ปัจจัยที่มีผลต่อน้ำหนักคงค้างหลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ในหญิงไทยที่มารับบริการรักษาในโรงพยาบาลหัวหิน
คำสำคัญ:
น้ำหนักคงค้างหลังคลอด, น้ำหนักที่เพิ่มขณะตั้งครรภ์, ตรวจติดตามหลังคลอด, หญิงตั้งครรภ์บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
ที่มา: ความอ้วนเป็นปัญหาสำคัญที่มีแนวโน้มทางระบาดวิทยาเพิ่มสูงขึ้นทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทยและก่อให้เกิดผลกระทบกับมนุษย์ไม่ว่าในระดับปัจเจกบุคคลหรือภาพรวม ทั้งในด้านสถานะสุขภาพ สังคม และเศรษฐกิจ ทั้งนี้ในเพศหญิงเมื่อตั้งครรภ์จะมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และคงค้างอยู่หลังคลอด ซึ่งหากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมจะพัฒนาเข้าสู่ภาวะน้ำหนักเกินและอ้วนในที่สุด
วัตถุประสงค์และวิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงวิเคราะห์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อน้ำหนักคงค้าง หลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ โดยมีกลุ่มตัวอย่างเป็นเวชระเบียนของหญิงไทยตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ คลอดบุตร และตรวจติดตามหลังคลอดที่โรงพยาบาลหัวหินในระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2561 ถึง 30 กันยายน 2564 จำนวน 908 ราย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน, t-test, one-way ANOVA, Correlation และ Stepwise multiple regression analysis
ผลการศึกษา: น้ำหนักคงค้างหลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ของหญิงไทยที่มารับบริการฝากครรภ์ คลอดบุตร และตรวจติดตามหลังคลอดที่โรงพยาบาลหัวหินเฉลี่ยอยู่ที่ 2.31 กิโลกรัม (S.D. = 4.54) เมื่อจำแนกตามลักษณะจำเพาะก่อนการตั้งครรภ์ ขณะตั้งครรภ์และวิธีการคลอด พบว่าจำนวนการคลอด ดัชนีมวลกายก่อนตั้งครรภ์ และน้ำหนักที่เพิ่มขณะตั้งครรภ์มีผลต่อน้ำหนักคงค้างหลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ (P <0.05) โดยน้ำหนักที่เพิ่มขณะตั้งครรภ์สามารถทำนายน้ำหนักคงค้างหลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ได้ร้อยละ 44.2 ตามสมการที่ได้จากการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณตามลำดับความสำคัญของตัวแปรที่นำเข้าสมการมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01
สรุป: จากผลการวิจัยที่ได้ควรเฝ้าระวังปัจจัยที่มีผลต่อน้ำหนักคงค้างหลังคลอดที่ 6 สัปดาห์ ได้แก่ น้ำหนักที่เพิ่มขณะตั้งครรภ์ ทั้งนี้ควรให้ความสำคัญมากขึ้นในหญิงตั้งครรภ์แรก และหญิงที่มีดัชนีมวลกายก่อนตั้งครรภ์ปกติ
คำสำคัญ : น้ำหนักคงค้างหลังคลอด, น้ำหนักที่เพิ่มขณะตั้งครรภ์, ตรวจติดตามหลังคลอด, หญิงตั้งครรภ์
เอกสารอ้างอิง
Obesity and overweight [Internet]. Who.int. 2022 [cited 1 April 2022]. Available from: https://www.who.int/news- room/fact-sheets/detail/obesity-and- overweight
2Most Obese Countries 2022 [Internet]. Worldpopulationreview.com. 2022 [cited 1 April 2022]. Available from: https://worldpopulationreview.com/ country-rankings/most-obese- countries
Fryar CD, Carroll MD, Afful J. Products - Health E Stats - Prevalence of Overweight, Obesity, and Severe Obesity Among Adults Aged 20 and Over: United States, 1960–1962 Through 2017–2018 [Internet]. www.cdc.gov. 2021. Available from: https://www.cdc.gov/nchs/data/hest at/obesity-adult-17-18/obesity- adult.htm
Gunderson EP. Childbearing and Obesity in Women: Weight Before, During, and After Pregnancy. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America. 2009;36(2):317-32.
Turner M, Layte R. Obesity levels in a national cohort of women 9 months after delivery. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 2013;209(2):124.e1-7.
Djaković I, Soljačić-Vraneš H, Kuna K. Weight Gain in Pregnancy and Weight Retention after Birth. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences. 2019;7(4):614-6.
Yaw YH, Shariff ZM, Shahdan JB. Pre- pregnancy BMI and Gestational weight gain are associated with 6 months Postpartum weight retention. International Journal of Public Health and Clinical Sciences. 2017;4(4):112-25.
