บทบาทของพยาบาลในการจัดการอาการชาจากพยาธิสภาพของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทวารหนัก
กรณีศึกษา
คำสำคัญ:
อาการชา, แนวคิดการจัดการอาการ, ผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทวารหนักบทคัดย่อ
ผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทวารหนักที่มีการแพร่กระจายไปยังไขสันหลัง และมีก้อนมะเร็งกดทับบริเวณดังกล่าว ทำให้ผู้ป่วยเกิดพยาธิสภาพของหลอดเลือด และเส้นประสาทบริเวณขา และเท้า ส่งผลให้เกิดอาการชาคล้ายตะคริว และมีการรับความรู้สึกบริเวณเท้าลดลง ทำให้ผู้ป่วยมีภาวะเดินลำบากเสี่ยงต่อการเกิดภาวะพลัดตกหกล้ม หากไม่ได้รับการบรรเทาอาการ หรือแก้ไขที่ถูกต้อง อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดความทุกข์ทรมาน และมีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิต บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอตัวอย่างกรณีศึกษาผู้ป่วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทวารหนักที่ได้รับยาเคมีบำบัด และมีอาการชาบริเวณขา ร่วมกับการบูรณาการแนวคิดการจัดการอาการ มาช่วยในการบรรเทาอาการชาของผู้ป่วยเพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีความสุขสบาย และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยการให้คำแนะนำการบรรเทาอาการโดยการรับประทานอาหาร และการออกกำลังกายทั้งที่โรงพยาบาล และดำเนินกิจกรรมต่อที่บ้าน และมีการติดตามผลการศึกษาผ่านทางโทรศัพท์หลังจากให้คำแนะนำ 1 สัปดาห์
ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยหลังได้รับการให้คำแนะนำในการรับประทานอาหาร และการออกกำลังกายมีอาการชาบริเวณเท้าคงเดิม และหลังรับยาเคมีบำบัด ผู้ป่วยไม่มีอาการชาเพิ่มมากขึ้น ในการให้คำแนะนำผู้ป่วยสามารถทวนซ้ำ และนำไปปรับใช้ในการเลือกรับประทานอาหารในแต่ละมื้อ และออกกำลังกายสามารถปฏิบัติได้ 3 วันต่อสัปดาห์ ไม่มีผลข้างเคียงจากการออกกำลังกาย
เอกสารอ้างอิง
เนตรชนก พิมพ์บึง, ชดช้อย วัฒนะ, และธีรนุช ห้านิรัติศัย. (2558). ผลของโปรแกรมการจัดการกับอาการต่อความรุนแรงของอาการและภาวะโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักที่ได้รับยาเคมีบำบัด. พยาบาลสาร, 42(ฉบับพิเศษ), 73-83.
พรอุษา ภัทรดิษย์, เบญญพร บรรณสาร, และวีรภัทร โอวัฒนาพาณิชย์. (2566). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการอาการร่วมกับการสัมภาษณ์เพื่อสร้างแรงจูงใจต่อประสบการณ์กลุ่มอาการด้านโภชนาการ พฤติกรรมด้านโภชนาการ และภาวะโภชนาการของผู้ ป่วยมะเร็งระบบโลหิตวิทยาที่ได้รับยาเคมีบำบัด. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 50(3), 149-162.
รัศมี ลือฉาย. (2566). ผลของโปรแกรมการจัดการอาการปวดในผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายโดยการสวดมนต์ อำเภอร่องคำ จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน, 8(2), 88-99.
ราชวิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งประเทศไทย. (2567). แนวทางการรักษาพยาบาลด้านศัลยกรรม. ราชวิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งประเทศไทย. https://www.rcst.or.th/th/clinical-practice-guidelines/
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2564). แนวทางการตรวจคัดกรองวินิจฉัยและรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง. https://www.nci.go.th/th/cpg/CPG%20Colon%20(020266-final).pdf
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2565). ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2565. https://www.nci.go.th/th/cancer_record/download/Hosbased-2022-1.pdf
อัญติมา กิจศรีนภดล, ประทุม สร้อยวงค์, และพิกุล พรพิบูลย์. (2562). การประยุกต์ใช้แนวคิดการจัดการอาการในการปฏิบัติการพยาบาล:กรณีศึกษาผู้ป่วยโรคมะเร็งปอด. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์, 1(11), 98-110.
