แนวทางการบูรณาการด้านอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยและโภชนบำบัดทางการแพทย์ สำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
คำสำคัญ:
อาหาร, โภชนาการ, การบูรณาการ, การแพทย์แผนไทย, ภาวะไขมันในเลือดผิดปกตบทคัดย่อ
บทนำ ผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติในปัจจุบันมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น ซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิด
โรคหัวใจและหลอดเลือด โภชนบำบัดทางการแพทย์มีประสิทธิผลดีในการดูแลผู้ป่วยภาวะนี้ ส่วนองค์ความรู้
ด้านแพทย์แผนไทยมีศาสตร์ด้านอาหารเพื่อสุขภาพที่ตกทอดมาจากอดีตเช่นกัน
วัตถุประสงค์ เพื่อทบทวนองค์ความรู้ แนวทางและประสิทธิผลของการบูรณาการโภชนบำบัดทางการแพทย์กับ
การรับประทานอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยในการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
วิธีการศึกษา ทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องโดยการสืบค้นจากหนังสือ เอกสารวิชาการและรายงานผลการวิจัย
จากหลายแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ แล้วเรียบเรียงข้อมูลเกี่ยวกับประสิทธิผลของการให้โภชนบำบัดทางการแพทย์
และอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยพร้อมวิเคราะห์แนวทางการบูรณาการการให้โภชนบำบัดทางการแพทย์
และอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยต่อระดับไขมันในร่างกาย
ผลการศึกษา โภชนบำบัดทางการแพทย์มีประสิทธิผลต่อการดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติทำให้
มีภาวะไขมันที่ดีขึ้น ส่วนวัตถุดิบที่ใช้ประกอบอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย เช่น พริก แตงกว่า
ซึ่งนิยมรับประทานในคนไทยพบว่ามีสารพฤษเคมีที่มีประโยชน์ต่อระดับไขมันในเลือดเช่นกัน บุคลากรด้าน
การแพทย์แผนไทยและด้านการกำหนดอาหาร จึงควรมีการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้เพื่อออกแบบวิธีการดำเนิน
การวิจัยร่วมกันเพื่อทดสอบประสิทธิผลของอาหาร ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยในเมนูที่หลากหลายให้
เหมาะสมกับแต่ละท้องถิ่นและทดสอบในกลุ่มประชากรที่มีขนาดใหญ่ขึ้นในอนาคตเพื่อเป็นยืนยันถึงประสิทธิผล
ของการบูรณาการการใช้โภชนบำบัดทางการแพทย์ร่วมกับอาหารตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยที่มีต่อผู้ป่วยที่มี
ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
สรุป การบูรณาการทั้งสองศาสตร์เพื่อดูแลผู้ที่มีภาวะไขมันผิดปกติยังมีอย่างจำกัด เนื่องจากขาดการแลกเปลี่ยน
เรียนรู้ระหว่างบุคลากรทางการแพทย์แผนไทยและนักกำหนดอาหาร ทั้งที่ผักสมุนไพรของไทยมีกลไกที่มีประโยชน์
ต่อไขมันในเลือด และในส่วนโภชนบำบัดทางการแพทย์มีส่วนช่วยให้ผู้ป่วยมีระดับไขมันที่ดีขึ้น จึงเป็นสิ่งจำเป็น
ของการวิจัยในอนาคตที่นำองค์ความรู้ทั้ง 2 ศาสตร์มาบูรณาการในการศึกษาวิจัยร่วมกันเพื่อยืนยันประสิทธิผล
และยกระดับบทบาททั้งแพทย์แผนไทยและนักกำหนดอาหาร
References
1. Koba S, Hirano T. Dyslipidemia and
atherosclerosis. Nihon Rinsho. 2011; 69:
138-43.
2. American College of Cardiology. The
global burden of cardiovascular disease.
