ความเครียด ความเหนื่อยล้าและการดำรงบทบาทมารดาของมารดาหลังคลอดที่มี ภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรง: การเปลี่ยนผ่านจากระยะตั้งครรภ์สู่หลังคลอด

เพ็ญพิชชา จันทรสอน; บุญมี ภูด่านงัว; กชพร สิงหะหล้า

ผู้แต่ง

เพ็ญพิชชา จันทรสอน โรงพยาบาลมหาสารคาม
บุญมี ภูด่านงัว คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
กชพร สิงหะหล้า คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

คำสำคัญ:

ความเครียด, ความเหนื่อยล้า, การดำรงบทบาทมารดา, ภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรง

บทคัดย่อ

บทนำ: ผลกระทบจากภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ก่อให้เกิดความเครียด และความเหนื่อยล้าของมารดาหลังคลอด ซึ่งอาจส่งผลต่อความสามารถในการปรับตัวต่อการดำรงบทบาทมารดาให้ประสบความสำเร็จ

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาระดับและความสัมพันธ์ระหว่างความเครียด ความเหนื่อยล้า และการดำรงบทบาทมารดาของมารดาหลังคลอดที่มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรงตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ถึงระยะหลังคลอด

ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบหาความสัมพันธ์ กลุ่มตัวอย่าง คือ มารดาหลังคลอดที่มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรงตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ถึงหลังคลอด จำนวน 53 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบประเมินความเครียดในมารดาหลังคลอด แบบประเมินความเหนื่อยล้าของพิวจ์และคณะ ฉบับภาษาไทยโดย จรัสศรี ธีระกุลชัย และแบบประเมินการดำรงบทบาทมารดาหลังคลอด มีค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบากเท่ากับ .85, .92 และ .94 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา และสถิติสหสัมพันธ์สเปียร์แมน

ผลการวิจัย: มารดาหลังคลอดที่มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรง มีความเครียดในระดับต่ำ ร้อยละ 69.80 มีความเหนื่อยล้าอยู่ในระดับต่ำ ร้อยละ 86.80 และมีการดำรงบทบาทมารดาอยู่ในระดับดีมาก ร้อยละ 60.40 ความเครียดมีความสัมพันธ์ทางลบกับการดำรงบทบาทมารดาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = -.296, p <.05) สำหรับความเหนื่อยล้าไม่มีความสัมพันธ์กับการดำรงบทบาทมารดา

สรุปผล: ความเครียดส่งผลต่อการดำรงบทบาทมารดา แต่ความเหนื่อยล้าไม่มีความสัมพันธ์กับการดำรงบทบาทมารดา

ข้อเสนอแนะ: พยาบาลผดุงครรภ์ควรประเมิน วางแผน และให้การพยาบาลที่เน้นการมีส่วนร่วมของครอบครัวการส่งเสริมความสุขสบาย การพักผ่อนและการผ่อนคลายเพื่อลดความเครียดและความเหนื่อยล้า เพื่อส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดาที่มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ชนิดรุนแรง

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, Spong CY, Dashe JS, Hoffman BL, et al. Williams obstetrics. 25th ed. New York: McGraw- Hill; 2018.

Suttijamnong J, Kala S, Kritcharoen S. Nursing care needs of hospitalized pregnant women with pregnancy induced hypertension for overcoming a crisis. Songklanagarind Journal of Nursing [Internet]. 2016 [cited 2025 Mar. 21];36Suppl4:132-45. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/nur-psu/article/view/73480 (in Thai)

Ream E, Richardson A. Fatigue: a concept analysis. International Journal of Nursing Study [Internet]. 1996 [cited 2025 Mar. 21];33(5):519-29. Available from: https://doi.org/10.1016/0020-7489(96)00004-1

Yuriah S, Kartini F, Isnaeni Y. Experiences of women with preeclampsia. International Journal of Health & Medical Sciences [Internet]. 2022 [cited 2025 Mar. 21];5(3):201-10. Available from: https://doi.org/10.21744/ijhms.v5n3.1901

