บทบาทของพยาบาล PD กับการดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ล้างไตทางช่องท้อง ที่มีปัญหาการติดเชื้อในช่องท้อง

ผู้แต่ง

  • ทนงศักดิ์ หนูริง คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
  • เพ็ญศิริ ศรีสุนทร คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
  • พงศกร มัสดาย คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

DOI:

https://doi.org/10.14456/jmu.2025.2

คำสำคัญ:

บทบาทของพยาบาล PD, การล้างไตทางช่องท้อง, การติดเชื้อในช่องท้อง

บทคัดย่อ

            การติดเชื้อในช่องท้อง เป็นปัญหาที่สำคัญของผู้ป่วยล้างไตทางหน้าท้องและเป็นสาเหตุหลักของความล้มเหลวทางเทคนิคของการล้างไตทางช่องท้องซึ่งส่งผลให้ต้องผ่าตัดเอาสายล้างไตออกและผู้ป่วยต้องเปลี่ยนวิธีการบำบัดทดแทนไตเป็นการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม  นอกจากนี้การติดเชื้อในช่องท้องส่งผลต่อทั้งทางร่างกายและจิตใจ ของผู้ป่วยและผู้ดูแล  พยาบาลล้างไตทางช่องท้องมีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้ป่วยที่มีปัญหาการติดเชื้อในช่องท้อง โดยมีบทบาทดังนี้ 1) บทบาทในการดูแลรักษาพยาบาลผู้ป่วย ประกอบด้วย การซักประวัติอาการและอาการแสดงในผู้ป่วยที่บ่งบอกภาวะการติดเชื้อในช่องท้อง การค้นหาสาเหตุ การเก็บน้ำยาล้างไตส่งตรวจ  การบริหารยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา การติดตามผลทางห้องปฏิบัติการ 2) บทบาทการให้คำปรึกษา เป็นการช่วยให้ผู้รับบริการได้รู้จักตนเอง เข้าใจตนเอง รู้จักการปรับตัว เชื่อมั่นในตนเอง ความสามารถของตนเองในการวางแผนและแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เป็นการกระตุ้นพลังอำนาจในตนเองในการดูแลตนเองและผู้ป่วย 3) บทบาทการสอน พยาบาลมีแผนการสอนล้างไตทางช่องท้อง การสอนเป็นวิธีการสอนสาธิต โดยใช้เทคนิค case method และการเรียนรู้โดยการนำปัญหาเป็นฐานในการสอน ผู้เรียนต้องได้รับการทบทวนความรู้และการปฏิบัติล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง ทุก 6 เดือน เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ ความตระหนัก ทัศนะคติที่ดีต่อการล้างไตทางช่องท้อง เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพได้อย่างเหมาะสม  4) บทบาทการประสานงาน โดยพยาบาลล้างไตทางช่องท้องเป็นผู้ประสานงานกับสหวิชาชีพและหน่วยงานต่าง ๆ ในระบบสุขภาพ ในการวางแผนการรักษาผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในช่องท้องให้เป็นไปตามแผนการรักษา

เอกสารอ้างอิง

ข้อบังคับสภาการพยาบาล ว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2563 (ด้านการบำบัดทดแทนไต (การล้างไตทางช่องท้อง)). (2563, 1 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอนพิเศษ 200 ง. หน้า 58-60.

จีรวรรณ์ ประชุมฉลาด และ ภาวิณี แพงสุข. (2564). ผลของการสอนอย่างมีแบบแผนต่อความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรมในการล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่องด้วยตนเองในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี, 29(2), 249-257.

ฉัตรสุดา เอื้อมานะพงษ์, อัจฉรา บุญกาญจน์, ปิ่นแก้ว กล้ายประยงค์, และ จันทนา ชื่นวิสิทธิ์. (2550). แนวทางปฏิบัติการพยาบาลสำหรับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมและการล้างไตทางช่องท้อง. เอส.พี.เอ็ม. การพิมพ์.

ดรุณี จันทร์เลิศฤทธิ์ และ ศิริอร สินธุ. (2565). การให้คำปรึกษาเพื่อเลือกวิธีการบำบัดทดแทนไต. ยิ้มการพิมพ์.

ดรุณี จันทร์เลิศฤทธิ์, มัลลวีร์ อดุลวัฒนศิริ, และ ฉันทนา กล่อมจิต. (2551). การให้คำปรึกษาผู้ป่วยที่ได้รับการบำบัดทดแทนไต. ใน สมชาย เอี่ยมอ่อง, เถลิงศักดิ์ กาญจนบุษย์, เกรียง ตั้งสง่า, ดุสิต ล้ำเลิศกุล, อนุตตร จิตตินันทน์, และ ประเสริฐ ธนกิจจารุ (บ.ก.), Textbook of Peritoneal Dialysis (น. 87-100). เท็กซ์ แอนด์ เจอร์นัล พับลิเคชั่น.

ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. (2565, 1 มกราคม). การเก็บ Body fluid ส่งตรวจ. คู่มือห้องปฏิบัติการจุลชีววิทยา. https://www.si.mahidol.ac.th/th/department/microbiology/LabManual/xn-p0-1.html

เถลิงศักดิ์ กาญจนบุษย์. (2560). แนวทางการปฏิบัติการล้างไตทางช่องท้อง. ศิริวัฒนาอินเตอร์ พริ้นท์.

นพมาศ ขำสมบัติ. (2565, 13 กุมภาพันธ์). Principle of care in continuous ambulatory peritoneal dialysis [การนำเสนอ]. การประชุมวิชาการ Dialysis Review for Nurse 2022, โรงแรมอโนมา, กรุงเทพฯ, ประเทศไทย.

นิภา อัยยสานนท์. (2564). การเก็บตัวอย่าง PDF ส่งตรวจเพาะเชื้อ APD&CAPD. [เอกสารที่ไม่มีการตีพิมพ์]. ฝ่ายการพยาบาล โรงพยาบาล-ศิริราช คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, มหาวิทยาลัยมหิดล.

นิภา อัยยสานนท์. (2565). การบำบัดทดแทนไตด้วยวิธีการล้างไตทางช่องท้อง. วูฮิงการพิมพ์.

เนาวนิตย์ นาทา. (2565). Exit site and tunnel infection. นำอักษรการพิมพ์.

เนาวนิตย์ นาทา. (2565). Chronic Peritoneal Dialysis Prescription. นำอักษรการพิมพ์.

เนาวนิตย์ นาทา. (2565). Peritoneal dialysis related peritonitis. นำอักษรการพิมพ์.

สมาคมพยาบาลโรคไตแห่งประเทศไทย. (2566). การเก็บน้ำยาล้างไตทางช่องท้องส่งตรวจและการผสมยาปฏิชีวนะในถุงน้ำยาล้างไตทางช่องท้อง: ข้อแนะนำการปฏิบัติการดูแลผู้ป่วยฟอกเลือดและผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง. กรุงเทพเวชสาร.

อรวรรณ ขันสำรี และ สุชาดา รัชชุกูล. (2553). สมรรถนะพยาบาลวิชาชีพที่ให้การดูแลผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องโรงพยาบาลรัฐ. รามาธิบดีเวชสาร, 33(2), 57-64.

อานุภาพ เลขะกุล. (2566, 1 ตุลาคม). การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน. ฐานข้อมูลด้านแพทยศาสตรศึกษา. https://tmed.psu.ac.th/files/articles/PBL.pdf

Li, P. K., Chow, K. M., Cho, Y., Fan, S., Figueiredo, A. E., Harris, T., Kanjanabuch, T., Kim, Y. L., Madero, M., Malyszko, J., Mehrotra, R., Okpechi, I. G., Perl, J., Piriano, B., Runnegar, N., Teitelbaum, I., Wong, J. K., Yu, X., & Johnson, D. W. (2022). ISPD peritonitis guideline recommendations: 2022 update on prevention and treatment. Peritoneal Dialysis International, 42(2), 110-153. https://doi.org/10.1177/08968608221080586

Pungchompoo, W., Parinyajittha, S., Pungchompoo, S., & Kumtan, P. (2020). Effectiveness of a self-management retraining program improving the quality of life of people receiving continuous ambulatory peritoneal dialysis. Nursing & Health Sciences, 22(2), 406-415.https://doi.org/10.1111/nhs.12672

Perl, J., Fuller, D. S., Bieber, B. A., Boudville, N., Kanjanabuch, T., Ito, Y., Nessim, S. J., Piraino, B. M., Pisoni, R. L., Robinson, B. M., Schaubel, D. E., Schreiber, M. J., Teitelbaum, I., Woodrow, G., Zhao, J., & Johnson, D. W. (2020). Peritoneal dialysis-related infection rates and outcomes: Results from the Peritoneal Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study (PDOPPS). American Journal of Kidney Diseases, 76(1), 42-53. https://doi.org/10.1053/j.ajkd.2019.09.016

Szeto, C. C., & Li, P. K. (2019). Peritoneal dialysis-associated peritonitis. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 14(7), 1100-1105. http://doi.org/10.2215/CJN.14631218

Warady, B. A., Schaefer, F., Holloway, M., Alexander, S., Kandert, M., Piraino, B., Salusky, I., Tranaeus, A., Divino, J., Honda, M., Mujais, S., & Verrina, E. (2000). Consensus guidelines for the treatment of peritonitis in pediatric patients receiving peritoneal dialysis. Peritoneal Dialysis International,20(6), 610-624. https://doi.org/10.1177/089686080002000607

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-29

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความทางวิชาการ