ความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีมวลกาย อาการนอนไม่หลับ ภาวะซึมเศร้า และกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

เบญจมาศ แสงสว่าง; ชนกพร จิตปัญญา; นรลักขณ์ เอื้อกิจ

ผู้แต่ง

เบญจมาศ แสงสว่าง คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ชนกพร จิตปัญญา คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
นรลักขณ์ เอื้อกิจ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ดัชนีมวลกาย, อาการนอนไม่หลับ, ภาวะซึมเศร้า, กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพัก, ไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักและความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีมวลกาย อาการนอนไม่หลับ ภาวะซึมเศร้า และกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ที่มารับการตรวจที่คลินิกโรคไต โรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยาและโรงพยาบาลสระบุรี จำนวน 101 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วยแบบสอบถามแบบมีโครงสร้างร่วมกับการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์โดยใช้สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และสหสัมพันธ์ของสเปียร์แมน ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมมีคะแนนกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักรวมเฉลี่ยเท่ากับ 13.91 + 9.74 คะแนน กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ร้อยละ 43.5 รายงานกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักรุนแรงในระดับปานกลาง โดยกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมส่วนใหญ่มีดัชนีมวลกายเฉลี่ย 23.72 + 4.36 กิโลกรัม/ตารางเมตร อาการนอนไม่หลับเฉลี่ย 10.62 + 6.05 คะแนน ภาวะซึมเศร้าเฉลี่ย 12.10 + 8.46 คะแนน และผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบว่า ดัชนีมวลกาย อาการนอนไม่หลับ และภาวะซึมเศร้ามีความสัมพันธ์ทางบวกกับกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพัก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยมีค่าสหสัมพันธ์เท่ากับ 0.213, 0.521 และ 0.416 ตามลำดับ โดยสรุปดัชนีมวลกาย อาการนอนไม่หลับ ภาวะซึมเศร้าเป็นปัจจัยสัมพันธ์กับกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขขณะพักของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ดังนั้นบุคลากรทางการแพทย์ที่เกี่ยวข้องควรมีการประเมิน การส่งเสริม และให้ข้อมูลคำแนะนำ หรือการส่งต่อการรักษาในทีมสุขภาพเพื่อบรรเทาอาการดังกล่าว

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

The Nephrology Society of Thailand. Kidney Disease From Prevention to Detection 2563 [Internet]. 2563. [cited 2022 Nov 28]. Available from: https://www.thaihealth.or.th/?p=271322 (in Thai)

Chuasuwan A, Lumpaopong A. Thailand renal replacement therapy: year 2020. Bangkok: The Nephrology Society of Thailand 2020;46-9. (in Thai)

Pittayanarueman S. A comparative study of symptom clusters in patients with end stage renal disease in southern Region, Thailand. [Thesis for Degree of Master of Nursing Science Program]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2009. (in Thai)

Pavan M, Sathish J. Restless legs syndrome in patients on chronic hemodialysis. Dial Transpl 2013;35:3-6.

Higuchi T, Abe M, Mizuno M, Yamazaki T, Suzuki H, Moriuchi M, et al. Association of restless legs syndrome with oxidative stress and inflammation in patients undergoing hemodialysis. Medicine 2015;16:941-8.

Tsai LH, See LC, Chien CC, Chen CM, Chang SH. Risk factors for restless legs syndrome in hemodialysis patients in Taiwan. Medicine 2019;98:51.

Giannaki CD, Hadjigeorgiou GM, Karatzaferi C, Pantzaris MC, Stefanidis L, Sakkas GK. Epidemiology, impact, and treatment options of restless legs syndrome in end-stage renal disease patients: an evidence-based review. ISN 2013;85:1275-82.

Guo S, Huang J, Jiang H, Han C, Li J, Xu X, et al. Restless legs syndrome: pathophysiology to clinical diagnosis and management. Frontiers in Aging Neuroscience 2017;171:1-14.

Zhang LY, Ma XY, Lin J, Liu WH, Guo W, Yin L, et al. Prevalence and risk factors of restless legs syndrome in hemodialysis patient. Dovepress 2020;12:9-27.

Saraji NZ, Hami M, Boostani R, Mojahedi MJ. Restless leg syndrome in chronic hemodialysis patients in Mashhad hemodialysis centers. J Renal Inj Prev 2017;6(2):137-41.

Wali SO, Alkhouli AF. Restless legs syndrome among Saudi end stage renal disease patients on hemodialysis. Saudi Med J 2015;36(2):204-10.

Turk AC, Ozkurt S, Turgal E, Sahin F. The association between the prevalence of restless leg syndrome, fatigue, and sleep quality in patients undergoing hemodialysis. Saudi Med J, 2018;39(8):792-8.

Capelli I, Pizza F, Ruggeri M, Gasperoni L, Carretta E, Donati G, et al. Time evolution of restless legs syndrome in hemodialysis patients. CKJ 2021;14(1):341-7.

Samavat S, Fatemizadeh S, Fasihi H, Farrokhy M. Restless leg syndrome, insomnia, and depression in hemodialysis patients: three sides of a triangle?. Nephrourol Mon 2017;9(3):1-6.

Triprateepsilp N. Restless legs syndrome [Internet].2022. [cited 2022 Dec15]. Available from: https://www.gj.mahidol.ac.th/main/knowledge-2/restless-legs-syndrome/(in Thai)

Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York: Academic Press; 1977.

Pitisuttithum P. Textbook of clinical research. Bangkok: Amarin; 2021. (in Thai)

Department of Disease Control in the Ministry of Public Health. Know your numbers and know your risks [Internet]. 2021. [cited 2023 April 28]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1064820201022081932.pdf

The International Restless Legs Syndrome Study Group. Validity of the international restless legs syndrome study group rating scale for restless legs syndrome. Sleep Medicine 2002;4:121-32.

Morin CM. Psychological assessment and management. New York: The Guilgord Press; 1993.

Keawphang P. Relationships between selected factors and insomnia in adult cancer patients. [Thesis for Degree of Master of Nursing Science Program]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2005. (in Thai)

Beck AT, Steer RA, Ball R, Ranieri W. Comparison of Beck Depression Inventories-IA and -II in psychiatric outpatients. J Pers Assess 1996;67(3):588-97.

Thavichachart N, Tangwongchai S, Worakul P, Kanchanatawan B, Suppapitiporn S, na Pattalung AS, et al. Posttraumatic mental health establishment of the Tsunami survivors in Thailand. Clin Pract Epidemiology Ment Health 2009;5:1-11.

Gao X, Schwarzschild MA, Wang H, Ascherio A. Obesity and restless legs syndrome in men and women. Neurology 2009;72:1255-61.

Sibunruang C. Health status and depression among patient with and stage renal disease receiving hemodialysis therapy. Rajanukul Institute Journal 2017;32:55-63. (in Thai)

Pusomsri P. Major depressive disorder, serious health issue close to us. EAU Heritage Journal 2020;14:51-8.