การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการในกลุ่มผู้สูงอายุ ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, อาหารและโภชนาการ, การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์ด้านภาวะโภชนาการและพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการโดยใช้แนวทางอาหารของแม่ในกลุ่มผู้สูงอายุระดับพื้นที่ของตำบลเขารูปช้าง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้สูงอายุที่เป็นกลุ่มเปราะบางทางโภชนาการ ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ผู้ประกอบการร้านค้า ในพื้นที่เทศบาลตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา โดยมีระยะเวลาดำเนินการ 1 ปี ตั้งแต่ เดือน ตุลาคม 2561 ถึงเดือนกันยายน 2562 การรวบรวมข้อมูล เชิงคุณภาพตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลโดยใช้วิธีการของลินคอร์นและกูบ้า (Lincoln & Guba) โดยมีการตรวจสอบข้อมูล 4 ประการ คือ1) ความน่าเชื่อถือ 2) การนำผลการวิจัยไปใช้ 3) การเข้าใจกระบวนการตัดสินใจในการวิจัยหรือการสรุปผลของผู้อ่าน 4).การปราศจากความลำเอียงของผู้วิจัย ใช้เทคนิคการตรวจสอบสามเส้า การเก็บข้อมูลหลากหลายวิธีและการสอบทานข้อมูลเพื่อยืนยันความถูกต้องของข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการสังเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิเคราะห์สถานการณ์ด้านภาวะโภชนาการของกลุ่มผู้สูงอายุพบว่า โดยภาพรวม ผู้สูงอายุของตำบลเขารูปช้าง มีภาวะโภชนาการที่ปกติ การสังเคราะห์การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการโดยใช้แนวทางอาหารของแม่ตำบลเขารูปช้าง พบว่า ภาคีองค์กรต่างๆในชุมชน ได้แก่ เทศบาลเมืองเขารูปช้าง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และชมรมผู้สูงอายุเทศบาลเมืองเขารูปช้าง ร่วมประชุมวางแผน รับฟังความคิดเห็น เชื่อมโยงเครือข่ายแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จัดทำประชาคม ลงสู่การปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมตามแนวทางอาหารของแม่ใน 3 มิติ คือ อาหารสะอาด โภชนาการ ถูกหลักและทำด้วยความรัก จากผลการดำเนินงานดังกล่าว ได้รูปแบบ การบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการโดยใช้แนวทางอาหารของแม่ตำบลเขารูปช้าง จำนวน 7 โครงการ โดยมีโครงการภายใต้มิติอาหารสะอาด จำนวน 3 โครงการ โภชนาการถูกหลัก จำนวน 2 โครงการ และทำด้วยรัก จำนวน 2 โครงการ
จากผลการวิจัยในครั้งนี้ทำให้ภาคีเครือข่ายต่างๆในชุมชนเกิดความตระหนักในการบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการในกลุ่มวัยต่างๆและนำผลการปฏิบัติสู่การพัฒนานโยบายเพื่อการส่งเสริมโภชนาการที่ยั่งยืนของชุมชน
References
2. จินตนา สุวิทวัส. ภาวะโภชนาการและบริโภค นิสัยของผู้สูงอายุที่เข้ารับการรักษาในแผนกการพยาบาลบำบัดพิเศษ. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ. 2554; 34(3): 22-
30.
3. ชมนาด พจนามาตร์, สมบูรณ์ จัยวัฒน์, สงกรานต์ ก้อนแก้ว, และนงลักษณ์ จันทร์แก้ว. การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการหมู่บ้านอาหารปลอดภัย. พยาบาลสาร. 2555;
39 (1): 35-45.
4. นภาพรรณ วิริยะอุตสาหกุล. Interventions to promote right nutrition during early life. ในการประชุมวิชาการโภชนาการแห่งชาติครั้งที่ 8: โภชนาการเพื่อการส่ง
เสริมสุขภาพและป้องกันโรค, 39-40. วันที่ 6 - 8 ตุลาคม ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทคบางนา กรุงเทพมหานคร; 2557.
