ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแบบเข้มข้นต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ระดับน้ำตาลสะสมในเลือด และดัชนีมวลกายของผู้ป่วยเบาหวานให้เข้าสู่ระยะสงบ ในโรงพยาบาลเชียงขวัญ จังหวัดร้อยเอ็ด
คำสำคัญ:
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแบบเข้มข้น, ผู้ป่วยเบาหวานระยะสงบบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ระดับน้ำตาลสะสมในเลือด และดัชนีมวลกายของผู้ป่วยเบาหวานให้เข้าสู่ระยะสงบ
รูปแบบการวิจัย : การวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental design) แบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลัง (One Group Pretest-Posttest Design)
วัสดุและวิธีการวิจัย : ศึกษาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ค่าดัชนีมวลกาย 25.00-29.90 HbA1c 7.00-7.50 ในช่วง 6 เดือน จำนวน 40 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง สุ่มอย่างง่ายด้วยการจับฉลากไม่แทนที่และวัดก่อน-หลังการทดลอง ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมิถุนายน 2568 กลุ่มตัวอย่างได้รับโปรแกรมการปรับ ลดแป้ง (Low carb) และงดอาหารเป็นช่วง (Intermittent Fasting) 8 ทำกิจกรรมเป็นรายบุคคล ครั้งละ 20-30 นาที (เดือนที่ 1, 3, 5) ครอบคลุม 1) การตั้งเป้าหมายโดยใช้ค่าดัชนีมวลกายและประวัติการกินยา 2) การปรับพฤติกรรมการบริโภคและโภชนาการ 3) การให้แรงเสริมตนเอง สร้างแรงบันดาลใจ 4) การตรวจเลือดด้วยตนเองที่บ้าน และ 5) การประเมินค่าดัชนีมวลกายร่วมกับการทำ Telemedicine การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานวัดก่อนและหลังการทดลอง โดยใช้สถิติ Paired t-test
ผลการวิจัย: ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมการปรับพฤติกรรม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ย การบริโภคอาหารดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<.05 โดยมีคะแนนเพิ่มขึ้น 8.60 คะแนน (95%CI:-1.82, -1.48) ค่าเฉลี่ยระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p<.0001 โดยมีระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ลดลง 0.25 mg% (95%CI: 0.192, 0.313) และค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกาย (BMI) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<.0001 โดยดัชนีมวลกาย (BMI) ลดลง 0.68 kg/m2 (95%CI: 0.40, 0.96)
สรุปและข้อเสนอแนะ: จะเห็นได้ว่าโปรแกรมการปรับพฤติกรรมแบบเข้มข้นทำให้ผู้ป่วยมีการบริโภคอาหารดีขึ้นระดับน้ำตาลสะสมในเลือดและค่าดัชนีมวลกายลดลง ทำให้ผู้ป่วยมีความมั่นใจที่จะดูแลตนเอง และพร้อมที่จะเป็นตัวอย่างให้กับผู้ป่วยเบาหวานในกลุ่มต่อไป
เอกสารอ้างอิง
ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวแห่งประเทศไทย. แนวทางการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ให้เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเข้มงวด สำหรับบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวแห่งประเทศไทย; 2565.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. แนวทางการดำเนินงานการดูแลผู้เป็นเบาหวานให้เข้าสู่ระยะสงบ (REMISSION SERVICE) [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 7 กรกฎาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1517720240105042138.pdf
Wu H, Yang A, Lau E S H, Zhang X, Fan B, Ma R C W. 1-year weight change after diabetes diagnosis and long-term incidence and sustainability of remission of type 2 diabetes in real-world settings in Hong Kong: An observational cohort study. PLoS Med. 2024;21(1):e1004327.
นวพร วุฒิธรรม, สุภาพร เชยชิด, ลัดดาวรรณ เสียงอ่อน. การอดอาหารเป็นช่วงและการรับประทานอาหารโปรตีนให้เพียงพอเพื่อป้องกันภาวะอ้วนหรือน้ำหนักเกิน:การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ.พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2566;50(4):239-52.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด. ฐานข้อมูล Health Data Center [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 7 กรกฎาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://hdc.moph.go.th/ret/public/standard-report-detail/137a726340e4dfde7bbbc5d8aeee3ac3
Kang H. Sample size determination and power analysis using the G* Power software. Journal of educational evaluation for health professions. 2021;18.
ชณัฏฐา เรืองสุทธิภาพ. ประสิทธิผลของการดูแลผู้ป่วยเบาหวานให้เข้าสู่ระยะสงบ อำเภอพิบูลมังสาหาร. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ. 2567;9(2):323–30.
จงกล สุกิจจารักษ์. พัฒนาการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ให้เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบ (diabetes remission) ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแบบมีส่วนร่วม กรณีศึกษาโรงพยาบาลสะบ้าย้อย. เอกสารเผยแพร่ผลงานวิชาการ: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา; 2567.
พิชิต สุขสบาย. ประสิทธิผลการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ให้เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเข้มงวด จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารวิชาการแพทย์ เขต 11. 2567;38(1):1–15.
เดือนเพ็ญ เคี่ยนบุ้น, พงษ์เธียร พันธ์พิพัฒไพบูลย์, ภูมิธพัฒน์ มายุศิริ, ณกานต์ชญาน์ นววัชรินทร์. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเข้มงวด เพื่อเข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดชุมพร. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน. 2567;9(6):540-50.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด
บทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวิจัย และพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ สํานักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด ถือเป็น ผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้ประพันธ์ กองบรรณาธิการไม่จําเป็นต้องเห็น ด้วยเสมอไป และผู้ประพันธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
