ประสิทธิผลและความปลอดภัยในการใช้ยาเมทฟอร์มินเสริมในผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีกลุ่มอาการความผิดปกติทางเมตาบอลิกจากการใช้ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่

ผู้แต่ง

  • พงศ์ลดา ชื่นชูจิตร์, พ.บ. โรงพยาบาลจิตเวชนครสวรรค์ราชนครินทร์

คำสำคัญ:

กลุ่มอาการความผิดปกติทางเมตาบอลิก, ยาเมทฟอร์มิน, ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่, โรคจิตเภท

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาถึงประสิทธิผลและความปลอดภัยในการใช้ยาเมทฟอร์มินเสริมในผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีกลุ่มอาการความผิดปกติทางเมตาบอลิกจากการใช้ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่

วิธีการ: เป็นการศึกษาเชิงทดลองไปข้างหน้าโดยวิธีการสุ่มแบบเปิดเป็นเวลา 6 เดือน ในผู้ป่วยจิตเภทอายุ 18-45 ปี ที่มีกลุ่มอาการความผิดปกติทางเมตาบอลิกจากการใช้ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่ ณ โรงพยาบาลจิตเวชนครสวรรค์ราชนครินทร์ จำนวน 50 คน สุ่มผู้ป่วยเป็นกลุ่มที่ได้รับการรักษาตามมาตรฐานกับกลุ่มที่ได้รับยาเมทฟอร์มินเสริมขนาด 1000 มิลลิกรัมต่อวัน ประเมินประสิทธิผลจากการเปลี่ยนแปลงค่าความผิดปกติทางเมตาบอลิก และติดตามความปลอดภัยจากอาการข้างเคียง ผลตรวจเลือดและความร่วมมือในการรับประทานยาที่ก่อนเริ่มการศึกษา และที่เวลาหนึ่ง สาม และ หกเดือน

ผล: เมื่อเปรียบเทียบกลุ่มควบคุม พบว่ากลุ่มทดลองที่ได้รับยาเมทฟอร์มินเสริมมีระดับน้ำตาลในเลือดลดลงมากกว่าอย่างมีนัยสำคัญตั้งแต่เดือนแรกจนตลอดระยะเวลาการศึกษา และเมื่อสิ้นสุดการทดลองในเดือนที่ 6 มีขนาดรอบเอวลดลงและระดับ HDL คลอเรสเตอรอลเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ (p = .04 และ p = .02 ตามลำดับ) แต่ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญกับความดันเลือดและระดับไตรกลีเซอไรด์ ผู้ร่วมทดลองอาการข้างเคียงที่พบคือ ไม่สบายท้อง คลื่นไส้/อาเจียน และง่วงนอน พบมากที่สุดในเดือนแรกและลดลงได้เอง ตรวจพบเอนไซม์ตับสูงกว่าปกติเล็กน้อยโดยไม่พบอาการทางคลินิก ผู้ป่วยร้อยละ 76.2 สามารถทนต่อยาและมีความร่วมมือในการรับประทานยาในระดับดีมาก 

สรุป: ยาเมทฟอร์มินมีประสิทธิผลและมีความปลอดภัย เป็นทางเลือกหนึ่งที่ใช้เสริมในการดูแลรักษากลุ่มอาการความผิดปกติทางเมตาบอลิกในผู้ป่วยจิตเภทที่ใช้ยารักษาโรคจิตกลุ่มใหม่

Downloads

Download data is not yet available.

References

Lieberman JA, Stroup TS, McEvoy JP, Swartz MS, Rosenheck RA, Perkins DO, et al. Effectiveness of antipsychotic drugs in patients with chronic schizophrenia. N Engl J Med. 2005;353:1209-23. doi:10.1056/NEJMoa051688.

Dixon L, Postrado L, Delahanty J, Fischer PJ, Lehman A. The association of medical comorbidity in schizophrenia with poor physical and mental health. J Nerv Ment Dis. 1999;187:496-502. doi:10.1097/00005053-199908000-00006.

