ประสิทธิผลของสื่อการเรียนรู้ในการพัฒนาการสื่อสารเรื่องเพศ ของมารดาที่มีบุตรวัยรุ่นหญิง

บทคัดย่อ

          การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของสื่อการเรียนรู้โดยยึดพื้นฐานความพร้อมส่วนบุคคลในการพัฒนาการสื่อสารเรื่องเพศของมารดา สื่อการเรียนรู้ประกอบด้วย 1) คู่มื่อการสื่อสารเรื่องเพศ และ 2) แบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) ซึ่งพัฒนาจากการประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับมารดาและบุตรสาววัยรุ่น อายุระหว่าง 12-14 ปี ครอบคลุมประเด็นสุขวิทยา การคบเพื่อนต่างเพศ บทบาททางเพศ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การคุมกำเนิดการตั้งครรภ์ และการทำแท้ง หลังจากนั้นนำประเด็นที่ได้มาพัฒนาเป็นคู่มือการสื่อสารเรื่องเพศ โดยเพิ่มเติมเชิงบริบทของเนื้อหาและลีลาการใช้ภาษา รวมทั้งแบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) “หนึ่งวันที่เข้าใจ” เป็นบทละครของแม่และบุตรสาว 3 คู่ หลังจากนั้นนำสื่อการเรียนรู้ที่ได้ไปใช้โดยเลือกมารดาที่มีคุณสมบัติตามที่กำหนด คือ มีบุตรสาววัยรุ่นอายุระหว่าง 12-14 ปี ที่พักอาศัยในชุมชนแออัด เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร จำนวน 90 คน แบ่งเป็น 3 กลุ่มๆ ละ 30 คน คือ กลุ่มที่ 1 ใช้คู่มือการสื่อสารเรื่องเพศ กลุ่มที่ 2 ใช้แบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) และกลุ่มที่ 3 ใช้คู่มือการสื่อสารเรื่องเพศร่วมกับแบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) จากนั้นทำการประเมินการเปลี่ยนแปลงการรับรู้ความสามารถเกี่ยวกับการสื่อสารเรื่องเพศ ความสะดวกใจในการสื่อสารเรื่องเพศ และการสื่อสารเรื่องเพศของมารดากับบุตรสาว (ค่าความเชื่อมั่น: α > .70) ในระยะเวลา 3 เดือน โดยใช้สถิติ One way ANOVA และเปรียบเทียบระหว่างคู่โดยใช้ Bonferoni กำหนดระดับนัยสำคัญที่ .05

         ผลการศึกษาพบว่า สื่อการเรียนรู้ที่พัฒนาขึ้นส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการรับรู้ความสามารถของตนเองเกี่ยวกับการสื่อสารเรื่องเพศ (F_(2,87) = 4.13, p-value=.019) และความสะดวกใจในการสื่อสารเรื่องเพศ (F_(2,87) = 5.34, p-value=.006) แต่ไม่ส่งผลใหเ้กิดการสื่อสารเรื่องเพศของมารดา เมื่อพิจารณาถึงชนิดของสื่อการเรียนรู้พบว่าแบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) ทำให้มารดามีความมั่นใจในการสื่อสารเรื่องเพศ (p-value<.05) ส่วนคู่มือการสื่อสารเรื่องเพศทำให้เกิดความสะดวกใจในการพูดคุยเรื่องเพศ (p-value <.05) การเรียนรู้การสื่อสารเรื่องเพศจากคูมื่อการสื่อสารเรื่องเพศและแบบเรียนรู้สำเร็จรูป (VCD) ที่มีเนื้อหาสาระและวิธีการสื่อสารเรื่องเพศที่สอดคลอ้งกับความพรอ้มส่วนบุคคล เป็นการส่งเสริมให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการรับรู้ความสามารถของตนเองและความสะดวกใจในการสื่อสารเรื่องเพศ