อุบัติการณ์และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญในผู้ป่วยที่นอนโรงพยาบาลจากอุบัติเหตุจราจร
คำสำคัญ:
ปัจจัยเสี่ยง, โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ, อุบัติการณ์, อุบัติเหตุจราจรบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาอุบัติการณ์โรคเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (post-traumatic stress disorder: PTSD) ทั้งครบเกณฑ์วินิจฉัยและไม่ครบเกณฑ์วินิจฉัย (subthreshold PTSD) และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงในการเกิด PTSD ในผู้ป่วยที่นอนโรงพยาบาลจากอุบัติเหตุจราจร
วิธีการ : ศึกษาแบบไปข้างหน้าในผู้ป่วยที่นอนโรงพยาบาลจากอุบัติเหตุจราจร สัมภาษณ์ทางโทรศัพท์หลังเกิดอุบัติเหตุ 1 เดือนด้วยแบบคัดกรองความเสี่ยงต่อการเกิด PTSD (2P) กรณีพบความเสี่ยงยืนยันวินิจฉัยด้วย clinician-administered PTSD scale for DSM-5 (CAPS-5) คำนวณอุบัติการณ์ PTSD และ subthreshold PTSD เป็นร้อยละ วิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงในการเกิด PTSD ด้วยการถดถอยโลจิสติกพหุนาม
ผล : กลุ่มตัวอย่าง 137 คนได้รับการคัดกรองด้วย 2P พบมีความเสี่ยงต่อการเกิด PTSD 11 คน (ร้อยละ 8.0) ในกลุ่มนี้มี 9 คนได้รับการประเมินซ้ำด้วยเครื่องมือ CAPS-5 พบเป็น PTSD 4 คน (ร้อยละ 3.0) และ subthreshold PTSD 5 คน (ร้อยละ 3.7) อาการ PTSD ที่พบมากที่สุด คือ การผุดขึ้นของอาการ รองลงมาเป็นอาการหลีกเลี่ยง ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสเกิดความเสี่ยงโรค PTSD อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ เพศหญิง (AOR = 10.6, 95% CI = 2.7 - 54.5)
สรุป : ผู้ประสบอุบัติเหตุจราจรมีความเสี่ยงในการเกิด PTSD และแม้ไม่ครบเกณฑ์การวินิจฉัยก็มีอาการที่รบกวนการดำเนินชีวิตได้ ผู้ประสบอุบัติเหตุจราจรจึงควรได้รับการประเมินความเสี่ยงในการเกิด PTSD และการดูแลที่เหมาะสมเพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
Downloads
References
World Health Organization. Global status report on road safety 2023 [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2023 [cited 2024 April 27]. Available from: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/375016/9789240086517-eng.pdf?sequence=1
Road Safety Work Group in Provincial Level of Thailand (RSWGS). Thailand national status report on road safety 2018 [Internet]. Khon Kaen: Khon Kaen Printing Ltd. Part; 2019 [cited 2024 April 27]. Available from: https://www.rswgsthai.com/file/download/04022020_10.pdf (in Thai)
Thai Road Safety Culture. Report of road traffic accident in Thailand [Internet]. 2023 [cited 2024 July 15]. Available from: https://app.powerbi.com/view?r=eyJrIjoiZWFkZWYzNjMtMzlmNy00ZGI1LWJkNTItNGQ3ZDk2MDNkMGVmIiwidCI6IjBiNTRkMTRlLTMyYTktNGEyMC1iOTVhLTgzMWQ0ZTQ5MmE5NyIsImMiOjEwfQ%3D%3D (in Thai)
World Health Organization Regional Office for South-East Asia. Response to accidents, help and support the victim from road traffic injury [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2015. [cited 2024 April 24]. Available from: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/254270/WHO-NMH-NVI-16.9-tha.pdf?sequence=3 (in Thai)
Bunyahotra W. Accident. Bangkok: Department of Disaster Prevention and Mitigation; 1984. (in Thai)
Pronamatatakun P. Outcome of “Suk Jai Program” the group cognitive behavioral therapy on victim with severe post-traumatic stress after public transportation accident. Medical Journal of Srisaket Surin Buriram Hospital. 2016;31(1):45-60. (in Thai)
Charernboon T. Post traumatic stress disorder (PTSD) [Internet]. Bangkok: Blogger; 2013 [cited 2024 April 24]. Available from: http://thammanard.blogspot.com/2013/05/post-traumatic-stress-disorder-ptsd.html (in Thai)
Fox V, Dalman C, Dal H, Hollander AC, Kirkbride JB, Pitman A. Suicide risk in people with post-traumatic stress disorder: a cohort study of 3.1 million people in Sweden. J Affect Disord. 2021;279:609-616. doi:10.1016/j.jad.2020.10.009.
