ความสัมพันธ์ระหว่างมุมมองทางบวกในการดูแล ภาระการดูแล และการเผชิญความเครียดของผู้ดูแลผู้ป่วยทางจิตในชุมชน

นิศากร  โพธิมาศ; แสงเดือน อภิรัตนวงศ์; วรวรรณ์ ทิพย์วารีรมย์

ผู้แต่ง

นิศากร โพธิมาศ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
แสงเดือน อภิรัตนวงศ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
วรวรรณ์ ทิพย์วารีรมย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

คำสำคัญ:

มุมมองทางบวกในการดูแล, ภาระการดูแล, ความสามารถในการเผชิญความเครียด, ผู้ดูแลผู้ป่วยทางจิต

บทคัดย่อ

บทนำ: การดูแลผู้ป่วยทางจิตอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้ผู้ดูแลรับรู้ถึงความรู้สึกเป็นภาระในการดูแล และก่อให้เกิดความเครียด ทำให้ไม่มีกำลังใจในการปรับตัวและแก้ไขปัญหาในการดูแลผู้ป่วยทางจิตได้ ส่งผลให้ผู้ดูแลมีมุมมองที่ไม่ดีต่อการดูแลผู้ป่วยทางจิต

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมุมมองทางบวกในการดูแล ภาระการดูแล และการเผชิญความเครียดของผู้ดูแลผู้ป่วยทางจิตในชุมชน

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสหสัมพันธ์ (Correlation research design) กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ดูแลผู้ป่วยทางจิต จำนวน 123 คน เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการการสุ่มแบบแบ่งชั้น เครื่องมือวิจัยแบ่งออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินมุมมองทางบวกในการดูแล แบบประเมินภาระการดูแลฉบับ 12 ข้อ และแบบประเมินการเผชิญความเครียด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน

ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างมีมุมมองทางบวกในการดูแลอยู่ในระดับสูง ร้อยละ 91.90 มีการเผชิญความเครียดและมีภาระการดูแลอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 100 และ 58.50 ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบว่า ภาระการดูแลมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำมากกับมุมมองทางบวกในการดูแล (r = .20, p <.05) การเผชิญความเครียดมีความสัมพันธ์ทางลบในระดับต่ำกับภาระการดูแล (r = -.42, p <.01) การเผชิญความเครียดไม่มีความสัมพันธ์กับมุมมองทางบวกในการดูแล
(r = -.13, p = .15)

สรุปผล: ผู้ดูแลผู้ป่วยทางจิตมีมุมมองทางบวกในการดูแลในระดับสูง ภาระการดูแลมีความสัมพันธ์ทางบวกกับมุมมองการดูแล และมีความสัมพันธ์ทางลบกับการเผชิญความเครียด

ข้อเสนอแนะ: ควรพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมทักษะการเผชิญความเครียดเพื่อให้ผู้ดูแลสามารถปรับตัวต่อภาระการดูแลและเผชิญกับความเครียดได้อย่างเหมาะสม ส่งผลให้ผู้ดูแลรับรู้ถึงความสามารถและคุณค่าของตนเอง ทำให้ผู้ดูแลมีมุมมองที่ดีต่อการดูแลผู้ป่วยทางจิต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Department Of Mental Health. The manual of caring system for patients with serious mental illness with high risk to violence (smi-v) for institutions/hospitals under the Department Of Mental Health. Bangkok: Prosperous Plus; 2020. (in Thai)

Janardhana N, Raghunandan S, Naidu DM, Saraswathi L, Seshan V. Care giving of people with severe mental illness: an Indian experience. Indian Journal Of Psychological Medicine 2015;37(2):184-94.

Cham CQ, Ibrahim N, Siau CS, Kalaman CR, Ho MC, Yahya AN, et al. Caregiver burden among caregivers of patients with mental illness: a systematic review and meta-analysis. Healthcare (Basel) 2022;10(12):2-16.

Thakur V, Nagarajan P, Rajkumar RP. Coping and burden among caregivers of patients with major mental illness. Indian Journal of Social Psychiatry 2022;38(1):63-8.

Udoh EE, Omorere DE, Sunday O, Osasu OS, Amoo BA. Psychological distress and burden of care among family caregivers of patients with mental illness in a neuropsychiatric outpatient clinic in Nigeria. PLoS ONE 2021;16(5):1-16.

Jamman S, Vongsirimas N, Thanoi W. Effectiveness of a stress management program on the psychological well-being in caregivers of schizophrenic patients in community. The Journal of Psychiatric Nursing And Mental Health 2020;34(3):62-76. (in Thai)

Janah M, Hargiana G. Levels of stress and coping strategies in family caregivers who treat schizophrenic patients with risk of violent behavior. Journal of Public Health Research 2021;10(s1): 2404.