Khalafian A, Tucker P. Current and future treatment option for preventing metabolic syndrome due to atypical antipsychotics. Psychiatric times. 2014 [cited 2018 Aug 13]; 1(6):[about 3 p.]. Available from: https://www.psychiatrictimes.com/psychopharmacology/current-and-future-treatment-options-preventing-metabolic-syndrome-due-atypical-antipsychotics

De Hert M, Schreurs V, Sweers K, Van Eyck D, Hanssens L, Šinko S, et al. Typical and atypical antipsychotics differentially affect long-term incidence rates of the metabolic syndrome in first-episode patients with schizophrenia: A retrospective chart review. Schizophr Res. 2008;101:295-303. doi:10.1016/j.schres.2008.01.028.

Nebhinani N, Grover S, Chakrabarti S, Kate N, Avasthi A. A longitudinal study of change in prevalence of metabolic syndrome and metabolic disturbances 3 months after clozapine therapy. Journal of Mental Health and Human Behavior. 2013 [cited 2018 Aug 13];18(1):9–17. Available from: https://www.researchgate.net/publication/303444151

Grover S, Kulhara P, Chakrabarti S, Malhotra N. Metabolic syndrome in schizophrenia. Indian J Psychol Med. 2013;35:227-40. doi:10.4103/0253-7176.119471.

Meena P, Gautam S. Drug-emergent metabolic syndrome in patients with schizophrenia receiving atypical (second-generation) antipsychotics. Indian J Psychiatry. 2011;53:128-33. doi:10.4103/0019-5545.82537.

Pramyothin P, Khaodhiar L. Metabolic syndrome with the atypical antipsychotics. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2010;17:460-6. doi:10.1097/MED.0b013e32833de61c.

Lieberman JA, Stroup TS, McEvoy JP, Swartz MS, Rosenheck RA, Perkins DO, et al. Clinical Antipsychotic Trials of Intervention Effectiveness (CATIE) Investigators. Effectiveness of antipsychotic drugs in patients with chronic schizophrenia. N Engl J Med. 2005;353:1209-23. doi:10.1056/NEJMoa051688.

Klein DJ, Cottingham EM, Sorter M, Barton BA, Morrison JA. A Randomized, Double-Blind Placebo-Controlled trial of metformin treatment of weight gain associated with initiation of atypical antipsychotic therapy in children and adolescents. Am J Psychiatry. 2006;163:2072-9. doi:10.1176/ajp.2006.163.12.2072.

Correll CU, Manu P, Olshanskiy V, Napolitano B, Kane JM, Malhotra AK. Cardiometabolic risk of second-generation antipsychotic medications during first-time use in children and adolescents. JAMA. 2009;302:1765-73. doi:10.1001/jama.2009.1549.

Shin L, Bregman H, Breeze JL, Noyes N, Frazie JAr. Metformin for weight control in pediatric patients on atypical antipsychotic medication. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2009;19:275-9. doi:10.1089/cap.2008.094.

Stroup TS, McEvoy JP, Ring KD, Hamer RH, LaVange LM, Swartz MS, et al. A randomized trial examining the effectiveness of switching from olanzapine, quetiapine, or risperidone to aripiprazole to reduce metabolic risk: Comparison of Antipsychotics for Metabolic Problems (CAMP). Am J Psychiatry. 2011;168:947–56. doi:10.1176/appi.ajp.2011.10111609.

Wu RR, Zhao JP, Jin H, Shao P, Fang MS, Guo XF, He TQ, et al. Lifestyle intervention and metformin for treatment of antipsychotic-induced weight gain: a randomized controlled trial. JAMA. 2008;299:185-93. doi:10.1001/jama.2007.56-b.

Caemmerer J, Correll CU, Maayan L. Acute and maintainance effects of non-pharmacological interventions for antipsychotic associated weight gain and metabolic abnormalities: a meta-analytic comparison of randomized controlled trials. Schizophr Res. 2012;140:159-68. doi:10.1016/j.schres.2012.03.017.

Jesus C, Jesus I, Agius M. A review of the evidence for the use of metformin in the treatment of metabolic syndrome caused by antipsychotics. Psychiatr Danub. 2015;27 Suppl 1:S489-91. PubMed PMID: 26417824.

Chen CH, Huang MC, Kao CF, Lin SK, Kuo PH, Chiu CC, et al. Effects of adjunctive metformin on metabolic traits in nondiabetic clozapine-treated patients with schizophrenia and the effect of metformin discontinuation on body weight: a 24-week, randomized, double-blind, placebo-controlled study. J Clin Psychiatry. 2013;74:e424-30. doi:10.4088/JCP.12m08186.