Bao, T., Baser, R., Chen, C., Weitzman, M., Zhang, Y. L., Seluzicki, C., Li, Q. S., Piulson, L., & Zhi, W. I. (2021). Health-related quality of life in cancer survivors with chemotherapy-induced peripheral neuropathy: A randomized clinical trial. The Oncologist, 26(11), e2070–e2078. https://doi.org/10.1002/onco.13933
Barker, P. A., Mantyh, P., Arendt-Nielsen, L., Viktrup, L., & Tive, L. (2020). Nerve growth factor signaling and its contribution to pain. Journal of Pain Research, 13, 1223–1241. https://doi.org/10.2147/JPR.S247472
Bennedsgaard, K., Grosen, K., Attal, N., Bouhassira, D., Crombez, G., Jensen, T. S., Bennett, D. L., Ventzel, L., Andersen, I. S., & Finnerup, N. B. (2023). Neuropathy and pain after breast cancer treatment: a prospective observational study. Scandinavian Journal of Pain, 23(1), 49-58. https://doi.org/doi:10.1515/sjpain-2022-0017
Chen, C. S., Zirpoli, G., Barlow, W. E., Budd, G. T., McKiver, B., Pusztai, L., Hortobagyi, G. N., Albain, K. S., Damaj, M. I., Godwin, A. K., Thompson, A., Henry, N. L., Ambrosone, C. B., Stringer, K. A., & Hertz, D. L. (2023). Vitamin D insufficiency as a risk factor for paclitaxel-induced peripheral neuropathy in SWOG S0221. Journal of The National Comprehensive Cancer Network : JNCCN, 21(11), 1172–1180.e3. https://doi.org/10.6004/jnccn.2023.7062
Chung, K. H., Park, S. B., Streckmann, F., Wiskemann, J., Mohile, N., Kleckner, A. S., Colloca, L., Dorsey, S. G., & Kleckner, I. R. (2022). Mechanisms, mediators, and moderators of the effects of exercise on chemotherapy-induced peripheral neuropathy. Cancers, 14(5), 1224. https://doi.org/10.3390/cancers14051224
Dodd, M., Janson, S., Facione, N., Faucett, J., Froelicher, E. S., Humphreys, J., Lee, K., Miaskowski, C., Puntillo, K., & Rankin, S. (2001). Advancing the science of symptom management. Journal of advanced nursing, 33(5), 668-676.
Emine, K. E., & Gulbeyaz, C. (2022). The effect of salt-water bath in the management of treatment-related peripheral neuropathy in cancer patients receiving taxane and platinum-based treatment. Explore, 18(3), 347-356. doi:10.1016/j.explore.2021.07.002
Igari, H., Aono, S., Bu-Omer, H. M., Kishimoto, C., Nakae, A., & Ushida, T. (2024). Classifying chronic pain using ICD-11 and questionnaires-reported characteristics in Japanese patients with chronic pain. Frontiers in Pain Research, 5, 1430870. https://doi.org/10.3389/fpain.2024.1430870
Jin, Y., Wang, Y., Zhang, J., Xiao, X., & Zhang, Q. (2020). Efficacy and safety of acupuncture against chemotherapy-induced peripheral neuropathy: A systematic review and meta-analysis. Evidence-based Complementary and Alternative Medicine : eCAM, 2020, 8875433. https://doi.org/10.1155/2020/8875433
Khemthong, U., Hawsawi, S., & Schneider, J. K. (2024). Effects of exercise on balance in Ccancer survivors with chemotherapy-induced peripheral neuropathy: A systematic review and meta-analysis. Cancer Nursing, 10.1097/NCC.0000000000001382. Advance online publication. https://doi.org/10.1097/NCC.0000000000001382
Li, Y., Lustberg, M. B., & Hu, S. (2021). Emerging pharmacological and non-pharmacological therapeutics for prevention and treatment of chemotherapy-induced peripheral neuropathy. Cancers, 13(4), 766.