Lawang W, Sunsern R. Positive aspect of caregiving: crucial concepts enhancing family caregivers’ strength. Journal of Nursing And Education 2016;9(3):1-9. (in Thai)

Phoomphit C, Panuthai S, Thamdee D. Care ability, positive aspects of caregiving and quality of care for dependent older persons. Nursing Journal 2021;48(3):226-36. (in Thai)

Pankong O, Pothiban L. Concept of positive aspects of caregiving: adapted in caregivers of older person with dementia. Nursing Journal 2021;45(1):159-70. (in Thai)

Pankong O, Yotkhamlue K, Sumridpeam P. Effects of a positive caring aspect enhancement program on positive caring aspects and Well-Being among caregivers of older persons with chronic disease. Nursing Journal CMU 2024;51(1):86-97. (in Thai)

Naresuan University Hospital. Medical record data 2022-2024. Hospital Secretary Department, Naresuan University Hospital; 2025. (in Thai)

Zarit SH. Diagnosis and management of caregiver burden in dementia. Handbook Of Clinical Neurology 2008;89:101-6.

Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal and coping. New York: Springer; 1984.

Rathachatranon W. Determining an appropriate sample size for social science research: the myth of using Taro Yamane and Krejcie & Morgan method. Journal of Interdisciplinary Research: Graduate Studies 2019;8(1):11-28. (in Thai)

Grove SK, Burn N, Gray JC. The practice of nursing research: appraisal, synthesis, and generation of evidence. 7th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders; 2013.

Pankong O. Effectiveness of a program for enhancing positive aspects of caregiving among caregivers of older persons with dementia [doctoral’s thesis]. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2016

Silpakit O, Silpakit C, Chomchuen R. Psychometric study of the Thai version of Zarit Burden Interview in psychiatric caregivers. Journal Of Mental Health of Thailand. 2015;23(1):12-23. (in Thai)

Wangkhoklang S. Study of relationship between stress and coping of public health undergraduate students in faculty of public health and health technology at Nakhonratchasima College [master’s thesis]. Bangkok: Srinakharinwirot University; 2011 (in Thai)

Junpanit A, Lawang W, Toonsiri C. Factors influencing the positive aspects of caregiving among stroke family caregivers. Journal of Nursing And Education 2018;11(2)61-73. (in Thai)

Peng MM, Ma Z, Ran MS. Family caregiving and chronic illness management in schizophrenia: positive and negative aspects of caregiving. BMC Psychology 2022;10(83):1-12.

Suryani, Ningsih, EW, Nur’aeni A. Knowledge, perception, and burden of family in treating patients with schizophrenia who experience relapse. Belitung Nursing Journal 2019;5(4):162-8.

Grover S, Nehra R, Malhotra R, Kate N. Positive aspects of caregiving experience among caregivers of patients with dementia. East Asian archives of psychiatry 2017;27(2):71-8.

Rahmani F, Ranjbar F, Hosseinzadeh M, Razavi SS, Dickens GL, Vahidi M. Coping strategies of family caregivers of patients with schizophrenia in Iran: a cross-sectional survey. International Journal of Nursing Sciences 2019;6(2):148-53.

Kamarulbahri TMST, Ariaratnam S, Nikmat AW, Abdullah NN, Khing TL. Coping strategies and their associated factors among caregivers of patients with schizophrenia in Kuantan, Malaysia. Frontiers In Psychiatry 2022;13:1-12.

National Health Security Office. The manual for caring patients with chronic mental illness in the community for primary health care providers. Bangkok: Sangjankanpim; 2016. (in Thai)

Liu YE, Cao G, Li TX, Xi SJ, Yu Y. Caregiving burden and positive aspects of caregiving among family caregivers of people living with schizophrenia: two sides of the same coin. Applied Nursing Research 2022;67:151619.

Saritha G, Fatima SN, Sreevaram DM, Anil V. Burden and coping strategies among caregivers of schizophrenia patients: a cross-sectional study. International Journal of Medicine And Public Health 2024;14(3):839-45.

Folkman S, Lazarus RS, Gruen RJ, DeLongis A. Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms. Journal of Personality And Social Psychology 1986;50(3):571-9.

Abbaslou T, Farsham A, Bidaki R, Bozorg B. The relationship between coping styles and family burden in chronic schizophrenic and bipolar type I patients’ caregivers. The Egyptian Journal of Neurology Psychiatry And Neurosurgery 2023;59(7):1-6.