ประสิทธิภาพของจิตสังคมบำบัดในการป้องกัน ภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยสูงอายุที่เข้ารับการรักษา ด้วยเคมีบำบัด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของการดูแลทางจิตสังคมบำบัดในการป้องกันภาวะซึมเศร้า ในผู้ป่วยสูงอายุโรคมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด

วิธีการศึกษา การศึกษานี้เป็นแบบกึ่งทดลอง (quasi-experimental research) เปรียบเทียบกลุ่ม ควบคุม และกลุ่มทดลอง ผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์ได้แก่ เป็นผู้ที่มีอายุ 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป ได้รับการวินิจฉัย ว่าเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ทวารหนัก มะเร็งปอด และมะเร็งเต้านม ที่เคยผ่านการได้รับยาเคมีบำบัด มาแล้ว 1 ครั้ง โดยกลุ่มทดลอง จำนวน 90 ราย ได้รับการดูแลจากทีมสหวิชาชีพ ในช่วง กุมภาพันธ์ 2561-มกราคม 2562 กลุ่มควบคุม จำนวน 90 ราย ได้รับการพยาบาลตามปกติ โดยเก็บข้อมูลใน ช่วง พฤษภาคม 2560-กุมภาพันธ์ 2561 และมีการประเมินภาวะซึมเศร้า เปรียบเทียบกันทั้งสองกลุ่ม โดยใช้แบบวัดความเศร้าในผู้สูงอายุของไทย (Thai Geriatric Depression Scale: TGDS-15) ที่สัปดาห์ที่ 0 3 และ 6

ผลการศึกษา ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมเป็นจำนวนทั้งสิ้น 180 ราย ส่วนใหญ่เป็น เพศหญิง 102 ราย ร้อยละ 56.7 อายุเฉลี่ย 67.07 ได้รับการส่งตัวมารักษาจาก โรงพยาบาลต่างจังหวัด 156 ราย ร้อยละ 86.7 มีโรคประจำตัวอื่นๆ ร่วมด้วย 114 ราย ร้อยละ 63.3 การดำเนินโรคเป็นระยะที่ 4 จำนวน 76 ราย ร้อยละ 42.2 พบว่าที่สัปดาห์ที่ 6 กลุ่มควบคุมมีภาวะ ซึมเศร้า 70 ราย ร้อยละ 77.8 และกลุ่มทดลองมีภาวะซึมเศร้า 76 ราย ร้อยละ 84.4 และไม่แตกต่าง กันอย่างมีนัยสำคัญ

สรุป ไม่พบว่าการดูแลทางจิตสังคมบำบัดมีประสิทธิภาพในการป้องกันภาวะซึมเศร้า โดยรูปแบบ ของการศึกษาที่ทำต่อไปอาจปรับการประเมินและคัดเลือกรายที่มีภาวะซึมเศร้าเข้าสู่การบำบัด โดยจิตแพทย์และนักจิตวิทยา ให้มีการบำบัดในระยะเวลาที่นานมากกว่า 6 สัปดาห์