การพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองระยะก่อนถึงโรงพยาบาลด้วยเครือข่ายบริการสุขภาพ อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองระยะก่อนถึงโรงพยาบาล 2) พัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงระยะก่อนถึงโรงพยาบาล ด้วยเครือข่ายบริการสุขภาพ และ 3) นำระบบไปใช้และศึกษาผลลัพธ์ของการใช้ระบบ การวิจัยแบ่งเป็น 4 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาปัญหาและความต้องการ ระยะที่ 2 พัฒนาระบบการดูแลฯ ระยะที่ 3 ดำเนินการตามระบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงระยะก่อนถึงโรงพยาบาล และระยะที่ 4 ประเมินผล กลุ่มตัวอย่าง ระยะที่ 1 เป็นบุคลากรสาธารณสุข จำนวน 19 คน ระยะที่ 2 เป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จำนวน 261 คน ระยะที่ 3 และ 4 เป็นผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงทุกคนตามเกณฑ์คัดเข้า-ออก จำนวน 708 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) ระบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง หาคุณภาพเครื่องมือด้วยการตรวจสอบสามเส้า 2) แบบประเมิน ได้แก่ ก. ความรู้โรคหลอดเลือดสมอง ข. ความรู้อาการเตือนโรคหลอดเลือดสมอง และ ค. ความรู้การขอความช่วยเหลือ เป็นแบบถูกผิด ค่าความเชื่อมั่น KR 20 ได้เท่ากับ 0.89, 0.90 และ 0.92 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ t-test และ Fisher's exact test.

   ผลการวิจัยพบว่า ระยะที่ 1 ผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมองมาโรงพยาบาลไม่ทันเวลามาตรฐาน ภายใน 180 นาที ร้อยละ 76.43 ระยะที่ 2 มีระบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองระยะก่อนถึงโรงพยาบาล ประกอบด้วย การตั้งกลุ่มไลน์เพื่อประสานงานกันระหว่างเครือข่ายสุขภาพ อสม. และผู้นำชุมชน เยี่ยมบ้าน ติดสติ๊กเกอร์ ปักหมุดกลุ่มเสี่ยงสูง เสียงตามสายชุมชน และคะแนนเฉลี่ยความรู้ ของ อสม. เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง หลังอบรมสูงกว่าก่อนอบรมอย่างมีนัยสําคัญ (p < .01) และระยะที่ 3 และ 4 ผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง มีคะแนนเฉลี่ยความรู้อาการเตือนและการความรู้การขอความช่วยเหลือ หลังพัฒนาระบบสูงกว่าก่อนพัฒนาระบบอย่างมีนัยสําคัญ (p < .01) และสัดส่วนผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมองมาไม่ทันเวลาหลังพัฒนาระบบลดลงอย่างมีนัยสําคัญ (p < .01) เครือข่ายบริการสุขภาพควรประยุกต์ใช้ระบบนี้เพื่อให้ผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองมาโรงพยาบาลทันเวลา