การพัฒนาระบบบริการและศึกษาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลาง (Intermediate Care) ที่ได้รับการฟื้นฟูด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาสถานการณ์ พัฒนาระบบบริการและประเมินผลระบบบริการผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลาง (Intermediate Care) ที่ได้รับการฟื้นฟูด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

รูปแบบการวิจัย : การวิจัยและพัฒนา (Research and Development)

วัสดุและวิธีการวิจัย : การวิจัยครั้งนี้แบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ การศึกษาสภาพปัญหา พัฒนา และประเมินผลระบบบริการและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลาง (Intermediate Care) ที่ได้รับการฟื้นฟูด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกในจังหวัดร้อยเอ็ด ทำการศึกษาระหว่างธันวาคม 2566 - กันยายน 2567 โดยการสัมภาษณ์ผู้รับผิดชอบผู้ให้บริการแพทย์แผนไทยฯ จากนั้นนำข้อมูลไปวิเคราะห์หารูปแบบการจัดการการบริการแพทย์แผนไทยที่เหมาะสม เก็บรวบรวมข้อมูลการเข้าถึงบริการและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย : จากการศึกษาพบว่าโรงพยาบาลของรัฐในจังหวัดร้อยเอ็ดทุกแห่ง จัดบริการการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลางด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกบูรณาการร่วมกับสหวิชาชีพทั้งแผนกผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน คิดเป็นร้อยละ 100 มีคลินิกฝังเข็ม 7 แห่ง มีการใช้ยาสมุนไพรในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลางทุกแห่ง ผลการดำเนินงาน ปี พ.ศ.2566-2567 ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลาง (Intermediate Care) และดูแลด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก (Community base) คิดเป็นร้อยละ 11.85, 30.13 ตามลำดับ ผู้ป่วยระยะกลางสามารถเข้าถึงบริการทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกได้เพิ่มขึ้นถึง 2.54 เท่า และจากการประเมินกิจวัตรประจำวัน (Barthel Activities of Daily Living : ADL) พบว่าผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาตระยะกลางที่ได้รับการดูแลด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกมีค่าคะแนน Barthel index เพิ่มมากขึ้น ร้อยละ 65.56 ผู้ป่วยมีความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเองมากขึ้นลดระดับการพึ่งพา (Dependency) จากครอบครัวหรือผู้ดูแล

สรุปและข้อเสนอแนะ : ในระบบบริการสุขภาพหากมีระบบบริการที่ดี มีการส่งต่อผู้ป่วยอย่างมีประสิทธิภาพ และผู้ป่วยสามารถเข้ารับบริการได้ทุกโรงพยาบาลในจังหวัดร้อยเอ็ด จะทำให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึงการฟื้นฟูสภาพร่างกายด้วยการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เจ้าหน้าที่ผู้ดูแลสามารถจัดโปรแกรมการดูแลผู้ป่วยแบบบูรณาการร่วมกับทีมสหวิชาชีพได้อย่างครอบคลุม