ผลของโปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาหลังคลอดครั้งแรก

บทคัดย่อ

            ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดเป็นปัญหาที่สำคัญในระบบสุขภาพในประเทศไทย ภาวะซึมเศร้าหากมีอาการรุนแรงมากขึ้นอาจนำไปสู่โรคซึมเศร้าและโรคจิตหลังคลอดได้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาหลังคลอดครรภ์แรก กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาหลังคลอดครั้งแรก ที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ จำนวน 20 คน สุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 10 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมจำนวน 6 ครั้ง สัปดาห์ละ 2 ครั้ง ครั้งละ 60-90 นาที ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลแบบปกติ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล และแบบประเมินภาวะซึมเศร้าหลังคลอด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การวิเคราะห์ความแปรปรวนซ้ำ และทดสอบความแตกต่างรายคู่ด้วยวิธีของบอนเฟอโรนี

            ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลอง มีคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าหลังคลอดต่ำกว่ากับกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ <.001 ทั้งในระยะหลังการทดลองเสร็จสิ้นทันทีและระยะติดตามผล 1 เดือน กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าหลังคลอด ในระยะก่อนการทดลอง ระยะหลังการทดลองเสร็จสิ้นทันที และระยะติดตามผล 1 เดือน แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ <.001

            ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมสามารถลดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดให้กับมารดาหลังคลอดครั้งแรกได้ พยาบาลและบุคลากรทางด้านสุขภาพที่เกี่ยวข้อง สามารถประยุกต์ใช้โปรแกรมการปรับความคิดและพฤติกรรมนี้ เพื่อช่วยลดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดให้กับมารดาหลังคลอดที่มีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดครรภ์แรก และนำไปประยุกต์ใช้กับมารดาหลังคลอดที่มีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในกลุ่มอื่นๆต่อไป