ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของหญิงตั้งครรภ์ที่ฝากครรภ์โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการ, พฤติกรรมการบริโภคอาหาร, หญิงตั้งครรภ์บทคัดย่อ
การวิจัยเชิงพรรณาแบบหาความสัมพันธ์ครั้งนี้ เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของหญิงตั้งครรภ์ และความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของหญิงตั้งครรภ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นหญิงตั้งครรภ์ ที่ฝากครรภ์โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล สุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 52 คน เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสอบถามความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของหญิงตั้งครรภ์ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.89 และ 0.76 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน
ผลการวิจัย พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการ และมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารระดับปานกลาง ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการกับพฤติกรรม การบริโภคอาหาร มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (r =.390, p = .004) เมื่อวิเคราะห์รายองค์ประกอบ พบว่ามีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยเรียงลำดับความสัมพันธ์จากมากไปน้อย ได้แก่ การตัดสินใจด้านอาหารและโภชนาการ การไต่ถามข้อมูลด้านอาหาร การเข้าถึงข้อมูลด้านอาหารและโภชนาการ การสร้างความเข้าใจข้อมูลด้านอาหารและโภชนาการ การนำความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการไปใช้ (r =.385, p=.045) (r =.372, p =.005) (r=.358, p=.009) (r =.293, p =.035) และ (r =.280, p =.007) ตามลำดับ ผลการวิจัยใช้เป็นข้อมูลนำสู่การวางแผนเสริมสร้างความรอบรู้ด้านอาหารและโภชนาการ เพื่อส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข. (2566). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (Health Data Center: HDC). https://nich.anamai.moph.go.th/th/health-data-center
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2566). ระบบสารสนเทศสนับสนุนงานส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม (DOH Dashboard). https://dashboard.anamai.moph.go.th/
กองสุขศึกษา กระทรวงสาธารณสุข. (2560). รายงานผลประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพปี 2560. http://www.hed.go.th/linkhed/321
เกศินี จงมนตรี, อนันต์ มาลารัตน์, และ สิงหา จันทน์ขาว. (2563). ความรอบรู้ด้านอาหารในผู้สูงอายุไทย. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 13(2), 159-180. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/trcnj/article/view/249772/169713
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. (2564). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ:กระบวนการ ปฏิบัติการ เครื่องมือประเมิน. ไอดี ออล ดิจิตอล พริ้นท์.
จรินทร์ทิพย์ สมประสิทธิ์ (บก.). (2565). โภชนาการกับการตั้งครรภ์ในเวชปฏิบัติ. บริษัท พี.เอ. ลิฟวิ่ง จำกัด.
ชเนนทร์ วนาภิรักษ์ และธีระ ทองสง. (2564). สูติศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 6). ลักษมีรุ่งจำกัด.
ประกาศเรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561-2580). (2561, 13 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 135 ตอน 82 ก.หน้า 34-44.
รัตนาภรณ์ สาสีทา, คัติยา อีวาโนวิช, และฉวีวรรณ บุญสุยา. (2565). ความรอบรู้ด้านโภชนาการกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษาระดับปริญญาตรี คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา, 17(1), 28-43. https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/health/article/view/8083
สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. (2564). แบบประเมินพฤติกรรมการบริโภคอาหาร. https://nutrition2.anamai.moph.go.th/web-upload
Bartz, A. E. (1999). Basic statistical concepts (4th ed.). Prentice Hall. https://books.google.co.th/books/about/Basic_Statistical_Concepts.html?id=a1oPAAAACAAJ&redir_esc=y
Bello, C. B., Esan, D. T., Akerele, S. A., & Fadare, R. I. (2022). Maternal health literacy,utilization of maternal healthcare services, and pregnancy outcomes among newly delivered mothers: A cross-sectional study in Nigeria. Public Health in Practice, 3(3), 1–7. https://doi.org/10.1016/j.puhip.2022.100321
Best, J. W. (1977). Research in education (3rd ed.). Prentice Hall, Inc. https://books.google.co.th/books/about/Research_in_Education
Cunningham, F. G., Leveno, K. J., Bloom, S. L., Hauth, J. C., Rouse, D. J., & Spong, C. Y. (2022). Williams obstetrics (23rd ed.). Mc Graw-Hill Education. https://books.google.co.th/books/about/Williams_Obstetrics_23rd_Edition
Finkelstein, J. L., Kurpad, A. V., Bose, B., Thomas, T., Srinivasan, K., & Duggan, C. (2020). Anemia and iron deficiency in pregnancy and adverse perinatal outcomes in Southern India. European Journal of Clinical Nutrition, 74(1), 112-125. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31296936/
Gibbs, H. D., Ellerbeck, E. F., Gajewski, B., Zhang, C., & Sullivan, D. K. (2018). The nutrition literacy assessment instrument is a valid and reliable measure of nutrition literacy in adults with chronic disease. Journal of Nutrition Education and Behavior, 50(3), 247–257. https://doi.org/10.1016/j.jneb.2017.10.007
Hamzehei, R., Kazerani, M., Shekofteh, M., & Karami, M. (2018). Online health information-seeking behavior among Iranian pregnant women: A case study. Library Philosophy and Practice (e-journal), 1–16. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/
Joulaei, H., Keshani, P., & Kaveh, M. H. (2018). Nutrition literacy as a determinant for diet quality amongst young adolescents: A cross-sectional study. Progress in Nutrition, 20(4), 455-464. https://doi.org/10.23751/pn.v20i4.6675
Kharazi, S. S., Peyman, N., Esmaily, H. (2020). The relationship between maternal health literacy and dietary self-efficacy with pregnancy outcomes. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 8(1), 2058-2068. https://doi.org/10.22038/jmrh.2019.32291.1350
Lai, I. J., Chang, L. C., Lee, C. K., & Liao, L. L. (2021). Nutrition literacy mediates the relationships between multi-level factors and college students’ healthy eating behavior: Evidence from a cross-sectional study. Nutrients, 13(10), 3451. https://doi.org/10.3390/nu13103451
Moleti, M., Trimarchi, F., Tortorella, G., Candia Longo, A., Giorgianni, G., Sturniolo, G., Alibrandi, A., & Vermiglio, F. (2016). Effects of maternal iodine nutrition and thyroid status on cognitive development in offspring: A pilot study. Thyroid, 26(2), 296–305. https://doi.org/10.1089/thy.2015.0317
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
Papežová, K., Kapounová, Z., Zelenková, V., & Riad, A. (2023). Nutritional health knowledge and literacy among pregnant women in the Czech Republic. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 3931. https://doi.org/10.3390/ijerph200503931
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2004). Nursing research: Principles and methods (7th ed.). Lippincott Williams & wilkins. https://books.google.co.th/books/about/Nursing Research.html?id=5g6VttYWnjUC&redir_esc=y
Schwarzenberg, S. J., & Georgieff, M. K. (2018). Advocacy for improving nutrition in the first 1000 days to support childhood development and adult health. Pediatrics, 141(2), e20173716. https://doi.org/10.1542/peds.2017-3716
World Health Organization. (2024). Monitoring health for the SDGs, Sustainable development goals. https://www.who.int/publications/i/item/9789240094703
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยคริสเตียน
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