Brunton L, Chabner A, Knollman C. Endocrine pancreas and pharmacotherapy of diabetes mellitus and hypoglycemia: Introduction. Goodman’s and Gilman’s the pharmacological basis of therapeutic. Mc Graw Hill publications, 12th edition. 2011. p. 1258-74.

Ellinger LK, Ipema HJ, Stachnik JM. Efficacy of metformin and topiramate in prevention and treatment of second-generation antipsychotic-induced weight gain. Ann Pharmacother. 2010;44:668-79. doi:10.1345/aph.1M550.

Caemmerer J, Correll CU, Maayan L. Acute and maintenance effects of non-pharmacological interventions for antipsychotic associated weight gain and metabolic abnormalities: a meta-analytic comparison of randomized controlled trials. Schizophr Res. 2012;140:159-68. doi:10.1016/j.schres.2012.03.017.

Beptista T, Martinez J, Lacruz A, Rangel N, Beaulieu S, Serrano A, et al. Metformin for prevention of weight gain and insulin resistance with olanzapine: a double-blind placebo-controlled trial. Can J Psychiatry. 2006;51:192-6. doi:10.1177/070674370605100310.

Maayan L, Vakhrusheva J, Correll CU. Effectiveness of medications used to attenuate antipsychotic-related weight gain and metabolic abnormalities: a systematic review and meta-analysis. Neuropsychopharmacology. 2010;35:1520–30. doi:10.1038/npp.2010.21.

Chen CH, Chiu CC, Wu TH, Lui HC, Huang MC, Lu ML. Metformin for metabolic dysregulation in schizophrenic patients treated with olanzapine. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2008;32:925-31. doi:10.1016/j.pnpbp.2007.11.013.

Vishnupriya R, Ezhilramya J. Meenakshi B. Metformin in the prevention of metabolic syndrome with initiation of atypical antipsychotic therapy in adolescent and young adult-A randomized, open labeled, single center study. International Journal of Pharmaceutical Sciences. 2016 [cited 2018 Aug 13];8:199-206. Available from: https://innovareacademics.in/journals/index.php/ijpps/article/view/10625

Howlett HC, Bailey CJ. A risk-benefit assessment of metformin in type 2 diabetic mellitus. Drug saf. 1999;20:489–503. doi:10.2165/00002018-199920060-00003.

De Silva VA, Suraweera C, Ratnatunga SS, Dayabandara M, Wanniarachchi N, Hanwella R. Metformin in prevention and treatment of antipsychotic induced weight gain: a systematic review and meta-analysis. BMC Psychiatry. 2016;16:341. doi:10.1186/s12888-016-1049-5.

Newall H, Myles N, Ward PB, Samaras K, Shiers D, Curtis J. Efficacy of metformin for prevention of weight gain in psychiatric populations. Int Clin Psychopharmacol. 2012;27(2):69–75. doi:10.1097/yic.0b013e32834d0a5b.

Boland CL, Harris JB, Harris KB. Pharmacological management of Obesity in pediatric patients. Ann Pharmacother. 2015;49:220-32. doi:10.1177/1060028014557859.

Geerling JJ, Boon MR, van der Zon GC, van den Berg SAA, van den Hoek AM, Lombes M, et al. Metformin lowers plasma triglycerides by promoting VLDL-triglyceride clearance by brown adipose tissue in mice. Diabetes. 2014;63:880–91. doi:10.2337/db13-0194.

Mannucci E, Ognibene A, Cremasco F, Bardini G, Mencucci A, Pierazzuoli E, et al. Effect of metformin on glucagon-like peptide 1 (GLP-1) and leptin levels in obese nondiabetic subjects. Diabetes Care. 2001;24:489-94. doi:10.2337/diacare.24.3.489.

รจนา จักรเมธากุล. ภาวะเลือดเป็นกรดแลคติกเกิน ซึ่งสัมพันธ์กับการใช้ยาเมทฟอร์มิน [Metformin-associated lactic acidosis]. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย. 2561 [สืบค้นเมื่อวันที่ 15 มี.ค. 2563];8:147-51. จาก: https://he01.tcithaijo.org/index.php/JPMAT/article/view/126699

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2020-12-14

ฉบับ

บท

นิพนธ์ต้นฉบับ