Motoo, Y., Shinozaki, K., Takagi, T., Ito, S., Fujita, H., Munemoto, Y., Yoshida, N., Baba, E., Shindo, Y., Nishiuchi, T., Miura, M., Morita, S., & Tsuji, A. (2022). Randomized controlled trial of the significance of combined use with Ninjin’yoeito in CapeOX + Bmab therapy for patients with unresectable advanced/recurrent colorectal cancer: A protocol for study on efficacy, safety, and interaction (NYX study). Medicine: Case Reports and Study Protocols, 3(5). e0196. DOI: 10.1097/MD9.0000000000000196
Noh, H., Jang, J., Kwon, S., Cho, S.-Y., Jung, W.-S., Moon, S.-K., Park, J.-M., Ko, C.-N., Kim, H., & Park, S.-U. (2020). The impact of Korean medicine treatment on the incidence of Parkinson’s disease in patients with inflammatory bowel disease: A nationwide population-based cohort study in South Korea. Journal of Clinical Medicine, 9(8), 2422. https://doi.org/10.3390/jcm9082422
Park, R., & Park, C. (2015). Comparison of foot bathing and foot massage in chemotherapy-induced peripheral neuropathy. Cancer Nursing, 38(3), 239–247. https://doi.org/10.1097/NCC.0000000000000181
Streckmann, F., Balke, M., Cavaletti, G., Toscanelli, A., Bloch, W., Décard, B. F., Lehmann, H. C., & Faude, O. (2022). Exercise and neuropathy: Systematic review with meta-analysis. Sports Medicine, 52(5), 1043–1065. https://doi.org/10.1007/s40279-021-01596-6
Teng, C., Cohen, J., Egger, S., Blinman, P. L., & Vardy, J. L. (2022). Systematic review of long-term chemotherapy- induced peripheral neuropathy (CIPN) following adjuvant oxaliplatin for colorectal cancer. Supportive Care in Cancer : Official Journal of The Multinational Association of Supportive Care in Cancer, 30(1), 33-47. https://doi.org/10.1007/s00520-021-06502-4
Tofthagen, C., Tanay, M., Perlman, A., Starr, J., Advani, P., Sheffield, K., & Brigham, T. (2022). A systematic review of nutritional lab correlates with chemotherapy induced peripheral neuropathy. Journal of Clinical Medicine, 11(2), 355. https://doi.org/10.3390/jcm11020355
Vale, F. A., Voos, M. C., Brumini, C., Suda, E. Y., da Silva, R. L., & Caromano, F. A. (2020). Balance as an additional effect of strength and flexibility aquatic training in sedentary lifestyle elderly women. Current Gerontology and Geriatrics Research, 2020, 1895473. https://doi.org/10.1155/2020/1895473
Van den Brande, R., Cornips, E. M., Peeters, M., Ost, P., Billiet, C., & Van de Kelft, E. (2022). Epidemiology of spinal metastases, metastatic epidural spinal cord compression and pathologic vertebral compression fractures in patients with solid tumors: A systematic review. Journal of Bone Oncology, 35, 100446. doi:10.1016/j.jbo.2022.100446
Wesselink, E., Winkels, R. M., van Baar, H., Geijsen, A. J. M. R., van Zutphen, M., van Halteren, H. K., Hansson, B. M. E., Radema, S. A., de Wilt, J. H. W., Kampman, E., & Kok, D. E. G. (2018). Dietary intake of magnesium or calcium and chemotherapy-induced peripheral neuropathy in colorectal cancer patients. Nutrients, 10(4), 398. https://doi.org/10.3390/nu10040398
World Health Organization. (2022). Cancer. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer
Zhou, L., Yang, H., Wang, J., Liu, Y., Xu, Y., Xu, H., Feng, Y., & Ge, W. (2023). The therapeutic potential of antioxidants in chemotherapy-induced peripheral neuropathy: Evidence from preclinical and clinical studies. Neurotherapeutics : The Journal of The American Society for Experimental NeuroTherapeutics, 20(2), 339–358. https://doi.org/10.1007/s13311-023-01346-8
Zimmer, P., Trebing, S., Timmers-Trebing, U., Schenk, A., Paust, R., Bloch, W., Rudolph, R., Streckmann, F., & Baumann, F. T. (2018). Eight-week, multimodal exercise counteracts a progress of chemotherapy-induced peripheral neuropathy and improves balance and strength in metastasized colorectal cancer patients: A randomized controlled trial. Supportive Care in Cancer: Official Journal of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer, 26(2), 615–624. https://doi.org/10.1007/s00520-017-3875-5
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ตีพิมพ์ในราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่หรือกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ ก่อนเท่านั้น
