ความเท่าทันต่อโรคความดันโลหิตสูงและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่ป่วยด้วย โรคความดันโลหิตสูงในจังหวัดแม่ฮ่องสอน: การวิจัยเชิงคุณภาพเพื่ออธิบายเหตุการณ์สำคัญ

ผู้แต่ง

  • อัญชลี คงอ้าย คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • ประวีดา คำแดง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • ถาวร ล่อกา คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • พีรพรรณ อภิวงค์วาร คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • สมศรี สัจจะสกุลรัตน์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • ปริศนา นวลบุญเรือง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน
  • อมรรัตน์ อนุวัฒน์นนทเขตต์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ วิทยาเขตแม่ฮ่องสอน

คำสำคัญ:

ความเท่าทันสุขภาพ, โรคความดันโลหิตสูง, การจัดการตนเอง, ผู้สูงอายุ, การสร้างการมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาความเท่าทันต่อโรคความดันโลหิตสูงและการจัดการตนเองในผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง ในเขตพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์โดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกกึ่งโครงสร้างเกี่ยวกับความเท่าทันต่อโรคความดันโลหิตสูงและการจัดการตนเอง ผู้ให้ข้อมูลจำนวน 14 ราย ตามเกณฑ์การคัดเลือกผู้เข้าร่วมวิจัยวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เหตุการณ์สำคัญ

ผลการวิจัยในมิติของการจัดการตนเองพบว่า ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ปฏิบัติตามแผนการดูแลรักษาตามที่บุคลากรสุขภาพหรือผู้ดูแลแนะนำประสบการณ์เกี่ยวกับความรุนแรงของโรคความดันโลหิตสูง ช่วยให้ผู้สูงอายุให้ความร่วมมือในการดูแลตนเองอย่างไรก็ตามผู้สูงอายุยังขาดการวางแผนการดูแล การตรวจสอบแผน และการปรับเปลี่ยนวิธีการ ในมิติของความเท่าทันต่อโรคความดันโลหิตสูงพบว่าผู้สูงอายุยังขาดความเข้าใจเกี่ยวกับโรคที่ตนเองเป็นและการจัดการ ไม่สามารถสอบถามบุคลากรสุขภาพได้เมื่อมีข้อสงสัย โดยมีอุปสรรค ได้แก่ ไม่สามารถเข้าใจข้อมูลที่ซับซ้อน และสภาพร่างกายที่เป็นอุปสรรคต่อการเข้าถึง เข้าใจข้อมูล และการจัดการตนเอง ครอบครัวจึงต้องให้การสนับสนุนและความช่วยเหลือผู้สูงอายุค่อนข้างมาก การมีส่วนร่วมทางอารมณ์และการมีส่วนร่วมทางสังคมและวัฒนธรรมเป็นจุดแข็งของระบบการสนับสนุนการจัดการตนเองที่มีอยู่ในขณะที่การมีส่วนร่วมทางสติปัญญา การมีส่วนร่วมในการวางแผนและตัดสินใจ และการมีส่วนร่วมเชิงพฤติกรรมยังเป็นข้อจำกัดที่จำเป็นต้องได้รับการพัฒนาพยาบาลและบุคลากรสุขภาพควรพัฒนาโปรแกรมการสนับสนุนการจัดการตนเองให้กับผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง โดยสอดแทรกกระบวนการความเท่าทันต่อโรคความดันโลหิตสูง และให้ผู้ป่วยมีส่วนร่วมเพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงจัดการตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

References

Division of Non-Communicable Diseases. Number and death rate with 5 non-communicable diseases (2017-2021) [Internet]. 2022. [cited 2023 Aug 22]. Available from: http://www.thaincd.com/2016/mission/documents-detail.php?id=14480&tid=32&gid=1-020(2565). (in Thai)

Poonperm S. Factor affecting selfcare behaviors among hypertension patient at Tambon Keelek, Amphoe Mueang, Changwat Ubonratchathani. Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council. 2011;5(2):49-54. (in Thai)

Cooper-Dehoff RM, Gong Y, Handberg EM, Bavry AA, Denardo SJ, Bakris GL, et al. Tight blood pressure control and cardiovascular outcomes among hypertensive patients with diabetes and coronary artery disease. JAMA. 2010;304(1):61-8.