Jannini TB, Longo L, Rossi R, Niolu C, Siracusano A, Di Lorenzo G. Complex post-traumatic stress disorder (cPTSD) and suicide risk: A multigroup mediation analysis exploring the role of post-traumatic symptomatology on hopelessness. J Psychiatr Res. 2023;165:165-169. doi:10.1016/j.jpsychires.2023.07.032.
Stein DJ, Karam EG, Shahly V, Hill ED, King A, Petukhova M, et al. Post-traumatic stress disorder associated with life-threatening motor vehicle collisions in the WHO world mental health surveys. BMC Psychiatry. 2016;16:257. doi:10.1186/s12888-016-0957-8.
Lin W, Gong L, Xia M, Dai W. Prevalence of posttraumatic stress disorder among road traffic accident survivors: a PRISMA-compliant meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2018;97(3):e9693. doi:10.1097/MD.0000000000009693.
Hruska B, Irish LA, Pacella ML, Sledjeski EM, Delahanty DL. PTSD symptom severity and psychiatric comorbidity in recent motor vehicle accident victims: a latent class analysis. J Anxiety Disord. 2014;28(7):644-9. doi:10.1016/j.janxdis.2014.06.009.
Muldoon OT. Perceptions of stressful life events in northern Irish school children: a longitudinal study. J Child Psychol Psychiatry. 2003;44(2):193-201. doi:10.1111/1469-7610.00113.
Lilly MM, Pole N, Best SR, Metzler T, Marmar CR. Gender and PTSD: What can we learn from female police officers? J Anxiety Disord. 2009;23(6):767-74. doi:10.1016/j.janxdis.2009.02.015.
Priebe S, Grappasonni I, Mari M, Dewey M, Petrelli F, Costa A. Posttraumatic stress disorder six months after an earthquake: findings from a community sample in a rural region in Italy. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2009;44(5):393-7. doi:10.1007/s00127-008-0441-y.
Dai W, Chen L, Tan H, Wang J, Lai Z, Kaminga AC, et al. Association between social support and recovery from post-traumatic stress disorder after flood: a 13-14 year follow-up study in Hunan, China. BMC public health. 2016;16:194. doi:10.1186/s12889-016-2871-x.
Schwartz AC, Bradley RL, Sexton M, Sherry A, Ressler KJ. Posttraumatic stress disorder among African Americans in an inner city mental health clinic. Psychiatr Serv. 2005;56(2):212-5. doi:10.1176/appi.ps.56.2.212.
Breslau N, Chilcoat HD, Kessler RC, Davis GC. Previous exposure to trauma and PTSD effects of subsequent trauma: results from the Detroit Area Survey of Trauma. Am J Psychiatry. 1999;156(6):902-7. doi:10.1176/ajp.156.6.902.
Garakani A, Mathew SJ, Charney DS. Neurobiology of anxiety disorders and implications for treatment. Mt Sinai J Med. 2006;73(7):941-9.
Dai W, Kaminga AC, Wu X, Wen SW, Tan H, Yan J, et al. Brain-derived neurotropic factor Val66Met polymorphism and posttraumatic stress disorder among survivors of the 1998 Dongting Lake Flood in China. Biomed Res Int. 2017;2017:4569698. doi:10.1155/2017/4569698.
Trauma and Critical Care Center KhonKaen Hospital. Khon Kaen hospital [Internet]. 2024 [cited 2024 July 15]. Available from: https://www.kkh.go.th/trauma-center/. (in Thai)
Tantirangsee N. Development of post-traumatic stress disorder (PTSD) screening test. Songkhla: Songkhla Rajanagarindra Psychiatric Hospital; 2016. (in Thai)
Blake DD, Weathers FW, Nagy LM, Kaloupek DG, Gusman FD, Charney DS, et al. The development of a Clinician-Administered PTSD Scale. J Trauma Stress. 1995;8(1):75-90. doi:10.1007/BF02105408.
Weathers FW, Bovin MJ, Lee DJ, Sloan DM, Schnurr PP, Kaloupek DG, et al. The clinician-administered PTSD scale for DSM-5 (CAPS-5): development and initial psychometric evaluation in military veterans. Psychol Assess. 2018;30(3):383-95. doi:10.1037/pas0000486.
