ผลของโปรแกรมจับคู่เพื่อนเบาหวานในการลดระดับน้ำตาลสะสมในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2

บทคัดย่อ

           การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มมีกลุ่มควบคุม (randomized controlled trial) เพื่อเปรียบเทียบระดับน้ำตาลสะสม (HbA1c) ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 (T2DM) ระหว่างกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมจับคู่เพื่อนเบาหวานร่วมกับรักษาตามมาตรฐานกับกลุ่มที่ได้รับการรักษาตามมาตรฐาน โดยใช้กลุ่มตัวอย่าง คือ T2DM ที่มารับบริการที่คลินิกเบาหวาน รพ.แห่งหนึ่ง จ.ชลบุรี ช่วงเดือนเมษายน 2562- กุมภาพันธ์ 2563  ที่มี HbA1c มากกว่า 7%  และสมัครใจเข้าร่วมวิจัย ทั้งสิ้น 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมโดยวิธีการสุ่มแบบบล็อก โดยในกลุ่มทดลอง ซึ่งได้รับโปรแกรมจับคู่เพื่อนเบาหวานจะมีการพูดคุยกันเพื่อส่งเสริมการปรับเปลี่ยนทักษะการดูแลโรคเบาหวานด้วยตนเองทุก 2 สัปดาห์ ผ่านทางโทรศัพท์ พูดคุยประมาณ 10 - 15 นาทีต่อครั้ง จนครบ 12 สัปดาห์ ทั้ง 2 กลุ่มจะได้รับการติดตาม HbA1c ก่อนและหลังได้รับโปรแกรมครบ 12 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลตามระเบียบวิธีการทางสถิติโดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 วิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคล โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ความดันโลหิต (BP) ระดับน้ำตาลขณะอดอาหาร (FBS) และ HbA1c ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ก่อนและหลังของทั้ง 2 กลุ่ม โดยใช้สถิติ Paired- t-test และทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยการลดลงของ HbA1c ของผู้ป่วย ระหว่างกลุ่มที่ โดยใช้สถิติ Independent t-test งานวิจัยนี้ได้รับการรับรองจากคณะกรรมการจริยธรรมวิจัยในมนุษย์ คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพาเลขที่ 015/2562 ผลการวิจัย ผู้เข้าร่วมโครงการจนสิ้นสุดจำนวน 50 คน เป็นกลุ่มทดลอง 24 คน พบว่า ลักษณะทั่วไปของทั้ง 2 กลุ่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เปรียบเทียบ  HbA1c ก่อนและหลังได้รับโปรแกรมจับคู่เพื่อนเบาหวานที่ 12 สัปดาห์ พบว่า ในกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ย 8.77% และ 8.35% (-0.42%, P>0.05) สำหรับกลุ่มควบคุมพบว่า  HbA1c ก่อนเริ่มโครงการวิจัยและหลัง 12สัปดาห์ มีค่าเฉลี่ย 9.02% และ 8.67% (-0.35%, P>0.05) หากพิจารณาเฉพาะผู้ป่วยเบาหวานที่มี HbA1c มากกว่า 8% พบว่า HbA1c ก่อนและหลังการทดลอง ในกลุ่มทดลอง เฉลี่ยเท่ากับ 9.89% และ 8.90% ตามลำดับ (-0.98%, P=0.02) สามารถลด HbA1c ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนในกลุ่มควบคุม เฉลี่ยเท่ากับ 9.64% และ 8.98% ตามลำดับ (-0.67%, P>0.05) ค่าเฉลี่ยการลดลงของ HbA1c ของกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (P>0.05) ดังนั้น จึงอาจพิจารณาให้ผู้ป่วยเบาหวานได้รับโปรแกรมคู่เพื่อนเบาหวาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มที่ที่มี HbA1c มากกว่า 8%