[Internet]. 2017 [cited 2021 Feb 14];
Available from: https://www.acc.org/latestin-cardiology/articles/2017/05/31/17/42/
the-global-burden-of-cardiovasculardisease
3. Garcez MR, Pereira JL, Fontanelli M de M,
Marchioni DML, Fisberg RM. Prevalence of
dyslipidemia according to the nutritional
status in a representative sample of São
Paulo. Arq Bras Cardiol. 2014; 103: 476–84.
4. Sun GZ, Li Z, Guo L, Zhou Y, Yang HM, Sun
YX. High prevalence of dyslipidemia and
associated risk factors among rural Chinese
adults. Lipids Health Dis. 2014; 13: 189.
5. Qi L, Ding X, Tang W, Li Q, Mao D, Wang
Y. Prevalence and risk factors associated
with dyslipidemia in Chongqing, China. Int
J Environ Res Public Health. 2015. 26; 12:
13455-65.
6. Jeenduang N, Whanmasae S, Seepawin
P, Kullabootr S. The prevalence of
dyslipidemia among a rural Thai population
in the Nakhon Si Thammarat province. J
Med Assoc Thai. 2013; 96: 992-1000.
7. Bays HE, Toth PP, Kris-Etherton PM, Abate
N, Aronne LJ, Brown WV, Gonzalez-Campoy
JM, Jones SR, Kumar R, Forge RL, Samuel
VT. Obesity, adiposity, and dyslipidemia:
A consensus statement from the National
Lipid Association. J Clin Lipidol. 2013; 7:
304–83.
8. Han SN, Leka LS, Lichtenstein AH, Ausman
LM, Meydani SN. Effect of a therapeutic
lifestyle change diet on immune functions
of moderately hypercholesterolemic
humans. J Lipid Res. 2003; 4: 2304-10.
9. Faculty of Traditional Thai Medicine, Prince
Songkla University. Thaat Jao Ruen (in
Thai). [Internet]. 2010 [cited 2021 Feb 14];
Available from: http://www.ttmed.psu.
ac.th/blog.php?p=34
10. Golden Jubilee Medical Center, Faculty
of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol
University. Food according to Thaat Jao
Ruen (in Thai). [Internet]. 2020 [cited 2021
Feb 14]; Available from: https://www.
gj.mahidol.ac.th/main/ttm/tard/
11. Ayurvedic Association of Thailand.
The summarized of Vorrayokasarn
bible (in Thai). [Internet]. 2012 [cited
2021 Feb 14]; Available from: http://
ayurvedicassociationofthailand.blogspot.
com/2012/01/blog-post_04.html
12. Dhippayom T, Kongkaew C, Chaiyakunapruk
N, Dilokthornsakul P, Sruamsiri R, Saokaew
S, Chuthaputti A. Clinical effects of Thai
herbal compress: A systematic review and
meta-analysis. JEBIM. 2015; 2015: 1-14.
13. Juntakarn C, Prasartritha T, Petrakard P.
The effectiveness of Thai massage and
joint mobilization. Int J Ther Massage
Bodywork. 2017; 10: 3–8.
14. Bays HE. ‘‘Sick fat,’’ metabolic disease,
and atherosclerosis. Am J Med. 2009; 122:
26– 37.
15. Carmienke S, Freitag MH, Pischon T,
Schlattmann P, Fankhaenel T, Goebel
H, Gensichen J. General and abdominal
obesity parameters and their combination
in relation to mortality: a systematic review
and meta-regression analysis. Eur J Clin
Nutr. 2013; 67: 573-85.
16. National Heart, Lung, and Blood Institue.
Classification of overweight and obesity by
BMI, waist circumference, and associated
disease risks. [Internet]. 2016 [cited 2020
Feb 14]; Available from: https://www.
nhlbi.nih.gov/health/public/heart/obesity/
lose_wt/bmi_dis.htm.
17. Fonseca VA. The metabolic syndrome,
hyperlipidemia, and insulin resistance.
Clinical Cornerstone. 2005; 7: 61-72.
