ความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์และน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์ ต่อภาวะแทรกซ้อนของมารดาและทารกในระยะคลอด

เกษร โตแสง; ปณัชช์ฐิตา ขุนบุญยัง

ผู้แต่ง

เกษร โตแสง โรงพยาบาลราชวิถี
ปณัชช์ฐิตา ขุนบุญยัง วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

ภาวะแทรกซ้อนในระยะคลอด , ดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์ , น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์

บทคัดย่อ

บทนำ: ผู้คลอดที่มีดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์ (pre-BMI) และน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์ (GWG) ที่ไม่เป็นไปตามเกณฑ์ของ Institute of Medicine (IOM) อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในมารดาและทารก

วัตถุประสงค์การวิจัย: 1) ศึกษา pre-BMI และ GWG 2) ศึกษาความสัมพันธ์ของ pre-BMI และ GWG ต่อภาวะแทรกซ้อนของมารดาและทารกในระยะคลอด

ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษาแบบย้อนหลังจากข้อมูลทุติยภูมิของผู้คลอดครรภ์เดี่ยวที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนก่อนการตั้งครรภ์ จำนวน 3,614 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติไคสแควร์ สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ ของสเปียร์แมนและการวิเคราะห์พหุตัวแปร กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ p <.05

ผลการวิจัย: BMI มีความสัมพันธ์ทางบวกกับอายุครรภ์และน้ำหนักทารกแรกเกิด โดย pre-BMI ที่ผิดปกติ มีความสัมพันธ์กับการผ่าตัดคลอดบุตร pre-BMI เกินเกณฑ์และภาวะอ้วนมีความสัมพันธ์กับภาวะ GDMA1 โดยกลุ่มภาวะอ้วนมีความสัมพันธ์กับภาวะ GDMA2 ภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ ภาวะตกเลือดหลังคลอด และการเสียชีวิตในทารกแรกเกิด นอกจากนี้พบว่า GWG มีความสัมพันธ์ทางบวกกับน้ำหนักทารกแรกเกิดและอายุครรภ์ยกเว้น GWG ในกลุ่ม BMI เกินเกณฑ์ โดย GWG ที่ไม่เป็นไปตามเกณฑ์ของ IOM มีความสัมพันธ์กับการผ่าตัดคลอดบุตร GWG เกินกว่าเกณฑ์ มีความสัมพันธ์กับภาวะครรภ์เป็นพิษชนิดรุนแรงและภาวะศีรษะไม่ได้สัดส่วนกับอุ้งเชิงกราน ส่วน GWG ต่ำกว่าเกณฑ์ มีความสัมพันธ์กับภาวะพร่องออกซิเจนในครรภ์

สรุปผล: ผู้คลอดมี pre-BMI ผิดปกติ 2 ใน 4 และมี GWG ไม่เป็นไปตามเกณฑ์ที่ IOM กำหนด 2 ใน 3 และพบมีความสัมพันธ์กับภาวะแทรกซ้อนของมารดาและทารกในระยะคลอด

ข้อเสนอแนะ: พยาบาลผดุงครรภ์และสหสาขาวิชาชีพควรร่วมกันวางแผนในการเตรียมความพร้อมสตรี ก่อนตั้งครรภ์ให้มี BMI ที่เหมาะสมและกำหนด GWG ให้เหมาะสมในแต่ละราย

References

NHS 1. NHS Digital.NHS maternity statistics 2018–2019 [Internet]. 2019 [cited October, 2021) Available from: https://files.digital.nhs.uk/D0/C26F84/hosp-epis-stat-mat-summary-report-2018-19.pdf.

Stang J, Huffman LG. Position of the academy of nutrition and dietetics: obesity, reproduction, and pregnancy outcomes. The Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics 2016;116:677–91.

Branum AM, Sharma AJ, Deputy NP. Gestational weight gain among women with full-term, singleton births, compared with recommendations – 48 states and the District of Columbia, 2015. The Morbidity and Mortality Weekly Report 2016;65:1121.

Callaway LK, Prins JB, Chang AM, McIntyre HD. The prevalence and impact of overweight and obesity in an Australian obstetric population. The Medical Journal of Australia 2006;184:56-9.

