ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้ยาป้องกันเชื้อเอชไอวีก่อนการสัมผัสโรค (เพร็พ) ในกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย จังหวัดเชียงราย

วิทยา สอนเสนา; ปริน พงษ์ฤทัศน์

ผู้แต่ง

วิทยา สอนเสนา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ปริน พงษ์ฤทัศน์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

เพร็พ, เอชไอวี , ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย

บทคัดย่อ

บทนำ: ยาป้องกันเชื้อเอชไอวีก่อนการสัมผัสโรค (เพร็พ) เป็นกลยุทธ์ที่พิสูจน์แล้วว่าสามารถป้องกันการแพร่เชื้อเอชไอวีในกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชายได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตามปัจจุบันจำนวนการใช้เพร็พในจังหวัดเชียงราย
ยังต่ำกว่าเป้าหมาย

วัตถุประสงค์การวิจัย: ศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้เพร็พในกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย ในจังหวัดเชียงราย

ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษาวิเคราะห์ที่มีกลุ่มควบคุม รวบรวมข้อมูลในจังหวัดเชียงราย ระหว่างเดือนสิงหาคม - ตุลาคม 2567 ในกลุ่มใช้เพร็พ 186 คน และกลุ่มไม่ใช้เพร็พ 376 คน ด้วยแบบสอบถาม ข้อมูลส่วนบุคคล พฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ การรับรู้ และปัจจัยชักนำการปฏิบัติ ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาและความเชื่อมั่นด้วยค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบากของแบบสอบถามพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ มีค่าเท่ากับ .95 การรับรู้ เท่ากับ .97 และปัจจัยชักนำการปฏิบัติ เท่ากับ .85 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์แบบตัวแปรเดียว และหลายตัวแปรด้วยสถิติถดถอยโลจิสติกทวิ

ผลการวิจัย: ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้เพร็พ ได้แก่ การรับรู้ประโยชน์ของการใช้ยาเพร็พระดับสูง (OR = 7.23, 95% confidence interval [CI] = 4.04 - 12.93) การเข้าถึงระบบบริการสุขภาพระดับสูง (OR = 7.0, 95% CI = 2.03 - 24.26) การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ 6 เดือนที่ผ่านมา (OR = 6.22, 95% CI = 2.80 - 13.83) การดื่มแอลกอฮอล์ (OR = 6.09, 95% CI = 2.55 - 14.55) ทัศนคติและค่านิยมในการใช้ยาเพร็พระดับสูง (OR = 3.55, 95% CI = 1.97 - 6.41) การรับรู้อุปสรรคในการปฏิบัติระดับสูง (OR = .12, 95% CI = .06 - .24) และระดับปานกลาง (OR = .05, 95% CI = .01 - .44)

สรุปผล: ปัจจัยดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับการใช้เพร็พในกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย จังหวัดเชียงราย

ข้อเสนอแนะ: การวางแผนจัดบริการ Reach-Recruit-Test-Treat-PrEP-Retain ในจังหวัดเชียงราย ควรสนับสนุนให้กลุ่มเสี่ยงที่มีประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ และการดื่มแอลกอฮอล์ เห็นถึงความสำคัญของการใช้ยาเพร็พ รวมถึงส่งเสริมการรับรู้ประโยชน์ ทัศนคติและค่านิยมที่ดี เสริมสร้างความเข้าใจในอุปสรรคจากการใช้ยาเพร็พ ร่วมกับการขยายการเข้าถึงระบบบริการสุขภาพ ให้ครอบคลุมทั้งจังหวัดเชียงราย ซึ่งจะนำไปสู่การเข้าถึงยาเพร็พในประชากรกลุ่มเสี่ยงอย่างเหมาะสม และทั่วถึง

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

UNAIDS. Global AIDS update 2022. Geneva: UNAIDS; 2022.

Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control. HIV situation in Thailand, 2021. Nonthaburi: Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control; 2021. (in Thai)

National AIDS Committee. Thailand's national AIDS elimination plan 2023-2026. Nonthaburi: Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And Sexually Transmitted Infections; 2021. (in Thai)

Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And Sexually Transmitted Infections. Providing HIV Pre-Exposure Prophylaxis services. Nonthaburi: Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And Sexually Transmitted Infections; 2022. (in Thai)

Ministry Of Public Health. A report on the HIV situation in Thailand in 2021. Nonthaburi: Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control; 2021. (in Thai)

Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And STIs. PrEP service guidelines for HIV prevention in Thailand, 2021. Ministry of Public Health, Department of Disease Control; 2021. (in Thai)

Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And STIs. HIV info hub [Internet]. 2023 [cited 2023 December 22]. Available from: https://hivhub.ddc.moph.go.th/ (in Thai)

Ministry of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And STIs. Database system for HIV Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) [Internet]. 2023 [cited 2023 December 22]. Available from: https://hivhub.ddc.moph.go.th/officer/epidemic.php (in Thai)

Mplus ChiangRai. Performance report for 2023. ChiangRai : Mplus ChiangRai; 2023. (in Thai)

Ministry Of Public Health, Department Of Disease Control, Division Of AIDS And STIs. Policy directions for the implementation of Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) services for HIV prevention [Internet]. 2023 [cited 2023 December 22]. Available from: https://www.prepthai.net/ViewPDF.aspx?id=651 (in Thai)

Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social learning theory and the health belief model. Health Education Quarterly 1988;15(2):175-83.

Lawantrakul P. Factors related to the use of Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) among men who have sex with men in Thailand. Journal Of Primary Care And Family Medicine 2020;3(1):46-56. (in Thai)

Plotzker R, Seekaew P, Jantarapakde J, Pengnonyang S, Trachunthong D, Linjongrat D, et al. Importance of risk perception: predictors of PrEP acceptance among Thai MSM and TG women at a community-based health service. Journal Of Acquired Immune Deficiency Syndromes [Internet]. 2017 [cited 2023 December 22];76(5):473-81. Available from: https://journals.lww.com/jaids/abstract/2017/12150/importance_of_risk_perception__predictors_of_prep.5.aspx

Llamosas-Falcón L, Hasan OSM, Shuper PA, Rehm J. Alcohol use as a risk factor for sexually transmitted infections: a systematic review and conclusions for prevention. International Journal Of Alcohol And Drug Research [Internet]. 2023 [cited 2023 December 22];11(1):3-12. Available from: https://doi.org/10.7895/ijadr.381

Chakrabath N, Auemaneekul N, Powwattana A. Predicting factors for Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) taking-behaviors among men who have sex with men (MSM) in Bangkok metropolis. Royal Thai Navy Medical Journal 2021;48(3):611-30. (in Thai)

Thiangtham N, Sattayasombun Y, Kongsin S, Silabut J. Acceptability of using Pre-Exposure Prophylaxis HIV medication service among men who have sex with men. Journal Of Health Science 2023;32(2):241-50. (in Thai)

Scott, HM. Klausner JD. Sexually transmitted infections and Pre-Exposure Prophylaxis: challenges and opportunities among men who have sex with men in the US. AIDS Research And Therapy [Internet]. 2016 [cited 2023 December 22];13(5). Available from: https://aidsrestherapy. biomedcentral.com/articles/10.1186/s12981-016-0089-8

Edeza A ,Santamaria EK, Valente PK, Gomez A, Ogunbajo A, Biello K. Experienced barriers to adherence to Pre-Exposure Prophylaxis for HIV prevention among MSM: a systematic review and meta-ethnography of qualitative studies. AIDS Care [Internet]. 2021 [cited 2023 December 22]; 33(6):697-705. Available from: https://doi.org/10.1080/09540121.2020.1778628

Jang S, Sohn A. Awareness, intention to use Pre-Exposure Prophylaxis, and factors associated with awareness among men who have sex with men in the Republic Of Korea. Tropical Medicine And Infectious Disease [Internet]. 2024 [cited 2023 December 22];9(8):170. Available from: https://doi.org/10.3390/tropicalmed9080170

Moyo PL, Nunu WN. Oral Pre-Exposure Prophylaxis uptake and acceptability among men who have sex with men: a scoping review of the literature. American Journal Of Men’s Health [Internet]. 2023 [cited 2023 December 22];17(5). Available from: https://doi.org/10.1177/15579883231201729