การศึกษาผลของฟ้าทะลายโจรอย่างเดียวและใช้ร่วมกับยาฟาวิพิราเวียร์ต่อค่าชีวเคมี ของตับ ในการรักษาผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19): การศึกษาย้อนหลัง

บทคัดย่อ

บทน􀄬ำและวัตถุประสงค์: แนวทางเวชปฏิบัติการรักษาโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระดับประเทศไม่แนะน􀄬ำให้ใช้ยาฟาวิพิราเวียร์ (FV) ร่วมกับฟ้าทะลายโจร (AP) เนื่องจากอาจมีผลข้างเคียงที่ร้ายแรง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อติดตามความปลอดภัยของการใช้ยาทั้งสองชนิดที่ใช้ร่วมกัน เมื่อเปรียบเทียบกับการใช้เป็นยาเดี่ยว นอกจากนี้ยังมีการหาปัจจัยที่มีผลต่อการทำงานของตับหลังจากใช้ยา FV และ/หรือ APวิธีการศึกษา: การศึกษาย้อนหลัง โดยใช้ข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วย COVID-19 ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ระหว่างวันที่ 1 มกราคม - 31 ธันวาคม 2564 และได้รับยา FV ครั้งละ 1,800 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ในวันแรก และได้ยาครั้งละ 800 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ในวันถัดมาจนถึง 5-10 วัน, AP ขนาดยาผงมาตรฐาน 4.8 กรัมต่อวัน ซึ่งมีสารแอนโดรกราโฟไลด์ 144 มิลลิกรัมต่อวัน เป็นเวลา 5 วัน หรือทั้งสองชนิด โดยมีการติดตามความผิดปกติของค่าเอนไซม์ตับ ได้แก่ aspartate transaminase (AST), alanine transaminase (ALT), alkaline phosphatase (ALP) และ total bilirubin (TB) ที่สูงเกินเกณฑ์จากค่า upper limit of normal (ULN) 2-3 เท่า

ผลการศึกษา: เมื่อคัดกรองผู้ป่วยตามเกณฑ์การคัดเข้าและคัดออก มีข้อมูลของผู้ป่วย 564 รายที่นำมาวิเคราะห์ทพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับ AP อย่างเดียว เป็นผู้ป่วยที่มีอายุน้อย และ/หรือไม่มีโรคประจำตัว ซึ่งไม่มีผู้ป่วยรายใดในกลุ่มนี้มีค่าเอนไซม์ตับทั้ง 4 ชนิดเพิ่มขึ้นอย่างน้อย 2 เท่า และในผู้ป่วยทุกกลุ่มไม่พบค่า ALP และ TB สูง อย่างไรก็ตามพบ
ผู้ป่วย 2 ราย (0.87%) ในกลุ่ม FV+AP มีค่า AST เพิ่มขึ้นเกิน 3 เท่า ของ ULN และพบผู้ป่วย 3 ราย (1.06%) ในกลุ่ม FV และ 5 ราย (2.17%) ในกลุ่ม FV+AP ที่มีค่า ALT เพิ่มขึ้นมากกว่า 3 เท่า ของ ULN ส􀄬ำหรับการเกิดการบาดเจ็บที่ตับเนื่องจากยา พบในกลุ่ม FV และ FV+AP กลุ่มละ 1 ราย ทั้งนี้ไม่พบปัจจัยที่มีผลต่อการท􀄬ำงานของตับอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
อภิปรายผล: ผลการศึกษาบางส่วนสามารถใช้สนับสนุนข้อห่วงใยเรื่องความปลอดภัยของการใช้ยา FV และ AP ร่วมกัน แต่มีข้อสังเกตว่าผู้ป่วยที่ได้รับ FV และ FV+AP อาจมีความรุนแรงของโรคมากกว่า รวมถึงมีการได้รับFV ในขนาดสูง มีโรคประจ􀄬ำตัว อายุมาก และได้รับยาอื่นร่วมด้วย ดังนั้น จึงยากที่จะสรุปว่าความผิดปกติของตับเกิดจากการได้รับ FV หรือ FV+AP เพียงอย่างเดียว
ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ: การศึกษาพบว่า การให้ยา AP ในขนาดที่มีสาร andrographolide 144 มิลลิกรัม/วัน แสดงให้เห็นแนวโน้มด้านความปลอดภัยของการท􀄬ำงานของตับ ในการสั่งใช้ยาในผู้ป่วยที่อายุน้อย และไม่มีโรคประจำตัว และยังสนับสนุนความปลอดภัยการใช้ยาฟ้าทะลายโจรส􀄬ำหรับการรักษาโรคไข้หวัด หรือไข้หวัดใหญ่ ซึ่งมีขนาดยาที่ใช้ต􀄬่ำกว่าในการศึกษานี้ 3 เท่า อย่างไรก็ตามผู้ป่วย 1.06% และ 2.17% ในกลุ่ม FV และ FV+AP มีค่า ALT เกิน 3 เท่า ของ ULN และผู้ป่วย 0.87% มีค่า AST เกิน 3 เท่า ของ ULN และมีความเสี่ยงต่อ DILI ด้วยเหตุนี้ การใช้ FV และ FV+AP จึงควรติดตามการท􀄬ำงานของตับอย่างระมัดระวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำ
ตัว และมีการใช้ยาที่ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับร่วมด้วย