การพยาบาลเชิงบูรณาการสำหรับผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติด

พุทธวรรณ  ชูเชิด; สุลีมาศ อังศุเกียรติถาวร

ผู้แต่ง

พุทธวรรณ ชูเชิด คณะพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยเซนต์หลุยส์
สุลีมาศ อังศุเกียรติถาวร นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

โรคร่วม, การพยาบาลบูรณาการ, หลักฐานเชิงประจักษ์, ทีมสหวิชาชีพ, การจัดการรายกรณี

บทคัดย่อ

บทนำ: ผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติด หรือโรคร่วม เป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มีความซับซ้อนและเปราะบางทั้งด้านชีวภาพ จิตใจ และสังคม ในการดูแลจำเป็นต้องใช้แนวทางการพยาบาลแบบบูรณาการที่ผสานการดูแลด้านจิตเวชและการบำบัดการใช้สารเสพติดอย่างเป็นระบบ บทความนี้เป็นการทบทวนวรรณกรรมแบบบูรณาการ โดยสืบค้น
จากฐานข้อมูล PubMed, Scopus, ScienceDirect และ ThaiJo ระหว่างปี พ.ศ. 2558 – 2568 และสังเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงธีม

วัตถุประสงค์: เพื่อทบทวนระบบบริการสุขภาพ มาตรฐานการพยาบาล และนำเสนอแนวทางการพยาบาลเชิงบูรณาการสำหรับผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติดในประเทศไทย

ประเด็นสำคัญ: การพยาบาลเชิงบูรณาการสำหรับผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติด ประกอบด้วย การบริหารยา การบำบัดทางจิตสังคม เช่น การสัมภาษณ์เพื่อสร้างแรงจูงใจ การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรมการจัดการรายกรณี และการจัดการความเสี่ยงและความปลอดภัยอย่างเข้มงวด แนวทางเหล่านี้เน้นการทำงานร่วมกับทีมสหวิชาชีพและระบบสนับสนุนในชุมชนเพื่อให้การดูแลเป็นไปอย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ

สรุป: การดูแลผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติดจำเป็นต้องอาศัยความรู้ ความสามารถและภาวะผู้นำทางคลินิกของพยาบาลในการบูรณาการการประเมิน การวางแผนและการให้การดูแลเฉพาะบุคคลร่วมกับทีมสหวิชาชีพ

ข้อเสนอแนะ: พยาบาลควรพัฒนาความรู้บนฐานหลักฐานเชิงประจักษ์ ความสามารถและภาวะผู้นำทางคลินิกในการให้การพยาบาลแบบบูรณาการแก่ผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชและการใช้สารเสพติด การประยุกต์ใช้แนวทางการดูแลที่อิงหลักฐานและการทำงานแบบสหวิชาชีพในทางปฏิบัติจะช่วยให้การดูแลมีความต่อเนื่องและส่งเสริมผลลัพธ์การฟื้นฟู
ในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

SAMHSA. Substance use disorder treatment for people with co-occurring disorders [Internet]. 2020. [cited 2025 Oct 6]. Available from: https://library.samhsa.gov/sites/default/files/pep20-06-04-006.pdf

Carvalho JD, Garner D. Understanding dual diagnosis: substance abuse and mental illness. Open Access Journal of Addiction and Psychology 2019;2(4):1-9. Available from: https://doi.org/10.33552/OAJAP.2019.02.000541

American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th Edition, Text Revision (DSM-5-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association; 2022.

National Institute on Drug Abuse (US). Common comorbidities with substance use disorders research report. Bethesda (MD): National Institutes on Drug Abuse; 2020 Apr. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK571451

European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. Comorbidity of substance use and mental health disorders in Europe (Perspectives on drugs) [Internet]. Lisbon: EMCDDA; 2016 [cited 2025 Jan 3]. Available from: https://www.euda.europa.eu/publications/pods/comorbidity-substance-use-mental-health_en

Poznyak V. World Health Organization guidelines for the treatment of substance use disorders and comorbid conditions. Revista Internacional de Investigación en Adicciones 2018;4(1):1-3.

Kittiratniphaiboon P, Tantarangsee N, Chutha W, Tanaree A, Kwansanit P, Atsanangkornchai S. et al. Prevalence of psychiatric disorders and mental health problems: The National Mental Health Survey of Thai people, 2013. Nonthaburi: Beyond Publishing Co., Ltd.; 2016. (in Thai)

Soonue P, Prapakornsakul P, Pimon P, Phuttharod P. Prevalence of substance used psychiatric outpatient department, Trang Hospital. The Journal of Psychiatric Nursing and Mental Health 2022;36(3):71-80. (in Thai)

Vos T, et al. Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990-2019: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. The Lancet 2020;396(10258):1204-22.

