การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของหน่วยบริการปฐมภูมิ และภาคีเครือข่ายอำเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

          การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของหน่วยบริการปฐมภูมิและภาคีเครือข่ายในอำเภอชื่นชม ดำเนินการระหว่างสิงหาคม 2564 - กันยายน 2565 กลุ่มตัวอย่าง คือ บุคลากรทีมสหวิชาชีพ และกลุ่มผู้ป่วยจิตเภท/ผู้ดูแล รวม 234 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) สนทนากลุ่ม 2) แบบประเมินความรู้ ทัศนคติ 3) แบบประเมินทักษะการดูแล 4) แบบสอบถามการมีส่วนร่วม และ 5) แบบติดตามผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน 9 ด้าน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมานด้วย Paired Sample T-Test และข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา

          ผลการวิจัยพบว่าระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชนที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 1) การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของเครือข่าย 2) ระบบการดูแลเฝ้าระวังในชุมชน “โครงการชื่นชมตุ้มโฮมหมู่เฮาเข้าถึงจิตอยู่อย่างสุขใจ” 3) พัฒนาศักยภาพบุคลากร ผู้ดูแลในครอบครัวและภาคีเครือข่าย4) จัดทำมาตรฐานแนวทางปฏิบัติ คู่มือ แนวทางติดตามดูแลที่ใช้ร่วมกันทั้งเครือข่าย 5) พัฒนาระบบสารสนเทศเชื่อมโยงจาก รพ. จนถึงชุมชน 6) ถอดบทเรียน จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อสะท้อนปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงาน ภายหลังนำระบบไปใช้ พบว่า การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 4.44 คะแนน (SD=0.54) ผู้ดูแลและภาคีเครือข่ายมีความรู้เพิ่มขึ้นและทัศนคติเพิ่มขึ้นทุกด้าน ค่าเฉลี่ย 4.36คะแนน (SD=0.40) ภายหลังดำเนินการผู้ดูแลและภาคีเครือข่ายมีทักษะการดูแลมากกว่าก่อนดำเนินการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผลลัพธ์การดูแลมีแนวโน้มดีขึ้นโดยพบว่าการขาดนัดลดลงเป็นร้อยละ 17.99 การกำเริบลดลงเป็นร้อยละ 15.83 การส่งต่อเพื่อรักษาโรงพยาบาลที่มีศักยภาพสูงกว่า ลดลงเป็น 12.95 และหลังดำเนินการไม่มีผู้ป่วยถูกล่ามขังในพื้นที่