American Psychological Association. PTSD assessment instrument [Internet]. Washington DC: American Psychological Association; 2023 [cited 2024 July 17]. Available from: https://www.apa.org/ptsd-guideline/assessment
U.S. Department of Veterans Affairs. PTSD checklist for DSM-5 [Internet]. Washington DC: U.S. Department of Veterans Affairs; date unknown [cited 2024 July 17]. Available from: https://www.ptsd.va.gov/professional/assessment/adult-sr/ptsd-checklist.asp
Department of Veterans’ Affairs Openarm - Veterans and Families Counselling. Treating PTSD [Internet]. Brisbane: Department of Veterans’ Affairs Openarm - Veterans and Families Counselling; date unknown [cited 2024 July 17]. Available from: https://www.openarms.gov.au/health-professionals/assessment-and-treatment/treating-ptsd
Tantirangsee N, Chalermboon P, Kaetkaew M, Lerdkiatratchatta M. To develop Thai version of Clinician-Administered PTSD Scale for DSM-5 (CAPS-5) for evaluate the effectiveness of psychological support in violence-related mental health surveillance system (VMS) from unrest situations in southernmost of Thailand. Songkhla: Songkhla Rajanagarindra Psychiatric Hospital; 2017. (in Thai)
Tanaree A, Lertkiatratchata M, Katekaew M, Chairerk J. Exposure-related factors of post-traumatic stress and depression among people affected by disasters in Thailand: an analysis of the crisis mental health surveillance system. Journal of Mental Health of Thailand. 2565;30(3):222-36. (in Thai)
Kittirattanapaiboon P, Tantirangsee N, Chutha W, Tantiaree A, Kwansanit P, Assanangkornchai S. Prevalence of mental disorders and mental health problems: Thai national mental health survey 2013. Journal of Mental Health of Thailand. 2017;25(1):1-19. (in Thai)
Grubaugh AL, Magruder KM, Waldrop AE, Elhai JD, Knapp RG, Frueh BC. Subthreshold PTSD in primary care: prevalence, psychiatric disorders, healthcare use, and functional status. J Nerv Ment Dis. 2005;193(10):658-64. doi:10.1097/01.nmd.0000180740.02644.ab.
Jakupcak M, Conybeare D, Phelps L, Hunt S, Holmes HA, Felker B, et al. Anger, hostility, and aggression among Iraq and Afghanistan War veterans reporting PTSD and subthreshold PTSD. J Trauma Stress. 2007;20(6):945-54. doi:10.1002/jts.20258.
Marshall RD, Olfson M, Hellman F, Blanco C, Guardino M, Struening EL. Comorbidity, impairment, and suicidality in subthreshold PTSD. Am J Psychiatry. 2001;158(9):1467-73. doi:10.1176/appi.ajp.158.9.1467.
Schützwohl M, Maercker A. Effects of varying diagnostic criteria for posttraumatic stress disorder are endorsing the concept of partial PTSD. J Trauma Stress. 1999;12(1):155-65. doi:10.1023/A:1024706702133.
Stein MB, Walker JR, Hazen AL, Forde DR. Full and partial posttraumatic stress disorder: findings from a community survey. Am J Psychiatry. 1997;154(8):1114-9. doi:10.1176/ajp.154.8.1114.
Zlotnick C, Franklin CL, Zimmerman M. Does "subthreshold" posttraumatic stress disorder have any clinical relevance? Compr Psychiatry. 2002;43(6):413-9. doi:10.1053/comp.2002.35900.
Adams RE, Boscarino JA, Galea S. Alcohol use, mental health status and psychological well-being 2 years after the World Trade Center attacks in New York City. Am J Drug Alcohol Abuse. 2006;32(2):203-24. doi:10.1080/00952990500479522.
Breslau N, Lucia VC, Davis GC. Partial PTSD versus full PTSD: an empirical examination of associated impairment. Psychol Med. 2004;34(7):1205-14. doi:10.1017/s0033291704002594.
Cukor J, Wyka K, Jayasinghe N, Difede J. The nature and course of subthreshold PTSD. J Anxiety Disord. 2010;24(8):918-23. doi:10.1016/j.janxdis.2010.06.017.
National Health Service United Kingdom. Symptoms – post-traumatic stress disorder [Internet]. London: National Health Service United Kingdom; 2022 [cited 2024 December 03]. Available from: https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/symptoms/.
