ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมภาวะโภชนาการของนักเรียนประถมศึกษา อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง

บทคัดย่อ

บทนำ: จากสถานการณ์ภาวะโภชนาการในเด็กวัยเรียน อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ปี 2558 และ ปี 2562 พบว่า นักเรียนที่มีภาวะสูงดีสมส่วน ลดลงจากร้อยละ 65.33 เป็นร้อยละ 65.05 ภาวะอ้วนเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 8.02 เป็นร้อยละ 11.65 และเตี้ยเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 6.47 เป็นร้อยละ 10.39 วัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความรู้เกี่ยวกับโภชนาการ สารอาหารที่ได้รับในแต่ละวัน และการรับรู้ความสามารถของตนเอง ทักษะการเลือกบริโภคอาหาร และภาวะโภชนาการของเด็กวัยเรียนหลังการใช้โปรแกรมส่งเสริมภาวะโภชนาการระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม

วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) โดยประยุกต์ทฤษฎีปัญญาสังคมในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดยกลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 และผู้ปกครอง โดยมีจำนวนตัวอย่างในกลุ่มทดลอง 62 คน และกลุ่มควบคุม 62 คน ระยะเวลาศึกษา 8 สัปดาห์ เก็บข้อมูลโดยใช้การสัมภาษณ์การบริโภคอาหารย้อนหลัง 24 ชั่วโมง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Paired t-test, Independent t–test, Wilcoxon Sign Rank test, Mann–Whitney U test, McNemar test, Fisher exact test

ผลการศึกษา: ความรู้เกี่ยวกับโภชนาการในเด็กนักเรียนระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.001) แต่ไม่พบความแตกต่างด้านการรับรู้ความสามารถของตนเองในการเลือกบริโภคอาหาร สำหรับปริมาณแคลเซียม วิตามินเอ และวิตามินซีที่ได้รับในแต่ละวัน พบว่า แตกต่างกันระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม (p-value <0.001) แต่ไม่พบความเปลี่ยนแปลงของภาวะโภชนาการ ได้แก่ น้ำหนักต่ออายุ ส่วนสูงต่ออายุ และน้ำหนักต่อส่วนสูง สำหรับกลุ่มผู้ปกครอง พบว่า ความรู้เกี่ยวกับโภชนาการ และทัศนคติต่อการบริโภคอาหารระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุมไม่แตกต่างกัน (p-value > 0.05)

สรุปผล: โปรแกรมนี้ช่วยเพิ่มความรู้ และการรับรู้ความสามารถในเด็กวัยเรียน แต่ควรเพิ่มความถี่ของการกระตุ้น และกิจกรรมสำหรับกลุ่มผู้ปกครองเพื่อให้เด็กวัยเรียนมีภาวะโภชนาการที่ดี