Samantarath P, Phungprasonka R, Chumpathat N, Buala O, Siri O. Predictors of maternal role attainment among adolescent mothers in Eastern of Thailand. Nursing Science Journal of Thailand 2024;42(1):69-83. (in Thai)

Piper BF, Dibble SL, Dodd M., Weiss MC. Slaughter RE, et al. The revised Piper fatigue scale: psychometric evaluation in women with breast cancer. Oncology Nursing Forum [Internet]. 1998 [cited 2025 Mar. 21];25:677-84. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9599351/

Mercer RT. The process of maternal role attainment over the first year. Nursing Research [Internet]. 1985 [cited 2025 Mar. 21];34(4):198-204. Available from: https://doi.org/10.1097/00006199-198507000-00002

Mercer RT. Becoming a mother: research on maternal role identity from Rubin to the present. New York: Springer; 1995.

Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal, coping. New York: Springer; 1984.

Pugh LC, Milligan RA. A framework for the study of childbearing fatigue. Advanced In Nursing Science [Internet]. 1993 [cited 2025 Mar. 21];15(4):60-70. Available from: https://doi.org/10.1097/00012272-199306000-00007

Kumsingsai D. The relationship between stress level, social support and maternal adaptation in mothers with obstetric complications. [master’s thesis]. Bangkok: Mahidol University;1996. (in Thai)

Polit FD, Beck CT. Nursing research: generating and assessing evidence for nursing practice. 11th ed. Lippincott Williams & Wilkins; 2021.

Tanthaisong R, Wattananukulkiat S. The relationship between adjustments to maternal role, sleep disturbance, social support, postpartum fatigue and stress in advanced maternal age. Journal of Nursing Science & Health 2017;40(3):12-23. (in Thai)

Wongpakaran N, Wongpakaran T. The Thai version of the PSS-10: an investigation of its psychometric properties. Biopsychosocial Medicine [Internet]. 2010 [cited 2025 Mar. 21];4:6. Available from: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2905320/pdf/1751-0759-4-6.pdf.

Pugh LC, Milligan R, Parks PL, Lenz ER, Kitzman H. Clinical approaches in the assessment of childbearing fatigue. Journal Of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing [Internet]. 1999 [cited 2025 Mar. 21];28(1):74-80. [cited 2025 Mar. 21] Available from: https://www.jognn.org/action/showPdf?pii=S0884-2175%2815%2933615-7

Theerakulchai J. Factors related to fatigue and fatigue management among Thai postpartum women. [doctoral’s thesis]. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2004.

Mercer RT. Becoming a mother versus maternal role attainment. Journal of Nursing Scholarship [Internet]. 2004 [cited 2025 Mar. 21];36(3):226-32. Available from: https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.2004.04042.x

Hemachandra A. Preparing for a non – emergency caesarean section. In: Tharangrat Hanprasertpong T, editor. Medical practice in obstetric outpatient. Bangkok: Sahamit Phatthana; 2017. p. 127-44. (in Thai)

Henderson J, Alderdice F, Redshaw M. Factors associated with maternal postpartum fatigue: an observational study. BMJ Open [Internet]. 2019 [cited 2025 Mar. 21];9:7. Available from: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-025927

Taylor J, Johnson M. The role of anxiety and other factors in predicting postnatal fatigue: From birth to 6 months. Midwifery [Internet]. 2013 [cited 2025 Mar. 21];29:526-34. Available from: https://doi.org/10.1016/j.midw.2012.04.011

Thammarat R, Supprasri P, Siriarunrat S. Factors associated with the maternal role attainment of teenage muslim mothers. Advanced Midwifery. Princess of Naradhiwas University Journal [Internet]. 2017 [cited 2025 Mar. 21];9(3):37-47. Available from: https://li01.tci-thaijo.org/index.php/pnujr/article/view/99134 (in Thai)