Johnson D, Madsen C, Banaag A, Krantz DS, Koehlmoos TP. Pregnancy Weight Gain and Postpartum Weight Retention in Active Duty Military Women: Implications for Readiness. Mil Med. 2021.
Nagpal S, Chandrashekarappa S, Chakrashali S, Rakshitha J, Mysore Ramaiah N. Exploring the hidden part of the iceberg: Post-partum weight retention among mothers and its association with sociodemographic, cultural and behavioural factors. Clinical Epidemiology and Global Health. 2021;9:62-8.
Subhan FB, Shulman L, Yuan Y, McCargar LJ, Kong L, Bell RC. Association of pre- pregnancy BMI and gestational weight gain with fat mass distribution and accretion during pregnancy and early postpartum: a prospective study of Albertan women. BMJ Open. 2019 Jul;9(7):e026908.
ตรีภพ เลิศบรรณพงษ์.น้ำหนักตัวมารดากับการ ตั้งครรภ์:ปัจจัยที่สูติแพทย์อาจมองข้าม.เวช บันทึกศิริราช.2551;1(2):81-90.
ภาวะอ้วนในหญิงตั้งครรภ์ (obesity in pregnancy) – department of obstetrics and gynecology faculty of medicine Chiang Mai university [Internet]. Cmu.ac.th. [cited 2022 Apr 1]. Available from: https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lec turestopics/topic-review/5619/
Hu FB. Overweight and Obesity in Women: Health Risks and Consequences. Journal of Women’s Health. 2003 Mar;12(2):163–72.
Cunningham FG. Obesity; in Willams obstetrics. 26th ed. New York:McGraw Hills;2022.p.902-911.
Templeton A. Obesity and Women’s Health. Facts, Views & Vision in ObGyn [Internet]. 2014 [cited 2022 Apr 1];6(4):175–6. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/a rticles/PMC4286855
มิ่งกมล อุตตสุรดี, สุรีย์พร กฤษเจริญ, ศศิธร พุมพวง. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสุขของหญิง ตั้งครรภ์. Songklanagarind J Nurs. 2563; 40(3) :116-27.
Hollis JL, Crozier SR, Inskip HM, Cooper C, Godfrey KM, Harvey NC, et al. Modifiable risk factors of maternal postpartum weight retention: an analysis of their combined impact and potential opportunities for prevention. Int J Obes (Lond) [Internet]. 2017;41(7):1091–8. Available from: http://dx.doi.org/10.1038/ijo.2017.78
กรมอนามัย. คู่มือการฝากครรภ์สําหรับบุคลากร สาธารณสุข. พิมพ์ครั้งที่ 1. นนทบุรี: สํานัก ส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวง สาธารณสุข; 2565.
Webber J, Charlton M, Johns N. Diabetes in pregnancy: management of diabetes and its complications from preconception to the postnatal period (NG3). Br J Diabetes Vasc Dis [Internet]. 2015;15(3):107. Available from:http://dx.doi.org/10.15277/bjdv d.2015.029
Casey B. Gestational diabetes - on broadening the diagnosis. N Engl J Med [Internet]. 2021;384(10):965–6. Available from: http://dx.doi.org/10.1056/NEJMe2100902
สมบูรณ์ บุณยเกียรติ.พฤติกรรมการดูแลตนเอง ด้านโภชนาการในสตรีตั้งครรภ์ที่เข้ารับ บริการฝากครรภ์ ที่โรงพยาบาลเจ้าพระยา อภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี [Internet]. He02.tci-thaijo.org. 2022 [cited 14 September 2022]. Available from: https://he02.tcithaijo.org/index.php/ ppkjournal/article/view/99827
Shao H, Hwang L, Huang J, Hsu H. Postpartum Weight Retention Risk Factors in a Taiwanese Cohort Study. Obesity Facts. 2018;11(1):37-45.
Williams Textbook Of Endocrinology. S.L.: Elsevier; 2019.
Cunningham FG. Puerperium; in Willams obstetrics. 26th ed. New York:McGraw Hills;2022.p.634-86.
Dalrymple K, Uwhubetine O, Flynn A, Pasupathy D, Briley A, Relph S et al. Modifiable Determinants of Postpartum Weight Loss in Women with Obesity: A Secondary Analysis of the UPBEAT Trial. Nutrients. 2021;13(6):1979.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
เวอร์ชัน
- 2023-06-22 (2)
- 2023-01-09 (1)
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 โรงพยาบาลหัวหิน
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารหัวหินเวชสาร เป็นลิขสิทธิ์ของโรงพยาบาลหัวหิน
บทความที่ลงพิมพ์ใน วารสารหัวหินเวชสาร ถือว่าเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียนคณะบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
