ประสิทธิผลโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน อำเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน

รูปแบบการวิจัย: การวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experiment design)

วัสดุและวิธีการวิจัย: ประชากรเป็นประชาชนที่มีภูมิลำเนาในตำบลเชียงใหม่  อำเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ดที่ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 95 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองเป็นคู่มือ สื่อการเรียนรู้ จัดประชุมกลุ่ม กิจกรรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยง เน้น 3Self 3 อ.เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับโดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาค  เท่ากับ 0.74 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่  ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและ Paired t-test

ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงร้อยละ 82.1 อายุเฉลี่ย 50 ปี ประกอบอาชีพ ทำไร่/ทำนา ร้อยละ 90.0 สถานภาพการสมรสคู่ ร้อยละ 96.7 รายได้ของครอบครัวอยู่ในระดับพอใช้ ไม่เหลือเก็บ ร้อยละ 86.7 จบการศึกษาสูงสุดระดับประถมศึกษา ร้อยละ 73.3  การรับรู้ความสามารถตนเอง เพิ่มขึ้น (p=.010)  ส่วนการกำกับตนเอง พฤติกรรมการดูแลตนเองหลังการทดลองลดลง กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยของน้ำหนัก ก่อนการทดลอง เท่ากับ 69.06 และหลังการทดลอง เท่ากับ 66.42 เมื่อทดสอบความแตกต่างทางสถิติพบว่าค่าเฉลี่ยของน้ำหนักหลังการทดลองลดลง (p=.001)  กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกาย (BMI) ก่อนการทดลอง เท่ากับ 29.19 และหลังการทดลอง เท่ากับ  28.04  เมื่อทดสอบความแตกต่างทางสถิติพบว่าค่าเฉลี่ยของดัชนีมวลกาย (BMI)  หลังการทดลองลดลง (p=.001)  ค่าเฉลี่ยของระดับน้ำตาลในเลือด ก่อนการทดลอง เท่ากับ 109.68 และหลังการทดลอง เท่ากับ 102.01 เมื่อทดสอบความแตกต่างทางสถิติ พบว่าค่าเฉลี่ยของน้ำหนักหลังการทดลองลดลง (p=.001)   

สรุปและข้อเสนอแนะ: จากข้อค้นพบดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า ควรมีมาตรการชุมชนหรือกติกาชุมชนเข้ามากำกับหรือเป็นแนวทางปฏิบัติในชุมชน โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพจึงจะยั่งยืน