ลักษณะสุขภาวะเพื่อการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ที่มีโรคทางจิตเวช : การศึกษาเชิงคุณภาพ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาลักษณะและมิติของสุขภาวะในบริบทการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ที่มีโรคทางจิตเวชในประเทศไทย

วิธีการ : การศึกษาเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลในเดือนมีนาคม ถึง เมษายน พ.ศ. 2566 จากการสนทนากลุ่มด้วยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างในคนไทยอายุ 18 - 59 ปี จาก 4 ภูมิภาค แต่ละภาคแบ่งกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ที่มีโรคจิตเภท โรคอารมณ์สองขั้ว หรือโรคซึมเศร้าอย่างน้อย 2 ปีที่ดำรงชีวิตอย่างอิสระ 2) กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีรายได้สูงกว่ารายได้ขั้นต่ำ และ 3) กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีรายได้ต่ำกว่ารายได้ขั้นต่ำ รวม 12 กลุ่ม กลุ่มละ 6 - 10 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผล : กลุ่มตัวอย่าง 115 คน อายุเฉลี่ย 41.1 ปี เป็นหญิงร้อยละ 67.0 ทั้งกลุ่มผู้ที่มีและไม่มีโรคจิตเวชมีความเห็นสอดคล้องกันว่าสุขภาวะที่ดี หมายถึง สถานะของการมีความสุข มีความพึงพอใจในการดำเนินชีวิตในมิติต่าง ๆ มีอิสระในการตัดสินใจ และเป็นส่วนหนึ่งในสังคม การวิเคราะห์เนื้อหาพบว่า สุขภาวะประกอบด้วย 8 มิติ ได้แก่ สุขภาวะทางร่างกาย จิตใจ สังคม สิ่งแวดล้อม จิตวิญญาณ การเงินและเศรษฐกิจ การงานและการเรียน และการเข้าถึงรัฐสวัสดิการที่ดี

สรุป : การฟื้นฟูสุขภาวะผู้ที่มีโรคจิตเวชจำเป็นต้องคำนึงถึงการดำเนินชีวิตในทั้ง 8 มิติของสุขภาวะ บนพื้นฐานของการตัดสินใจร่วมกันระหว่างผู้ใช้บริการและผู้ให้บริการ