18. Ford ES, Giles WH, Mokdad AH. Increasing
prevalence of the metabolic syndrome
among U.S. adults. Diabetes Care. 2004;
27: 2444–9.
19. U.S. Department of Health and Human
Services, National Institutes of Health,
National Heart, Lung, and Blood Institute.
(2005). Your guide to lowering your
cholesterol with TLC (NIH Publication No.
06–5235). [Internet]. 2016 [cited 2020 Feb
14]; Available from; https://www.nhlbi.nih.
gov/files/docs/public/heart/chol_tlc.pdf
20. Arts J, Fernandez ML, Lofgren IE. Coronary
heart disease risk factors in college
students. Adv Nutr. 2014; 5: 177-87.
21. World Health Organize. Raised cholesterol.
Global Health Observatory (GHO) data.
[Internet]. 2016 [cited 2020 Feb 14];
Available from: https://www.who.int/gho/
ncd/risk_factors/cholesterol_text/en/
22. Halcox JP, Banegas, JR, Roy C, Dallongeville
J, De Backer G, Guallar E, Perk J, Hajage D,
Henriksson KM, Borghi C. Prevalence and
treatment of atherogenic dyslipidemia in
the primary prevention of cardiovascular
disease in Europe: EURIKA, a cross-sectional
observational study. BMC Cardiovasc
Disord. 2017; 17: 160.
23. Sun GZ, Li Z, Guo L, Zhou Y, Yang HM, Sun
YX. High prevalence of dyslipidemia and
associated risk factors among rural Chinese
adults. Lipids Health Dis. 2014; 13: 189.
24. Yamwong P, Assantachai P, Amornrat A.
Prevalence of dyslipidemia in elderly in
rural areas of Thailand. Southeast Asian J
Trop Med Public Health. 2000; 31: 158-62.
25. Narindrarangkura P, Bosl W, Rangsin R,
Hatthachote P. Prevalence of dyslipidemia
associated with complications in diabetic
patients: a nationwide study in Thailand.
Lipids Health Dis. 2019; 18: 90.
26. Shamrocl E. (2012). TLC Diet Regime.
[Internet]. 2016 [cited 2020 Feb 14];
Available from: https://tlcdiet.org/tlc-dietregime/
27. Boateng L, Ansong R, Owusu WB, SteinerAsiedu M. Coconut oil and palm oil’s
role in nutrition, health and national
development: A review. Ghana Medical
Journal. 2016; 50: 189–96.
28. Blekkenhorst LC, Prince RL, Hodgson JM,
Lim WH, Zhu K, Devine A, Thompson PL,
Lewis JR. Dietary saturated fat intake and
atherosclerotic vascular disease mortality
in elderly women: a prospective cohort
study. Am J Clin Nutr. 2015; 101: 1263-8.
29. Ganguly R, Pierce GN. Trans fat involvement
in cardiovascular disease. Mol Nutr Food
Res. 2012; 56: 1090–6.
30. Dhaka V, Gulia N, Ahlawat KS, Khatkar
BS. Trans fats—sources, health risks and
alternative approach - A review. J Food
Sci Technol. 2011; 48: 534–41.
31. Lichtenstein AH, Ausman LM, Jalbert SM,
Vilella-Bach M, Jauhiainen M, McGladdery
S, Erkkilä AT, Ehnholm C, Frohlich J,
Schaefer EJ. Efficacy of a Therapeutic
Lifestyle Change/Step 2 diet in moderately
hypercholesterolemic middle-aged and
elderly female and male subjects. J Lipid
Res. 2002; 43: 264-73.
32. Welty FK, Stuart E, O’Meara M, Huddleston J.
Effect of addition of exercise to Therapeutic
Lifestyle Changes diet in enabling women
and men With coronary heart disease
to reach adult treatment panel III lowdensity lipoprotein cholesterol goal
without lowering high-density lipoprotein
cholesterol. Am J Card. 2002; 89: 1201-4.
33. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N. Effectiveness of Therapeutic Lifestyle
Change diet to improve blood lipid profiles
among people living with HIV. JMHS. 2018;
25: 93-105.
34. Thai Traditional Medical Knowledge
Fund, Department of Thai Traditional
and Alternative Medicine, Ministry of
Public Health. Thai Traditional Medicine
Handbook. Nonthaburi: The Agricultural
Co-operative Federation of Thailand., LTD.
2015. (In Thai).
35. Vallisuta O. (2011). Thai Traditional
Medicine Theory in Relation to Seasons
Part 1. [Internet]. 2011 [cited 2020 Feb
14]; Available from: https://www.pha
rmacy.mahidol.ac.th/th/kn owledge/
article/65/ThaiTraditionalMedicineTheo
ryinRelationtoSeasonsPart1/
36. Petrakard P. (2013). Wisdom of the Thai
traditional medicine and food consumption
based on That Jao Ruen. J Thai Trad Alt
Med. 2013; 11: 170-1.
37. Amorndoljai P, Thongsa S. The study
of correlation between Tri -Dosha with
diabetes type2 (DM) in Pathum Thani
Province. Journal of Safety and Health.
2020; 13: 223-34.
38. Subhose V, Srinivas, Narayana A. Basic
principles of pharmaceutical science
in Ayurveda. Bull Indian Inst Hist Med
Hyderabad. 2005; 35: 83–92.
39. Dias JS. Nutritional quality and health
benefits of vegetables: A review. Food Nutr
Sci. 2012; 3: 1354-74.
40. Slavin JL, Lloyd B. Health benefits of fruits
and vegetables. Adv Nutr. 2012; 3: 506-16.
41. Agatemor UM, Nwodo OFC, Anosike AC.
Phytochemical and proximate composition
of cucumber (Cucumis sativus) fruit from
Nsukka, Nigeria. Afr J Biotechnol. 2018; 17:
1215-9.
42. Pizzimenti S, Toaldo C, Pettazzoni P,
Dianzani MU, Barrera G. The “TwoFaced” effects of reactive oxygen species
and the lipid peroxidation product
4-hydroxynonenal in the hallmarks of
cancer. Cancers. 2010; 2: 338-63.
43. Sun F, Xiong S, Zhu Z. Dietary capsaicin
protects cardiometabolic organs from
dysfunction. Nutrients. 2016; 8: 174.
44. Krishnendu J, Nandini P. Phyto chemical
analysis of bitter gourd (Momordica
charantia L.) fruit extracts. Food Sci Res.
2015; 6: 92-7.
45. Rafiei H, Omidian K, Bandy B. Dietary
polyphenols protect against oleic acidinduced steatosis in an in vitro model of
NAFLD by modulating lipid metabolism
and improving mitochondrial function.
Nutrients. 2019; 11: 541.
46. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N. The investigation of dietary habits
according to TaThuJaoruen belief and its
development of illness history. Thammasat
Medical Journal. 2019; 19: 116-26.
47. Rueangsri N, Booranasuksakul U,
Khongkhon S, Singhato A. Development
and acceptance of the low sodium food
recipes based on the Thai Traditional
Medicine belief. Prapokklao Hosp Clin Med
Educ Cent. 2019; 36: 210-9.
48. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N, Khongkhon S. Preliminary study of
effectiveness of integration in food
according to Thai Traditional Medicine
belief and medical nutrition therapy in
people with dyslipidemia. J Thai Trad Alt
Med. 2020; 18: 44-58.
49. Beebe N, Magnanti S, Katkowski L, Benson
M, Xu F, Delmonico MJ, Lofgren IE. Effects
of the addition of T’ai Chi to a dietary
weight loss program on lipoprotein
atherogenicity in obese older women. J
Altern Complement Med. 2013; 19: 759-66.
atherosclerosis. Nihon Rinsho. 2011; 69:
138-43.
2. American College of Cardiology. The
global burden of cardiovascular disease.
