ผลของการสอนตรวจเต้านมด้วยตนเองโดยแกนนำสตรีชุมชนต่อความรู้และการปฏิบัติการตรวจเต้านมด้วยตนเองของสตรี: กรณีศึกษาชุมชนริมคลองสามเสน EFFECTS OF BREAST-SELF EXAMINATION PROGRAM OFFERED BY TRAINED FEMALE COMMUNITY LEADERS ON WOMEN’S BREAST-SELF EXAMINATION KNOW

ศศิธร เตชะมวลไววิทย์; มัตถก ศรีคล้อ; ปภาวดี ทวีสุข

ผู้แต่ง

ศศิธร เตชะมวลไววิทย์
มัตถก ศรีคล้อ
ปภาวดี ทวีสุข

คำสำคัญ:

แกนนำสตรีชุมชน, สตรีชุมชน, ความรู้เกี่ยวกับการตรวจเต้านมด้วยตนเอง, การตรวจเต้านมด้วย ตนเอง, female community leaders, community women, breast self- examination knowledge, breast self-examination practice.

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเพื่อติดตามผลการสอนการตรวจเต้านมด้วยตนเองของแกนนำสตรีชุมชนริมคลองสามเสนต่อความรู้และทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเอง โดยแกนนำสตรีชุมชนที่มีจิตอาสาและผ่านการอบรมการพัฒนาศักยภาพการตรวจเต้านมด้วยตนเอง 9 ราย ทำการสอนสตรีที่อาศัยอยู่ในชุมชนริมคลองสามเสน (n = 38) ที่ยังไม่เคยเข้าร่วมโครงการอบรมการตรวจเต้านมด้วยตนเอง ความสำเร็จของโครงการประเมินโดย (1) แบบทดสอบความรู้เกี่ยวกับการตรวจเต้านมด้วยตนเอง (2) แบบประเมินการปฏิบัติการตรวจเต้านมด้วยตนเอง และ (3)แบบสอบถามความพึงพอใจต่อกิจกรรมการพัฒนาศักยภาพ แกนนำสตรีและการให้ความรู้สตรีในชุมชน ความตรงตามเนื้อหาได้รับการพิจารณาจากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) รายข้ออยู่ระหว่าง 0.67-1 การตรวจสอบความเที่ยง นำแบบสอบถามความรู้และแบบสังเกตการปฏิบัติการตรวจเต้านมด้วยตนเองไปทดสอบกับสตรีที่อาศัยในชุมชนที่มีลักษณะชุมชนใกล้เคียงกับชุมชนริมคลองสามเสน จำนวน 30 คน จากนั้นนำมาวิเคราะห์ความเที่ยงด้วยสถิติ KR-20 ได้ค่าความเที่ยงของเครื่องมือทั้งฉบับเท่ากับ 0.84 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และ สถิติวิลคอกซัน

ผลการวิจัย พบว่า คะแนนมัธยฐานความรู้และการปฏิบัติการตรวจเต้านมด้วยตนเองหลังได้รับการพัฒนาศักยภาพทั้งของแกนนำสตรีชุมชนริมคลองสามเสนและของสตรีในชุมชน สูงกว่าก่อนได้รับการพัฒนาศักยภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) แกนนำสตรีและสตรีในชุมชนส่วนใหญ่ มีความพึงพอใจระดับดีมากการศึกษานี้สะท้อนให้เห็นว่าการอบรมนี้สามารถพัฒนาความรู้และทักษะเกี่ยวกับการตรวจเต้านมด้วยตนเองของแกนนำสตรีในชุมชนให้มีศักยภาพมากจนกระทั่งสามารถนำความรู้และทักษะที่เกิดขึ้นไปถ่ายทอดให้สตรีในชุมชนสามารถตรวจเต้านมด้วยตนเองได้

Abstract

This study aimed to evaluate at the effect of breast self-examination training offered by trained female community leaders on women’s breast-self examination (BSE) knowledge and practice. Nine female community leaders who were trained in the breast self-examination (BSE) program and voluntarily participated to teach breast self examination to other women in the Rimklongsamsen community (n = 38) who had never participated in the breast self- examination program. Achievement of the program was evaluated by using: 1) BSE knowledge exam, 2) BSE checklist, and 3) Satisfaction towards the BSE training program questionnaire. Content validity of the tool was judged by three experts. The index of item–objective congruence (IOC)was between 0.67 to 1. Reliability of the BSE knowledge, BSE checklist, and satisfaction towards the BSE training program questionnaire was tested in 30 women and reported at 0.62, 0.59, and 0.94, respectively. Data were analyzed by using descriptive statistics and the Wilcoxon Signed-Ranks Test.

The result revealed that the median scores of BSE knowledge and BSE practice of both female community leaders and women at Rimklongsamsen community after attending training sessions were significantly higher than those at baseline (p < .05). Both groups reported very high satisfaction on the training programs. The findings indicated that this training program can enhance BSE knowledge and skill of female community leaders so that they could further train other women in their own community.