ผลของโปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง ของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 คลินิกส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น
คำสำคัญ:
โปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพ, การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง, ผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียว ทดสอบก่อน-หลัง เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในคลินิกส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ศึกษาช่วงเดือนมกราคม ถึงมิถุนายน 2567 กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 35 คน ใช้โปรแกรมการให้ความรู้ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ ประกอบด้วย ผลระดับน้ำตาลในเลือด (HbA1C) จากประวัติการรักษา ประเมินความรู้เกี่ยวการดูแลตนเอง และลำดับขั้นของการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 ท่าน นำเสนอข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติ Paired t-test เปรียบเทียบผลการตรวจค่าระดับน้ำตาลในเลือด ความรู้ และลำดับขั้นของการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเอง
ผลการวิจัยพบว่า หลังได้รับโปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง มีค่าเฉลี่ยความรู้เรื่องโรคเบาหวาน การบริโภคอาหาร การออกกำลังกาย การรับประทานยาและติดตามการรักษา การดูแลสุขภาพอนามัย และการดูแลเท้า การป้องกันภาวะแทรกซ้อน การจัดการความเครียด สูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) ผลระดับน้ำตาลในเลือด (HbA1C) พบว่าหลังให้โปรแกรม ผลระดับน้ำตาลในเลือด HbA1C <7% สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) ส่วนการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเอง ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมไม่แตกต่างกัน
จะเห็นได้ว่าผลของโปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพ ส่งผลให้ผู้สูงอายุโรคเบาหวานมีความรู้และมีผลระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้น ควรมีการติดตามการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มั่นใจว่าพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปสามารถคงอยู่ได้อย่างยั่นยืน
เอกสารอ้างอิง
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจำปี 2565. [ออนไลน์]. สืบค้นจาก. https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1392420230228064621.pdf
กมลพร สิริคุตจตุพร, วิราพรรณ วิโรจน์รัตน์ และนารีรัตน์ จิตรมนตรี. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2. {วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตร์มหาบัณฑิต} การพยาบาลผู้สูงอายุ. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2560. วารสารสภาการพยาบาล. 32(1) หน้า 81-93.
นิตยาทิพย์ แสนแดง และชื่นจิตร โพธิศัพท์สุข. ผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี. [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต] แขนงวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน สาขาวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช; 2561 วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 36(3) หน้า 33-41.
กนกวรรณ ปั้นทรัพย์. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดแผลที่เท้าของผู้ที่เป็นเบาหวาน. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต] สาขาวิชาการพยาบาลผู้ใหญ่. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล; 2552
ปกาสิต โอวาทกานนท์. ผลการดูแลรักษาเบาหวานและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการไม่ สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาล ทรายมูล. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2554; 26(4), 339-49.
สุวรรณี สร้อยสงค์, อังคณา เรืองก้อน, ขวัญสุวีย์ อภิจันทรเมธากุล และนิลุบล นันตา. พฤติกรรมการดูแลตนเองตามการรับรู้ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาล ในเลือดไม่ได้. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดนทบุรี. 2560;28(2), 93-103.
คลินิกส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. รายงานสรุปผลการดำเนินงานคลินิกส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. เอกสารอัดสำเนา; 2566
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement. 1970;30(3), 607–10.
Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. Stages and processes of self-change of smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1983;51(3), 390–395. https://doi.org/10.1037/0022-006X.51.3.390
นฤมล ศรีผุดผ่อง. ผลการใช้โปรแกรมการให้ความรู้สำหรับดุแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในคลินิกเบาหวานของโรงพยาบาลหมอสำเริง จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์. 2558; หน้า 1416-29.
สิทธิรัตน์ พรมหญ้าคา. ศึกษาการพัฒนาคู่มือและการเยี่ยมบ้านเพื่อการดูแลตนเองของครอบครัวผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 รายใหม่ ณ โรงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ จังหวัดบุรีรัมย์. [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาล
ศาสตรมหาบัณฑิต] สาขาวิชาการพยาบาลครอบครัว บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2559
Best, John W. 1977. Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, Inc.
รุ่งรวี เอกคณาสิงห์. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุที่มีภาวะไขมันในเลือดสูง คลินิกส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. ศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น; 2562
สิชล ทองมา. ผลของโปรแกรมส่งเสริมความยืดหยุ่นต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองและระดับฮีโมโกลบินเอวันซี ของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน. 2563 [ค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2566], สืบค้นจาก
https://buuir.buu.ac.th/ bitstream/1234567890/9996/1/59920051. pdf
ภาสวร ธรรมขันธ์, นิภารัตน์ น้อยจันทร์ และวรรณิศา เขื่อนวิชัย. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยน พฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของประชาชนที่ป่วยด้วย โรคเบาหวานชนิดที่ 2 เขตพื้นที่ตำบลแม่ตาว อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก.โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแม่ตาว; 2561 [ค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2566], สืบค้นจากhttp://www.tako.moph.go.th/librarybook/web/files.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความนี้ลงตีพิมพ์ในวารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น ถือเป็นผลงานทางวิชาการหรือวิจัย ผลการวิเคราะห์ตลอดจนข้อเสนอแนะเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของวารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น หรือกองบรรณาธิการแต่อย่างใด ผู้เขียนต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
