การศึกษาผลกระทบของผู้ป่วยที่รอดชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมอง ในเขตเมือง จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนาผสมวิธี เพื่อศึกษาผลกระทบของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองทั้งด้านร่างกายและจิตใจ กลุ่มตัวอย่างจำนวน 223 คน และกลุ่มตัวอย่างเชิงคุณภาพ 16 คน ในเขตเมือง จังหวัดนครราชสีมา คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องวิจัยมี 3 ชุด 1) แบบสอบถามปัจจัยส่วนบุคคล 2) แบบวัดผลกระทบของโรคหลอดเลือดสมอง มีค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาค 0.97 ค่าความตรง 1.0 และ 3) แบบสัมภาษณ์เชิงลึกกึ่งโครงสร้างผลกระทบทางจิตใจของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ความสัมพันธ์ด้วยสถิติเพียร์สัน สถิติไคว์สแคว์ และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศชายอายุเฉลี่ย 65.06 ปี และเป็นโรคหลอดเลือดสมองชนิดตีบระยะเวลาป่วย 1 - 5 ปีมากที่สุด เป็นชนิดอ่อนแรงซีกซ้ายมากที่สุด ปัจจัยส่วนบุคคลมีความสัมพันธ์กับผลกระทบของโรคหลอดเลือดสมองระดับต่ำ คือ อายุ ระยะเวลาป่วย ผู้ดูแล รายได้ปัจจุบัน ดัชนีมวลกาย และการวินิจฉัยโรค ตามลำดับ ผลกระทบของโรคหลอดเลือดสมองโดยรวมอยู่ในระดับมาก ผลกระทบรายด้านมากที่สุดคือด้านความแข็งแรงของร่างกาย และความสามารถในการเข้าร่วมกิจกรรม ผลการวิจัยเชิงคุณภาพพบว่า ผลกระทบทางจิตใจของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเกี่ยวข้องกับภาวะอัมพาตครึ่งซีกโดยบอกเล่าประสบการณ์ 6 ประเด็นหลักคือ 1) รู้สึกเจ็บปวดที่ต้องเป็นคนพิการ ไร้สมรรถภาพ 2) ชีวิตยุ่งยาก ไม่อยากมีชีวิตอยู่ 3) ต้องพึ่งพาคนรอบข้าง 4) ความรู้สึกหดหู่ ซึมเศร้า 5) อึดอัด อยู่ไปวัน ๆ โลกแคบ และเหงา 6) หวาดวิตกกับอนาคตที่ไม่แน่นอน ไม่มีหลักประกัน  ผลการวิจัยนี้ช่วยให้เข้าใจผลกระทบของผู้ป่วยที่รอดชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองในชุมชนเขตเมืองในมิติด้านร่างกายและจิตใจควรหาแนวทางดูแลเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตอย่างต่อเนื่องต่อไป