ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่น PM 2.5  ของผู้สูงอายุในพื้นที่มลพิษข้ามแดน

จรินทร โคตพรม; ณฐมน โจมแพง; ประภากร ศรีสง่า; ณัติยา พรหมสาขา ณ สกลนคร

ผู้แต่ง

จรินทร โคตพรม วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
ณฐมน โจมแพง วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
ประภากร ศรีสง่า วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
ณัติยา พรหมสาขา ณ สกลนคร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม

คำสำคัญ:

ผู้สูงอายุ, ฝุ่น PM 2.5, พฤติกรรมการป้องกัน, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ

บทคัดย่อ

บทนำ: ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) เป็นภัยคุกคามสุขภาพที่สำคัญ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งมีความเปราะบางสูง การศึกษาพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่น PM 2.5 ในผู้สูงอายุและปัจจัยที่เกี่ยวข้องจึงมีความสำคัญต่อการพัฒนาแนวทางส่งเสริมสุขภาพที่เหมาะสม

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษา 1) ระดับการแสวงหาข้อมูลสุขภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่น PM 2.5 ในผู้สูงอายุ 2) ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล การแสวงหาข้อมูลสุขภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ กับพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่น PM 2.5 ในผู้สูงอายุ

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงพรรณนา กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุในเขตเทศบาลเมืองนครพนม จำนวน 213 คน สุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา Chi - square test และ Pearson's correlation coefficient

ผลการวิจัย: 1) ผู้สูงอายุมีการแสวงหาข้อมูลสุขภาพระดับปานกลาง (M = 2.40, SD = 1.06) ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับฝุ่น PM 2.5 ระดับน้อย (M = 1.91, SD = 1.12) และพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพจากฝุ่น PM 2.5 ระดับไม่ดี (M = 1.83, SD = .98) 2) ระดับการศึกษา (= 7.11, p < .001) การแสวงหาข้อมูลสุขภาพ (r = .371, p < .01) และความรอบรู้ด้านสุขภาพ (r = .921, p < .01) มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนเพศ รายได้ และภาวะสุขภาพ ไม่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

สรุปผล: ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการป้องกันผลกระทบจากฝุ่น PM 2.5 ในระดับต่ำ ซึ่งสัมพันธ์กับระดับการศึกษา การแสวงหาข้อมูล และความรอบรู้ด้านสุขภาพ

ข้อเสนอแนะ: ควรพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับฝุ่น PM 2.5 ที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ และปรับปรุงวิธีการสื่อสารข้อมูลสุขภาพให้เข้าถึงได้ง่าย เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันที่เหมาะสมในกลุ่มผู้สูงอายุ

Downloads

Download data is not yet available.

References

World Health Organization (WHO). Factsheet: Ambient (outdoor) air pollution [internet]. 2022 [cited 2024 Jul 4 ]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health

Phosri A, Ueda K, Phung VLH, Tawatsupa B, Honda A, Takano H. Effects of ambient air pollution on daily hospital admissions for respiratory and cardiovascular diseases in Bangkok, Thailand. Science of The Total Environment 2019;651(Pt 1):1144-53. doi: org/10.1016/j.scitotenv.2018.09.183

Wu X, Braun D, Schwartz J, Kioumourtzoglou MA, Dominici F. Evaluating the impact of long-term exposure to fine particulate matter on mortality among the elderly. Science Advances [Internet] 2020 [cited 2024 Jul 4 ];6(29):eaba5692. doi: org/10.1126/sciadv.aba5692

Sripaung N, Anantagulnathi P. Manual for surveillance, prevention, and control of diseases and health threats caused by PM 2.5. Nonthaburi: Division of Occupational and Environmental Diseases, Department of Disease Control, Ministry of Public Health; 2021. (in Thai)

Kaewphet S. Perception and response behaviors towards particulate matter 2.5 microns (PM 2.5): a case study of motorcycle taxi drivers in Din Daeng district, Bangkok [thesis]. Bangkok Chulalongkorn University; 2021.

Sittiyos S, Vongruang P, Lamluk P. Environmental health literacy and PM2.5 prevention behavior of the youth in highland areas during the smog episode in Phayao Province, Thailand. Academic Journal of Community Public Health 2023;9(1):1-15. (in Thai)

Intarakamhang U. Creating the situations report of environmental health literacy on preventing the health impacts from dust particulate matter of less than 2.5 micrometers (PM 2.5) of village health volunteers in ecological industrial urban areas. Nonthaburi: Health Impact Assessment Division, Department of Health, Ministry of Public Health [Internet]. 2020 [cited 2020 Jul 4]. Available from: http://bsris.swu.ac.th/upload/319381.pdf. (in Thai)

Rattasamphan S, Sirabharamisitti N, Rattasamphan C. The relationship between health literacy and preventive behaviors against PM 2.5 exposure among pregnant women at Pathum Thani Hospital. Journal of Research in Nursing-Midwifery and Health Sciences 2022;42(3):53-62. (in Thai)

Malaicharoen H, Sutheeprasert T, Thongnak T, Komonmalai W. Factors related to prevention behaviors from particulate matter (PM 2.5) among Napralan Inhabitants Chalermprakiat District, Saraburi province. Journal of Public Health Innovation 2022;2(3):1-15. (in Thai)

Wongarsa O. The relationship between media exposure and health behaviors to prevent PM 2.5 dust among people in Bangkok [thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2020.

Nutbeam, D.The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine 2008;67:2072-78. doi: org/10.1016/j.socscimed.2008.09.050

Upatum P. Health information seeking behavior of elderly. Parichart Journal Thaksin University 2016;29(2):70-87. (in Thai)

Wongkampun S, Panitrat R. Factors influencing health information technology utilization behaviors among older people in Bangkok Metropolitan. The Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council 2023;38(3):182-99. (in Thai)

Trainattawan W, Wirojratana V, Watanakukrilert D. Factors influencing health literacy among older adults. Journal of Health Science Research 2019;13(2):41-51. (in Thai)

Rasiri T, Songthap A. Factors predicting health promotion behaviors of homebound older adults in Phitsanulok province. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health 2021;8(1):127-39. (in Thai)

Weng YL, Liang CC, Tseng CC, Lee SY, Yeh GL. A survey of PM2.5 preventive behavioral intention and related factors among community elderly in Northern Taiwan. Medicine [Internet]. 2021 [cited 2024 Jul 4];100(29):e26675, July 23, 2021. doi: 10.1097/MD.0000000000026675

Wang Z, Liu J, Wang B, Zhang B, Deng N. Health benefits from risk information of air pollution in China. Scientific Report [Internet] 2023 [cited 2024 Jul 4];13(1):15432. doi: org/10.1038/s41598-023-42502-6