[Internet]. 2017 [cited 2021 Feb 14];
Available from: https://www.acc.org/latestin-cardiology/articles/2017/05/31/17/42/
the-global-burden-of-cardiovasculardisease
3. Garcez MR, Pereira JL, Fontanelli M de M,
Marchioni DML, Fisberg RM. Prevalence of
dyslipidemia according to the nutritional
status in a representative sample of São
Paulo. Arq Bras Cardiol. 2014; 103: 476–84.
4. Sun GZ, Li Z, Guo L, Zhou Y, Yang HM, Sun
YX. High prevalence of dyslipidemia and
associated risk factors among rural Chinese
adults. Lipids Health Dis. 2014; 13: 189.
5. Qi L, Ding X, Tang W, Li Q, Mao D, Wang
Y. Prevalence and risk factors associated
with dyslipidemia in Chongqing, China. Int
J Environ Res Public Health. 2015. 26; 12:
13455-65.
6. Jeenduang N, Whanmasae S, Seepawin
P, Kullabootr S. The prevalence of
dyslipidemia among a rural Thai population
in the Nakhon Si Thammarat province. J
Med Assoc Thai. 2013; 96: 992-1000.
7. Bays HE, Toth PP, Kris-Etherton PM, Abate
N, Aronne LJ, Brown WV, Gonzalez-Campoy
JM, Jones SR, Kumar R, Forge RL, Samuel
VT. Obesity, adiposity, and dyslipidemia:
A consensus statement from the National
Lipid Association. J Clin Lipidol. 2013; 7:
304–83.
8. Han SN, Leka LS, Lichtenstein AH, Ausman
LM, Meydani SN. Effect of a therapeutic
lifestyle change diet on immune functions
of moderately hypercholesterolemic
humans. J Lipid Res. 2003; 4: 2304-10.
9. Faculty of Traditional Thai Medicine, Prince
Songkla University. Thaat Jao Ruen (in
Thai). [Internet]. 2010 [cited 2021 Feb 14];
Available from: http://www.ttmed.psu.
ac.th/blog.php?p=34
10. Golden Jubilee Medical Center, Faculty
of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol
University. Food according to Thaat Jao
Ruen (in Thai). [Internet]. 2020 [cited 2021
Feb 14]; Available from: https://www.
gj.mahidol.ac.th/main/ttm/tard/
11. Ayurvedic Association of Thailand.
The summarized of Vorrayokasarn
bible (in Thai). [Internet]. 2012 [cited
2021 Feb 14]; Available from: http://
ayurvedicassociationofthailand.blogspot.
com/2012/01/blog-post_04.html
12. Dhippayom T, Kongkaew C, Chaiyakunapruk
N, Dilokthornsakul P, Sruamsiri R, Saokaew
S, Chuthaputti A. Clinical effects of Thai
herbal compress: A systematic review and
meta-analysis. JEBIM. 2015; 2015: 1-14.
13. Juntakarn C, Prasartritha T, Petrakard P.
The effectiveness of Thai massage and
joint mobilization. Int J Ther Massage
Bodywork. 2017; 10: 3–8.
14. Bays HE. ‘‘Sick fat,’’ metabolic disease,
and atherosclerosis. Am J Med. 2009; 122:
26– 37.
15. Carmienke S, Freitag MH, Pischon T,
Schlattmann P, Fankhaenel T, Goebel
H, Gensichen J. General and abdominal
obesity parameters and their combination
in relation to mortality: a systematic review
and meta-regression analysis. Eur J Clin
Nutr. 2013; 67: 573-85.
16. National Heart, Lung, and Blood Institue.
Classification of overweight and obesity by
BMI, waist circumference, and associated
disease risks. [Internet]. 2016 [cited 2020
Feb 14]; Available from: https://www.
nhlbi.nih.gov/health/public/heart/obesity/
lose_wt/bmi_dis.htm.
17. Fonseca VA. The metabolic syndrome,
hyperlipidemia, and insulin resistance.
Clinical Cornerstone. 2005; 7: 61-72.