Taemeeyapradit U, Tantirungsee N, Assanangkornchai S. Sign and symptom of psychology response after traumatic event: result from Thailand National Mental Health Survey 2013. Journal of The Psychiatric Association of Thailand. 2015;60(3):221-34. (in Thai).
Khodadadi-Hassankiadeh N, Dehghan Nayeri N, Shahsavari H, Yousefzadeh-Chabok S, Haghani H. Predictors of post-traumatic stress disorder among victims of serious motor vehicle accidents. Int J Community Based Nurs Midwifery. 2017;5(4):355-64.
Tang B, Deng Q, Glik D, Dong J, Zhang L. A meta-analysis of risk factors for post-traumatic stress disorder (PTSD) in adults and children after earthquakes. Int J Environ Res Public Health. 2017;14(12):1537. doi:10.3390/ijerph14121537.
Irish LA, Gabert-Quillen CA, Ciesla JA, Pacella ML, Sledjeski EM, Delahanty DL. An examination of PTSD symptoms as a mediator of the relationship between trauma history characteristics and physical health following a motor vehicle accident. Depress Anxiety. 2013;30(5):475-82. doi:10.1002/da.22034.
Tantirangsee N, Makwichit K, Likhasithdamrongkul W, Boonrattana A, Lertkiatratchata M. Factors related with post-traumatic stress disorder: Thai national mental health survey 2013. Journal of Mental Health of Thailand. 2017;25(2):122-35. (in Thai).
Olff M. Sex and gender differences in post-traumatic stress disorder: an update. Eur J Psychotraumatol. 2017;8(sup4):1351204. doi:10.1080/20008198.2017.
Frijling JL. Preventing PTSD with oxytocin: effects of oxytocin administration on fear neurocircuitry and PTSD symptom development in recently trauma-exposed individuals. Eur J Psychotraumatol. 2017;8(1):1302652. doi:10.1080/20008198.2017.1302652.
Pietrzak RH, Van Ness PH, Fried TR, Galea S, Norris FH. Trajectories of posttraumatic stress symptomatology in older persons affected by a large-magnitude disaster. J Psychiatr Res. 2013;47(4):520-6. doi:10.1016/j.jpsychires.2012.12.005.
Platts-Mills TF, Nebolisa BC, Flannigan SA, Richmond NL, Domeier RM, Swor RA, et al. Post-traumatic stress disorder among older adults experiencing motor vehicle collision: a multicenter prospective cohort study. Am J Geriatr Psychiatry. 2017;25(9):953-63. doi:10.1016/j.jagp.2017.03.011.
Beck JG, Palyo SA, Canna MA, Blanchard EB, Gudmundsdottir B. What factors are associated with the maintenance of PTSD after a motor vehicle accident? The role of sex differences in a help-seeking population. J Behav Ther Exp Psychiatry. 2006;37(3):256-66. doi:10.1016/j.jbtep.2005.04.001.
Sander S, Strizzi JM, Øverup CS, Cipric A, Hald GM. When love hurts - mental and physical health among recently divorced danes. Front Psychol. 2020;11:578083. doi:10.3389/fpsyg.2020.578083.
Bisson JI, Cosgrove S, Lewis C, Robert NP. Post-traumatic stress disorder. BMJ. 2015;351:h6161. doi:10.1136/bmj.h6161.
Lange AMC, Visser MM, Scholte RHJ, Finkenauer C. Parental Conflicts and Posttraumatic Stress of Children in High-Conflict Divorce Families. J Child Adolesc Trauma. 2021;15(3):615-625. doi:10.1007/s40653-021-00410-9.
Platts-Mills TF, Nebolisa BC, Flannigan SA, Richmond NL, Domeier RM, Swor RA, et al. Post-traumatic stress disorder among older adults experiencing motor vehicle collision: a multicenter prospective cohort study. Am J Geriatr Psychiatry. 2017;25(9):953-63.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- ผู้อ่านสามารถนำข้อความ ข้อมูล จากวารสารไปใช้ไปใช้ประโยชน์ทางวิชาการได้ เช่น เพื่อการสอน เพื่อการอ้างอิง แต่การนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น เช่น เพื่อการค้า จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากกรมสุขภาพจิตก่อน
- ความคิดเห็น ข้อมูล และบทสรุปต่าง ๆ ที่ลงตีพิมพ์ในวารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทยเป็นของผู้เขียนบทความและมิได้แสดงว่ากองบรรณาธิการหรือกรมสุขภาพจิตเห็นพ้องด้วย
