การเปรียบเทียบประสิทธิภาพและความปลอดภัยระหว่างการให้ยารักษาโรคจิตวันละครั้ง และวันละหลายครั้งในผู้ป่วยโรคจิตเภท : การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ
คำสำคัญ:
การให้ยาวันละครั้ง, การให้ยาวันละหลายครั้ง, ยารักษาโรคจิต, โรคจิตเภทบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพและความปลอดภัยระหว่างการให้ยารักษาโรคจิตวันละครั้งและวันละหลายครั้งในผู้ป่วยโรคจิตเภทโดยการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ
วิธีการ : สร้างเกณฑ์คัดเลือกการศึกษาตามหลัก PICO ให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของงานวิจัย สืบค้นผ่านฐานข้อมูล PubMed, EMBASE และ Cochrane Library แล้วนำมาประเมินคุณภาพงานวิจัยตามแนวทางของ The Cochrane Collaboration’s tool สำหรับการศึกษาประเภท RCT และ Newcastle Ottawa Scales สำหรับการศึกษาประเภท cross-sectional studies โดยผู้วิจัย 2 คน ประเมินแบบเป็นอิสระต่อกัน หากมีความเห็นขัดแย้งกันจะให้ผู้พิจารณาคนที่ 3 เป็นผู้ตัดสิน และรายงานข้อมูลตาม PRISMA guideline
ผล : มีการศึกษาที่เข้าเกณฑ์ทั้งหมด 7 การศึกษา (N = 2,224) เป็นการศึกษาแบบสุ่มมีกลุ่มควบคุมจำนวน 6 การศึกษา (N = 1,240) และการศึกษาแบบภาคตัดขวางจำนวน 1 การศึกษา (N = 984) พบว่าการศึกษาส่วนใหญ่ที่ใช้ risperidone (N = 596), quetiapine (N = 21), perphenazine (N = 257) และ clozapine (N = 984) ไม่พบความแตกต่างทั้ง ด้านประสิทธิภาพและความปลอดภัยระหว่างการให้แบบวันละครั้งและวันละสองครั้ง ในขณะที่การศึกษาของ olanzapine พบว่า การให้ยาวันละครั้งเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่น้อยกว่าการให้วันละสองครั้งอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เช่นเดียวกับการให้ asenapine แบบวันละครั้งพบว่ามีการเกิดอาการไม่พึงประสงค์น้อยกว่าและยังมีประสิทธิภาพมากกว่าการให้วันละสองครั้งอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
สรุป : การให้ยารักษาโรคจิตวันละครั้งมีประสิทธิภาพและความปลอดภัยไม่แตกต่างหรืออาจสูงกว่าการให้ยาวันละหลายครั้ง อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีการกำเริบเฉียบพลันหรือมีอาการค่อนข้างรุนแรงยังควรได้รับการบริหารยาตามคำแนะนำที่กำหนดของยาแต่ละชนิด
Downloads
References
มันฑนา กิตติพีรชล, ปัทมา ศิริเวช, บุรินทร์ สุรอรุณสัมฤทธิ์, วีร์ เมฆวิลัย. คู่มือการดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภท สำหรับโรงพยาบาลในเขตสุขภาพ (ฉบับแพทย์) [Handbook of care for people with schizophrenia for hospitals in health districts (doctor's version)]. กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2560.
Barkhof E, Meijer CJ, de Sonneville LM, Linszen DH, de Haan L. Interventions to improve adherence to antipsychotic medication in patients with schizophrenia-a review of the past decade. Eur Psychiatry. 2012 Jan;27(1):9-18. doi: 10.1016/j.eurpsy.2011.02.005.
World Health Organization. Adherence to long-term therapies: evidence for action. Geneva: World Health Organization. World Health Organization; 2003.
Phan SV. Medication adherence in patients with schizophrenia. Int J Psychiatry Med. 2016;51(2):211-9. doi:10.1177/0091217416636601.
ปทานนท์ ขวัญสนิท, มานิต ศรีสุรภานนท์. ตัววัดทางระบาดวิทยาเพื่อคําานวณภาระโรคจิตเภทในประเทศไทย [The parameters for calculating the burden of schizophrenia in Thailand]. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2561;26(1):50-62.
Lieberman JA, Stroup TS, McEvoy JP, Swartz MS, Rosenheck RA, Perkins DO, et al. Effectiveness of antipsychotic drugs in patients with chronic schizophrenia. N Engl J Med. 2005;353(12):1209-23. doi:10.1056/NEJMoa051688.
Keith SJ, Kane JM. Partial compliance and patient consequences in schizophrenia: our patients can do better. J Clin Psychiatry. 2003;64(11):1308-15. doi:10.4088/jcp.v64n1105.
