแกลบข้าวไทยที่มีรงควัตถุ

บทคัดย่อ

โรคเบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังซึ่งเป็นสาเหตุอันดับต้นในการเสียชีวิตของคนทั่วโลก น้ำตาลในเลือดที่สูงจะเหนี่ยวนำให้เกิดปฏิกิริยาไกลเคชันระหว่างน้ำตาลกับโปรตีนทั้งภายในและภายนอก เซลล์จนทำ ให้เกิดสาร advanced glycosylation end products (AGEs) ทำ ให้ความยืดหยุ่นของหลอดเลือดลดลง และเกิดออกซิเดชันในเซลล์มากขึ้น ปัจจุบันเริ่มมีการศึกษาการใช้ข้าวซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของไทยในการรักษาโรคเบาหวานอย่างกว้างขวางขึ้น แต่การศึกษาในส่วนของแกลบข้าวยังมีไม่มาก งานวิจัยนี้จึงได้ศึกษาฤทธิ์การยับยั้งอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH assay และฤทธิ์ต้านการเกิดไกลเคชันด้วยวิธี In-vitro BSA-glucose assay ในสารสกัดหยาบจากแกลบข้าวไทยที่มีรงควัตถุ 4 ชนิดคือ ข้าวหอมมะลิ ข้าวสังข์หยด ข้าวไรซ์เบอร์รี และข้าวเหนียวดำ โดยเปรียบเทียบผลจากการสกัดด้วย 2 วิธี คือ สกัดด้วยสารละลายเอทานอลเข้มข้นร้อยละ 70 และสกัดด้วยการต้มในน้ำพบว่า การสกัดด้วยเอทานอลมีฤทธิ์ยับยั้งอนุมูลอิสระและฤทธิ์ต้านการเกิดไกลเคชันได้ดีกว่าการต้มอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.05) โดยสารสกัดจากแกลบข้าวเหนียวดำ มีฤทธิ์ยับยั้งอนุมูลอิสระดีที่สุด มีค่า IC₅₀ = 139.76 ± 52.07 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตรซึ่งมีฤทธิ์ดีกว่าสารมาตรฐานบิวทิเลเตทไฮดรอกซีโทลูอีน (BHT) (IC₅₀ = 161.38 ± 33.75 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร) และมีฤทธิ์ต้านการเกิดไกลเคชันดีที่สุด มีค่า IC₅₀ = 234.69 ± 29.02 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ซึ่งมีฤทธิ์ดีกว่าอะมิโนกัวนิดีน (AG) ที่ใช้เป็นสารต้านไกลเคชัน (IC₅₀ = 430.23 ± 6.03 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร) สอดคล้องกับปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวม (60.60 ± 3.57 มิลลิกรัม gallic acid equivalent (GAE) ต่อกรัม) และปริมาณแอนโทไซยานินรวม (2.064 ± 0.2 มิลลิกรัมต่อลิตร) ที่พบสูงสุดในสารสกัดจากแกลบข้าวเหนียวดำ ผลการศึกษาดังกล่าวอาจเป็นแนวทางในการนำไปพัฒนา เป็นยาและอาหารเสริมสำ หรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน