ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมความสามารถการคัดกรองและการสื่อสารทางสุขภาพ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการป้องกันโรคไตเรื้อรัง

นภาเพ็ญ จันทขัมมา; ทรงพล ผดุงพัฒนากูล; พัทยา แก้วสาร

ผู้แต่ง

นภาเพ็ญ จันทขัมมา สาขาวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
ทรงพล ผดุงพัฒนากูล สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
พัทยา แก้วสาร สาขาวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

คำสำคัญ:

อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) , ความสามารถการคัดกรอง , การสื่อสารทางสุขภาพ , โรคไตเรื้อรัง

บทคัดย่อ

บทนำ: โรคไตเรื้อรังเป็นประเด็นด้านสุขภาพที่สำคัญ มีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย สามารถป้องกันได้โดยการดูแลตนเอง รวมถึงการคัดกรองและการสื่อสารด้านสุขภาพ ซึ่งเป็นบทบาทที่สำคัญบทบาทหนึ่งของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความสามารถการคัดกรองและการสื่อสารสุขภาพในการป้องกันโรคไตเรื้อรังของ อสม. ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรม ฯ

ระเบียบวิธีวิจัย: เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง แบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่าง คือ อสม. อำเภอปากเกร็ด จำนวน 26 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมการเสริมสร้างความสามารถการคัดกรองและการสื่อสารสุขภาพในการป้องกันโรคไตเรื้อรัง ของ อสม. ที่พัฒนาขึ้นจากแนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของ Gibson ใช้ระยะเวลา 6 สัปดาห์ โดยมีกิจกรรมหลัก 4 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การค้นพบความจริง ระยะที่ 2 การสะท้อนคิดอย่างมีวิจารณญาณ ระยะที่ 3 การตัดสินใจเลือกวิธีปฏิบัติกิจกรรมที่เหมาะสม ลงมือปฏิบัติ และระยะที่ 4 การคงไว้ซึ่งการปฏิบัติ 2) แบบสอบถามความสามารถในการสื่อสารทางสุขภาพของ อสม. และ 3) แบบสอบถามความสามารถการคัดกรองในการป้องกันโรคไตเรื้อรัง ของ อสม. เครื่องมือวิจัยมีค่า CVI เท่ากับ .98, .91 และ .97 ตามลำดับ และค่าความเที่ยงของแบบสอบถามในส่วนที่ 2) และ 3) เท่ากับ .89 และ .85 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติทดสอบทีชนิดคู่

ผลการวิจัย: หลังเข้าร่วมโปรแกรม ฯ อสม. มีความสามารถในการคัดกรอง ( t (25) = 10.532, p < .001)และทักษะการสื่อสารทางสุขภาพ ( t (25) = 9.627, p < .001) ในการป้องกันโรคไตเรื้อรัง ดีกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม ฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

สรุปผล: โปรแกรมที่นำแนวคิดของการสร้างพลัง สามารถพัฒนาความสามารถการคัดกรองและการสื่อสารทางสุขภาพของ อสม. ในการป้องกันโรคไตเรื้อรังได้

ข้อเสนอแนะ: สามารถนำแนวคิดเสริมสร้างพลังอำนาจไปประยุกต์เพื่อพัฒนาความสามารถของ อสม. ในทักษะด้านอื่น ๆ เพื่อการป้องกันโรคเรื้อรังอื่น ๆ

Downloads

Download data is not yet available.

References

Hill NR, Fatoba ST, Oke JL, Hirst JA, Callaghan CA, Lasserson DS, et al. Global prevalence of chronic kidney disease -a systematic review and meta-analysis. Public Library of Science ONE 2016;11(7):1-18. doi: 10.1371/journal.pone.0158765.

Ingsathit A, Thakkinstian A, Chaiprasert A, Sangthawan P, Gojaseni P, Kiattisunthorn K, et al. Prevalence and risk factors of chronic kidney disease in the Thai adult population: Thai SEEK Study. Nephrol Dial Transplant 2010;25(5):1567-75. doi: 10.1093/ndt/gfp669.

The Nephologist Society of Thailand. Recommendations for the care of patients with chronic kidney disease before kidney replacement therapy, 2015. Available from: https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2023/03/CKD-guideline-2565-revised-edition.pdf

Nonthaburi Provincial Public Health Office. Illness with important non-communicable diseases. [Internet]. 2020. [cited 2022 Feb1]; Available from: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php

Suppaluk T, Matanee R. Sujira W. Winya S. Perceptions and self-care experiencesof patients with chronic kidney disease in the community. Journal of Health Science Research 2021;15(3): 83-94. Available from: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JHR/article/view/251518/171689 (in Thai)

Surawatakul S, Laorat S and Dermtamrum L. Development of care model for chronic kidney disease stage 4 in Nadoon District. Academic Journal of Mahasarakham Provincial Public Health Office 2020;4(7):129-43. Available from: https://thaidj.org/index.php/AJMP/article/view/9017 (in Thai)

Department of Noncommunicable Disease Control, Ministry of Public Health. Epidemiology and review of protocol to prevent chronic kidney disease. Bangkok: War Veterans Organization Printing House under Royal Patronage, Agricultural Cooperative Community Printing House of Thailand Limited 2022. (in Thai)

Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Chronic disease (CKD) management manual for village health volunteers. 1st printing. Bangkok: War Veterans Organization Printing House under Royal Patronage, Thailand Agricultural Cooperative Community Printing Company Limited; 2016. (in Thai)

Singhkum S and Chumnanborirak P. The community health network for improving quality of care for patients with chronie renal desease. Mahasarakham Hospital Journal 2019;16(3):149-58. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/MKHJ/article/view/244943/169762 (in Thai)

Kuhamanee U, Rodpakpai Y, Maharatphong N. Health literacy and the role of village health volunteers (VHVs) in preventing chronic disease. Department of Medical Services Journal 2020;45(1):137-42. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/JDMS/article/view/244774/166381 (in Thai)

Rasiri S, Intarakumhang Na Rachasima S, Rasiri T.The role of thai public health volunteers. Journal of Health Research and Development 2021;7(2):80-97. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/journalkorat/article/view/250391/174231 (in Thai)

Buntham A. Guidelines for promoting Performing work according to the roles and responsibilities of Village health volunteers Chatrakan District Phitsanulok Province. 2nd National Academic Conference, 22 December 2015. Kamphaeng Phet: Kamphaeng Phet Rajabhat University 2015. (in Thai)

Ngasaengsai P, Sornsian P, and Phattharabenjapon S. A case study of health intelligence of village volunteers. Isaan Journal of Pharmacy 2014;9:82-7. Available from: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/IJPS/article/view/16320/14864 (in Thai)

Gibson C H. A Concept Analysis of Empowerment. Journal of Advanced Nursing 1991;16:354-361. doi: 10.1111/j.1365-2648.1991.tb01660.x.

Benjamin S B. Taxonomy of Education Objective Handbook l : Cognitive Domain. New York: David Mackey Company, lnc. 1956.

Linjeen J, Sittisart V, Nawamawat J, Sritarapipat P. The development of health volunteers’ competencies in non-communicable diseases screening: A systematic review. Humanities, Social Sciences and Arts 2019;12(6):1175-1191. Available from: https://url.in.th/NVJTu (in Thai)

Wongnim B. Development of Health Communication Competencies of Village Health Volunteers through the Participatory Process of Thawung District Health Network. Singburi Hospital Journal 2022;31(2) 54-67. Available from: https://url.in.th/EZUIR (in Thai)