Higashi K, Medic G, Littlewood KJ, Diez T, Granström O, De Hert M. Medication adherence in schizophrenia: factors influencing adherence and consequences of nonadherence, a systematic literature review. Ther Adv Psychopharmacol. 2013;3(4):200-18. doi:10.1177/2045125312474019.
Sooksompong S, Udomittipong D, Losatiankij P. Factors associated with relapse in first episode psychosis. J Psychiatr Assoc Thailand. 2016;61(4):331-40.
Medic G, Higashi K, Littlewood KJ, Diez T, Granström O, Kahn RS. Dosing frequency and adherence in chronic psychiatric disease: systematic review and meta-analysis. Neuropsychiatr Dis Treat. 2013;9:119-31. doi:10.2147/NDT.S39303.
Pfeiffer PN, Ganoczy D, Valenstein M. Dosing frequency and adherence to antipsychotic medications. Psychiatr Serv. 2008;59(10):1207-10. doi:10.1176/ps.2008.59.10.1207.
Takeuchi H, Powell V, Geisler S, DeSanti M, Fervaha G, Agid O, et al. Clozapine administration in clinical practice: once-daily versus divided dosing. Acta Psychiatr Scand. 2016;134(3):234-40. doi:10.1111/acps.12593.
Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG. The PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. PLoS Med. 2009;6(7): e1000097. doi:10.1371/journal.pmed1000097.
Higgins JP, Altman DG, Sterne JA. Assessing risk of bias in included studies. In Cochrane handbook for systematic reviews of interventions version 5.2.0 [Internet]. The Cochrane Collaboration; 2017. pp. 8.1-8.73. [cited 2020 Sep 1]. Available from: https:// training.cochrane.org/sites/training.cochrane.org/files/public/uploads/resources/Handbook5_1/Chapter_8_Handbook_5_2_8.pdf
Wells G, Shea B, O’Connell D, Peterson J, Welch V, Losos M, et al. Newcastle-Ottawa quality assessment scale (adapted for cross sectional studies) [Internet]. Ottawa Hospital Research Institute. 2000. [cited 2020 Sep 1]. Available from: https://journals.plos.org/plosone/article/file?type=supplementary&id=info:doi/10.1371/journal.pone.0147601.s001
Nair NP. Therapeutic equivalence of risperidone given once daily and twice daily in patients with schizophrenia. The Risperidone Study Group. J Clin Psychopharmacol. 1998;18(2):103-10. doi:10.1097/00004714-199804000-00002.
Agarwal V, Chadda RK. Once daily risperidone in treatment of schizophrenia. Indian J Psychiatry. 2001;43(1):32-5. PMID:21407835.
Takeuchi H, Fervaha G, Lee J, Agid O, Remington G. Effectiveness of different dosing regimens of risperidone and olanzapine in schizophrenia. Eur Neuropsychopharmacol. 2015;25(3):295-302.
Chengappa KN, Parepally H, Brar JS, Mullen J, Shilling A, Goldstein JM. A random-assignment, double-blind, clinical trial of once- vs twice-daily administration of quetiapine fumarate in patients with schizophrenia or schizoaffective disorder: a pilot study. Can J Psychiatry. 2003;48(3):187-94. doi:10.1177/070674370304800307.
Takeuchi H, Fervaha G, Uchida H, Suzuki T, Bies RR, Grönte D, et al. Impact of once- versus twice-daily perphenazine dosing on clinical outcomes: an analysis of the CATIE data. J Clin Psychiatry. 2014;75(5):506-11. doi:10.4088/JCP.13m08695.
Sun X, Hamer R, McEvoy J. Asenapine once daily versus twice daily: impact on patient acceptance in a randomized, open-label, 14-day clinical trial. J Clin Psychiatry. 2015;76(7):992-3. doi:10.4088/JCP.14l09206.
Zyprexa (Olanzapine) Label [Internet]. Indianapolis (USA): Eli Lilly and Company; 2009. [cited 2020 Sep 1]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2014/020592s062021086s040021253s048lbl.pdf
Takano A, Suhara T, Ikoma Y, Yasuno F, Maeda J, Ichimiya T, et al. Estimation of the time-course of dopamine D2 receptor occupancy in living human brain from plasma pharmacokinetics of antipsychotics. Int J Neuropsychopharmacol. 2004;7(1):19-26. doi:10.1017/S1461145703003912.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
- ผู้อ่านสามารถนำข้อความ ข้อมูล จากวารสารไปใช้ไปใช้ประโยชน์ทางวิชาการได้ เช่น เพื่อการสอน เพื่อการอ้างอิง แต่การนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น เช่น เพื่อการค้า จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากกรมสุขภาพจิตก่อน
- ความคิดเห็น ข้อมูล และบทสรุปต่าง ๆ ที่ลงตีพิมพ์ในวารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทยเป็นของผู้เขียนบทความและมิได้แสดงว่ากองบรรณาธิการหรือกรมสุขภาพจิตเห็นพ้องด้วย