Gettong N, Rujiraprasert N. The relationships between knowledge about overweight during pregnancy, Perceived self-efficacy and health behaviors among pregnant women with overweight. Srinagarind Medical Journal 2018;33:1-7. (in Thai)

Institute of Medicine and National Rearch Coucil Committee to Reexamine IOM Pregnancy Weight Guidelines. Waight gain during pregnancy: reexamine the guideline. Rasmussen KM, Yaktine AL, editors. Washington(DC): National Academies Press(US); 2009.

Zhao R, Xu L, Wu ML, Huang SH, Cao XJ. Maternal pre-pregnancy body mass index, gestational weight gain influence birth weight. Women Birth 2018;31:e20-5.

Lutsiv O, Mah J, Beyene J, McDonald SD. The effects of morbid obesity on maternal and neonatal health outcomes: a systematic review and meta-analyses. Obesity Reviews 2015;16:531-46.

Lim WY, Kwek K, Chong YS, Lee YS, Yab F, Chan YH, et al. Maternal adiposity and blood pressure in pregnancy: Vary relations by ethnicity and gestational diabetes mellitus. Journal of Hypertension 2014;32:857-64.

Persson M, Johansson S, Cnattingius S. Inter-pregnancy weight change and risks of severe birth asphyxia related outcomes in singletoni born at term: a nationwide Swedish cohort study. PLoS Medicine 2016;13(6):e1002033.

Johansson S, Sandström A, Cnattingius S. Maternal overweight and obesity increase the risk of fetal acidosis during labor. Journal of Perinatology 2018;38:1144–50.

Senbanjo OC, Akinlusi FM, Ottun TA. Early pregnancy body mass index, gestational weight gain and perinatal outcome in an obstetric population in Lagos, Nigeria. The Pan African Medical Journal 2021;17:136.

National Institute of Child Health Development. Meeting to summarize the results of the development screening campaign for the year [Internet]. 2020. [cited October, 2021). Available from: https://nich.anamai.moph.go.th/webupload/migrated/files/nich/n819_57c086f83458c45371180494cb01030c_DS_03.pdf (in Thai)

Rajavithi Hospital. Delivery room, Rajavithi Hospital annual maternity statistics report 2018. Bangkok: Rajavithi Hospital; 2018. (in Thai)

Bernard R. Fundamentals of biostatistics. 5th ed: Duxbury Press; 2000.

Çalik KY, Yildiz NK, Erkaya R. Effects of gestational weight gain and body mass index on obstetric outcome. Saudi Journal of Biological Sciences 2018;25:1085-9.

Dalbye R, Gunnes N, Blix E, Zhang J, Eggebø T, Nistov Tokheim L, et al. Maternal body mass index and risk of obstetric, maternal and neonatal outcomes: A cohort study of nulliparous women with spontaneous onset of labor. Acta obstetricia et gynecologica Scandinavica 2021;100:521-30.

Choi H, Lim JY, Lim NK, Ryu HM, Kwak DW, Chung JH, et al. Impact of pre-pregnancy body mass index and gestational weight gain on the risk of maternal and infant pregnancy complications in Korean women. International journal of obesity 2022;46(1):59-67.

Pettersen-Dahl A, Murzakanova G, Sandvik L, Laine K. Maternal body mass index as a predictor for delivery method. Acta obstetricia et gynecologica Scandinavica 2018;97:212–8.

Shi P, Liu A, Yin X. Association between gestational weight gain in women with gestational diabetes mellius and adverse pregnancy outcomes: a retrospective cohort study. BioMed Central Pregnancy Childbirth 2021;21:508.

Waleetorncheepsawat N, Phattanchindakun B, Boriboonhirunsarn D. Association between gestational weight gain and small for gestational age in underweight pregnant women. Thai Journal of Obstetrics and Gynecology 2022;30:376-84. (in Thai)

Zhao RF, Zhang WY, Zhou L. Relationship between the risk of emergency cesarean section for nullipara with the prepregnancy body mass index or gestational weight gain. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi 2017;52:757-64.