5. ลัดดา เหมาะสุวรรณ. โภชนาการช่วงแรกของชีวิตกับสติปัญญา. ในการประชุมวิชาการโภชนาการแห่งชาติ ครั้งที่ 8 เรื่องโภชนาการเพื่อการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค,
41 วันที่ 6 - 8 ตุลาคม ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทคบางนา กรุงเทพมหานคร; 2557.
6. วิลาสินี อดุลยานนท์. การสื่อสารด้านอาหารและโภชนาการเพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค. ในการประชุมวิชาการโภชนาการแห่งชาติครั้งที่ 8: โภชนาการเพื่อการส่ง
เสริมสุขภาพและป้องกันโรค, 32-34.วันที่ 6 - 8 ตุลาคม ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทคบางนา กรุงเทพมหานคร; 2557.
7. กฤติน ชุมแก้วและชีพสุมน รังสยาธร. ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกกรมการบริโภคอาหารของผู้สูงอายุในจังหวัดสงขลา. กรุงเทพฯ.มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์; 2557.
8. โรงพยาบาลผู้สูงอายุบางขุนเทียน. อาหารเพื่อสุขภาพผู้สูงอายุ. [อินเทอร์เน็ต] กรุงเทพฯ: [เข้าถึงเมื่อ 18 ธันวาคม 2561].เข้าถึงได้จาก
http://www.msdbangkok.go.th/BKT/b3.html.
9. สามารถ ใจเตี้ย, และดารารัตน์ จำเกิด. การพัฒนาแนวทางการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโดยฐานการมีส่วนร่วมของชุมชน. วิจัยราชภัฏเชียงใหม่. 2557; 15(2), 37-45.
10. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา. ระบบข้อมูลสารสนเทศระดับจังหวัด สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา: ระบบรายงานผู้ป่วยนอก [อินเทอร์เน็ต]..สงขลา: สำนักงาน
สาธารณสุขจังหวัดสงขลา. [เข้าถึงเมื่อ 19 ธันวาคม 2561]. เข้าถึงได้จาก http://center.skho.moph.go.th/
hinforeport_new/index.php/newreport/submenu/6
11. จริยภัทร รัตโณภาส. ผู้แต่งร่วม : วิทวัส เหมทานนท์. การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรกับภาคการผลิต จังหวัดสงขลา. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์: สงขลา; 2553.
12. Macdonald, Cathy. Understanding participatory action research: A qualitative research methodology option. Canadian Journal of Action
Research. 2012; 13(1): 34-50.
13. วรรณวิมล เมฆวิมล. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้สูงอายุจังหวัดสมุทรสงคราม. สมุทรสงคราม : วิจัยวิทยาลัยสหเวชศาสตร์มหาวิทยาลัย
ราชภัฏสวนสุนันทา; 2557.
14. วรรณวิมล เมฆวิมล. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้สูงอายุ. มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา; 2555.
15. รวิโรจน์ อนันตธนาชัย และคณะ. การศึกษาพฤติกรรมการบริโภคอาหารกับภาวการณ์มีอายุยืนของผู้สูงอายุไทย. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ; 2552.
16. ชวิศา แก้วอนันต์. โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ:มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย. 2561; 12(2): 112-119.
17. ทิพวัลย์ สุวรรณรักษ์. นวัตกรรมอาหารสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุ:มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย. 2560; 11(3): 1-10.
18. นพนันท์ วรรณเทพสกุล. นโยบายสาธารณะท้องถิ่นจากแนวคิดสู่การปฏิบัติ บทวิเคราะห์นโยบายสาธารณะด้านสุขภาพ จ. สงขลา. กรุงเทพฯ. มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ;
2550.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน (Journal of Health Science and Community Public Health) ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับวิทยาลัยการ สาธารณสุขสิรินธรจังหวัดขอนแก่น และคณาจารย์ท่านอื่นๆในวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