Baingana F, al'Absi M, Becker AE, Pringle B. Global research challenges and opportunities for mental health and substance-use disorders. Nature 2015;527(7578):S172-7.

Kingston REF, Marel C, Mills KL. A systematic review of the prevalence of comorbid mental health disorders in people presenting for substance use treatment in Australia. Drug and Alcohol Review 2017;36(4):527-39.

Otasowie J. Co-occurring mental disorder and substance use disorder in young people: aetiology, assessment and treatment. BJPsych Advances 2021;27(4):272-81.

Priester MA, Browne T, Iachini A, Clone S, DeHart D, Seay KD. Treatment access barriers and disparities among individuals with co-occurring mental health and substance use disorders: An integrative literature review. Journal of Substance Abuse Treatment 2016;61:47-59.

Yule AM, Kelly JF. Integrating treatment for co-occurring mental health conditions. Alcohol Research: Current Reviews 2019;40(1):arcr.v40.1.07.

Hanuchjarienkul S. Improvement science. Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice 2016;3(2):5-14. (in Thai)

Weber MT, Delaney KR, Snow D. Integrating the 2013 Psychiatric Mental Health NP competencies into educational programs: Where are we now? Archives of Psychiatric Nursing. 2016;30(3):425–31. Available from: https://doi.org/10.1016/j.apnu.2015.12.004

Thailand Nursing and Midwifery Council. Criteria for developing specialized nursing training programs and curriculum management, B.E. 2557 [Internet]. 2014 [cited 2025 Oct 6]. Available from: https://www.tnmc.or.th/images/userfiles/files/H007.pdf (in Thai)

American Psychiatric Nurses Association. Psychiatric-mental health nursing: Scope and standards of practice [Internet]. 2014. [cited 2025 Oct 1]. Available from: https://www.apna.org/publications/scope-standards-2

Thailand Nursing and Midwifery Council. Announcement of the nursing council: Scope of practice and competencies of advanced practice nurses in various fields [Internet]. 2009. [cited 2025 Oct 1]. Available from: https://www.tnmc.or.th/images/userfiles/files/H014.pdf (in Thai)

Manitkul N, Thummathai K, Bhatarasakoon P. Factors related to evidence-based practices among mental health nurses in Thailand: A cross-sectional study. Nursing reports. 2024;14(4):3084-96.

Makwichit K, Nukaew O. The development and evaluation of an enhancing empowerment curriculum on self-care behavior among patients with substance-related psychosis for psychiatric. Nurses Journal of Research in Nursing-Midwifery and Health Sciences 2025;45(2):1-15. (in Thai)

De Weert-van Oene GH, Gongora V, von Sternberg K, de Jong CA. Motivation for treatment and motivation for change in substance-dependent patients with co-occurring psychiatric disorders. Journal of Psychoactive Drugs 2015;47(5):393–400. doi: 10.1080/02791072.2015.1079669

Andraka-Christou B, Gordon AJ, Spetz J, Totaram R, Golan M, Randall-Kosich O, et al. Beyond state scope of practice laws for advanced practitioners: Additional supervision requirements for buprenorphine prescribing. Journal of Substance Abuse Treatment 2022;138:108715.

Gary A, Kiper V, Geist R. An introduction to motivational interviewing. Nursing Made Incredibly Easy! 2022;20(2):32-9.

Beck JS. Cognitive behavior therapy: Basics and beyond 2nd ed.: The Guilford Press.; 2011.

Bertrand E, Morvillers JM. Nurses' perceptions of patients with co-occurring psychiatric and substance use disorders in psychiatric settings: A grounded theory study. Journal of Advanced Nursing 2025;81(9):6022-35.

Penzenstadler L, Machado A, Thorens G, Zullino D, Khazaal Y, Effect of case management interventions for patients with substance use disorders: A systematic review. Frontiers in Psychiatry 2017;8:51.

Putra ADM, Sandhi A. Implementation of nursing case management to improve community access to care: A scoping review. Belitung Nursing Journal 2021;7(3):141-50.

Brekke E, Lien L, Biong S. Experiences of professional helping relations by persons with co-occurring mental health and substance use disorders. International Journal of Mental Health and Addiction 2018;16(1):53-65.

Haverfield MC, Ilgen M, Schmidt E, Shelley A, Timko C. Social support networks and symptom severity among patients with co-occurring mental health and substance use disorders. Community Mental Health Journal 2019;55:768-76.