การรับรู้ตามแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการ ป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์ อำเภอนายูง จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

            การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับพฤติกรรมและการรับรู้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์ รวมทั้งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดไอโอดีน กลุ่มตัวอย่าง คือ หญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลและหน่วยบริการปฐมภูมิที่โรงพยาบาลนายูง ในเขตพื้นที่อำเภอนายูง จังหวัดอุดรธานี จำนวน 98 คน คัดเลือกโดยการสุ่มตัวอย่างแบบสุ่มอย่างเป็นระบบ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบสอบถามเกี่ยวกับพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนและแบบสอบถามการรับรู้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ซึ่งมีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของคอนบราค ของกลุ่มตัวอย่างเท่ากับ 0.86 วิเคราะห์และนำเสนอโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน ค่าพิสัยระหว่างควอไทล์ ค่าต่ำสุดและค่าสูงสุด และสถิติเชิงอนุมาน โดยใช้สถิติไคสแควร์ ทั้งนำเสนอค่าอัตราความเสี่ยงสัมพัทธ์ที่ระดับนัยสำคัญทาสถิติเท่ากับ 0.05 โดยใช้ค่าช่วงเชื่อมั่น 95%

            ผลการศึกษาพบว่าพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนอยู่ในระดับไม่ดี ร้อยละ 81.63 และการรับรู้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพโดยรวมอยู่ในระดับดี ร้อยละ 51.02 เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ด้านที่อยู่ในระดับดี คือ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคขาดสารไอโอดีน การรับรู้ความรุนแรงของโรคขาดสารไอโอดีน การรับรู้ประโยชน์ของการมีพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีน คิดเป็นร้อยละ 50.00, 54.08 และ 50.00 ตามลำดับ ส่วนด้านที่อยู่ในระดับไม่ดี คือ การรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติตัวในการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของหญิง ร้อยละ 78.33 ผลการทดสอบความสัมพันธ์ของการรับรู้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ พบว่า มีความสัมพันธ์กับการมีพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (p-value = 0.0464) ข้อเสนอแนะควรมีการส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์มีพฤติกรรมการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีน โดยจัดให้โปรแกรมสุขศึกษาในโรงเรียนพ่อแม่  พร้อมทั้งใช้ปฏิทินในการบันทึกพฤติกรรม โดยสามีและญาติมีบทบาทในการสนับสนุนการปฏิบัติตัวในการป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์