18. Ford ES, Giles WH, Mokdad AH. Increasing
prevalence of the metabolic syndrome
among U.S. adults. Diabetes Care. 2004;
27: 2444–9.
19. U.S. Department of Health and Human
Services, National Institutes of Health,
National Heart, Lung, and Blood Institute.
(2005). Your guide to lowering your
cholesterol with TLC (NIH Publication No.
06–5235). [Internet]. 2016 [cited 2020 Feb
14]; Available from; https://www.nhlbi.nih.
gov/files/docs/public/heart/chol_tlc.pdf
20. Arts J, Fernandez ML, Lofgren IE. Coronary
heart disease risk factors in college
students. Adv Nutr. 2014; 5: 177-87.
21. World Health Organize. Raised cholesterol.
Global Health Observatory (GHO) data.
[Internet]. 2016 [cited 2020 Feb 14];
Available from: https://www.who.int/gho/
ncd/risk_factors/cholesterol_text/en/
22. Halcox JP, Banegas, JR, Roy C, Dallongeville
J, De Backer G, Guallar E, Perk J, Hajage D,
Henriksson KM, Borghi C. Prevalence and
treatment of atherogenic dyslipidemia in
the primary prevention of cardiovascular
disease in Europe: EURIKA, a cross-sectional
observational study. BMC Cardiovasc
Disord. 2017; 17: 160.
23. Sun GZ, Li Z, Guo L, Zhou Y, Yang HM, Sun
YX. High prevalence of dyslipidemia and
associated risk factors among rural Chinese
adults. Lipids Health Dis. 2014; 13: 189.
24. Yamwong P, Assantachai P, Amornrat A.
Prevalence of dyslipidemia in elderly in
rural areas of Thailand. Southeast Asian J
Trop Med Public Health. 2000; 31: 158-62.
25. Narindrarangkura P, Bosl W, Rangsin R,
Hatthachote P. Prevalence of dyslipidemia
associated with complications in diabetic
patients: a nationwide study in Thailand.
Lipids Health Dis. 2019; 18: 90.
26. Shamrocl E. (2012). TLC Diet Regime.
[Internet]. 2016 [cited 2020 Feb 14];
Available from: https://tlcdiet.org/tlc-dietregime/
27. Boateng L, Ansong R, Owusu WB, SteinerAsiedu M. Coconut oil and palm oil’s
role in nutrition, health and national
development: A review. Ghana Medical
Journal. 2016; 50: 189–96.
28. Blekkenhorst LC, Prince RL, Hodgson JM,
Lim WH, Zhu K, Devine A, Thompson PL,
Lewis JR. Dietary saturated fat intake and
atherosclerotic vascular disease mortality
in elderly women: a prospective cohort
study. Am J Clin Nutr. 2015; 101: 1263-8.
29. Ganguly R, Pierce GN. Trans fat involvement
in cardiovascular disease. Mol Nutr Food
Res. 2012; 56: 1090–6.
30. Dhaka V, Gulia N, Ahlawat KS, Khatkar
BS. Trans fats—sources, health risks and
alternative approach - A review. J Food
Sci Technol. 2011; 48: 534–41.
31. Lichtenstein AH, Ausman LM, Jalbert SM,
Vilella-Bach M, Jauhiainen M, McGladdery
S, Erkkilä AT, Ehnholm C, Frohlich J,
Schaefer EJ. Efficacy of a Therapeutic
Lifestyle Change/Step 2 diet in moderately
hypercholesterolemic middle-aged and
elderly female and male subjects. J Lipid
Res. 2002; 43: 264-73.
32. Welty FK, Stuart E, O’Meara M, Huddleston J.
Effect of addition of exercise to Therapeutic
Lifestyle Changes diet in enabling women
and men With coronary heart disease
to reach adult treatment panel III lowdensity lipoprotein cholesterol goal
without lowering high-density lipoprotein
cholesterol. Am J Card. 2002; 89: 1201-4.
33. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N. Effectiveness of Therapeutic Lifestyle
Change diet to improve blood lipid profiles
among people living with HIV. JMHS. 2018;
25: 93-105.
34. Thai Traditional Medical Knowledge
Fund, Department of Thai Traditional
and Alternative Medicine, Ministry of
Public Health. Thai Traditional Medicine
Handbook. Nonthaburi: The Agricultural
Co-operative Federation of Thailand., LTD.
2015. (In Thai).
35. Vallisuta O. (2011). Thai Traditional
Medicine Theory in Relation to Seasons
Part 1. [Internet]. 2011 [cited 2020 Feb
14]; Available from: https://www.pha
rmacy.mahidol.ac.th/th/kn owledge/
article/65/ThaiTraditionalMedicineTheo
ryinRelationtoSeasonsPart1/
36. Petrakard P. (2013). Wisdom of the Thai
traditional medicine and food consumption
based on That Jao Ruen. J Thai Trad Alt
Med. 2013; 11: 170-1.
37. Amorndoljai P, Thongsa S. The study
of correlation between Tri -Dosha with
diabetes type2 (DM) in Pathum Thani
Province. Journal of Safety and Health.
2020; 13: 223-34.
38. Subhose V, Srinivas, Narayana A. Basic
principles of pharmaceutical science
in Ayurveda. Bull Indian Inst Hist Med
Hyderabad. 2005; 35: 83–92.
39. Dias JS. Nutritional quality and health
benefits of vegetables: A review. Food Nutr
Sci. 2012; 3: 1354-74.
40. Slavin JL, Lloyd B. Health benefits of fruits
and vegetables. Adv Nutr. 2012; 3: 506-16.
41. Agatemor UM, Nwodo OFC, Anosike AC.
Phytochemical and proximate composition
of cucumber (Cucumis sativus) fruit from
Nsukka, Nigeria. Afr J Biotechnol. 2018; 17:
1215-9.
42. Pizzimenti S, Toaldo C, Pettazzoni P,
Dianzani MU, Barrera G. The “TwoFaced” effects of reactive oxygen species
and the lipid peroxidation product
4-hydroxynonenal in the hallmarks of
cancer. Cancers. 2010; 2: 338-63.
43. Sun F, Xiong S, Zhu Z. Dietary capsaicin
protects cardiometabolic organs from
dysfunction. Nutrients. 2016; 8: 174.
44. Krishnendu J, Nandini P. Phyto chemical
analysis of bitter gourd (Momordica
charantia L.) fruit extracts. Food Sci Res.
2015; 6: 92-7.
45. Rafiei H, Omidian K, Bandy B. Dietary
polyphenols protect against oleic acidinduced steatosis in an in vitro model of
NAFLD by modulating lipid metabolism
and improving mitochondrial function.
Nutrients. 2019; 11: 541.
46. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N. The investigation of dietary habits
according to TaThuJaoruen belief and its
development of illness history. Thammasat
Medical Journal. 2019; 19: 116-26.
47. Rueangsri N, Booranasuksakul U,
Khongkhon S, Singhato A. Development
and acceptance of the low sodium food
recipes based on the Thai Traditional
Medicine belief. Prapokklao Hosp Clin Med
Educ Cent. 2019; 36: 210-9.
48. Singhato A, Booranasuksakul U, Rueangsri
N, Khongkhon S. Preliminary study of
effectiveness of integration in food
according to Thai Traditional Medicine
belief and medical nutrition therapy in
people with dyslipidemia. J Thai Trad Alt
Med. 2020; 18: 44-58.
49. Beebe N, Magnanti S, Katkowski L, Benson
M, Xu F, Delmonico MJ, Lofgren IE. Effects
of the addition of T’ai Chi to a dietary
weight loss program on lipoprotein
atherogenicity in obese older women. J
Altern Complement Med. 2013; 19: 759-66.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
2021-12-29
ฉบับ
บท
บทความปริทัศน์หรือการทบทวนวรรณกรรม