Wu D, An J, Yu P, Lin H, Ma L, Duan H, et al. Patterns for patient engagement with the hypertension management and effects of electronic health care provider follow-up on these patterns: cluster analysis. J Med Internet Res. 2021;23(9):e25630.

Franklin M, Willis K, Lewis S, Rogers A, Smith L. Between knowing and doing person-centeredness: a qualitative examination of health professionals' perceptions of roles in self-management support. Health. 2021;25(3):339–56.

Panthonglang W, Namphonkrang P, Duangsanjan W. Factors influencing the health behavior of uncontrolled hypertension patients. Songklanagarind Journal of Nursing. 2018;38(4):152-65. (in Thai)

Sung J, Paik YG. Experience of suffering in patients with hypertension: a qualitative analysis of in-depth interview of patients in a university hospital in Seoul, Republic of Korea. BMJ open. 2022;12(12): e064443.

Milani RV, Lavie CJ, Bober RM, Milani AR, Ventura HO. Improving hypertension control and patient engagement using digital tools. Am J Med. 2017;130(1):14-20.

Lord J, Borkowski N, Weech-Maldonado R. Patient engagement in home health: the role of health literacy and “Ask Me Three®”. Home Health Care Manag Pract. 2021;33(3):202-9.

Wang Y, Chen T, Gan W, Yin J, Song L, Qi H, et al. Association among high blood pressure health literacy, social support and health-related quality of life among a community population with hypertension: a community-based cross-sectional study in China. BMJ.2022;12:e057495.

Liu C, Wang D, Liu C, Jiang J, Wang X, Chen H, et al. What is the meaning of health literacy? a systematic review and qualitative synthesis. Fam Med Community Health. 2020;8(2):e000351.

Kitsuwannaratana S, Lorga T, Panchakhan N. Development of a diabetes care model in Lampang. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health. 2020;7(1):199-214. (in Thai)

Yi C, Feng X, Yuan Y. Study on the influence of PDCA cycle nursing based on network service on the quality of life and nutritional status of hypertension patients in home care. Evid Based Complement Alternat Med. 2021;6068876.

Kaewbanjak N, Shumwangwapee P, Suwanaphant K. Health literacy factors associated with health behavior among elderly with hypertension disease in Khoksi Sub-District, Muang District, Khon Kaen Province. Thai Journal of Public Health and Health Sciences. 2020;3(3):1-15. (in Thai)

Persell SD, Karmali KN, Lee JY, Lazar D, Brown T, Friesema EM, et al. Associations between health literacy and medication self-management among community health center patients with uncontrolled hypertension. Patient Prefer Adher. 2020;14:87-95.

Sangkhiaw W, Chintanawat R, Juntasopeepun P. Health literacy and self-management among older persons with uncontrolled hypertension. Journal of Phrapokklao Nursing College. 2023;34(1):17-29. (in Thai)

Grady PA, Gough LL. Self-management: a comprehensive approach to management of chronic conditions. Am J Public Health. 2014;104(8):e25–31.

Rupasinghe CD, Bokhari SA, Lutfi I, Noureen M, Islam F, Khan M, et al. Frequency of stroke and factors ssociated with it among old age hypertensive patients in Karachi, Pakistan: a cross-sectional study. Cureus. 2022;14(3):e23123.

Sri Hari TY, Sree Sudha TY, Varghese AM, Krishna S, Thangaraju P. A study of risk factors and complications in elderly hypertensive subjects. J Family Med Prim Care. 2021;10(6):2230-4.

Oh H, Lee Y, Choi W, Zheng Z. Challenges in self-management among older adults with hypertension and diabetes. Innov Aging. 2019;3(1):S316-7.

Seesawang J, Thongtang P. Factors associated with self-management ability among older adults with hypertension in Asia. Nursing Science Journal of Thailand. 2019;37(1):86-107. (in Thai)

Jones LM, Moss KO, Mitchell J, Still C, Hawkins J, Tang E, Wright KD. Challenges to dietary hypertension self-management as described by a sample of African American older adults. Worldviews Evid Based Nurs. 2022;19(1):64-72.

Zhang M, Liu Y, Zhang WY, Yang JG, Yang WM, Zhou J, et al. Exploring perceived challenges of self-management in low-income older people with hypertension: a qualitative study. Int J Nurs Pract. 2022;28(3):e13059.

Office of Social Development and Human Security, Mae Hong Son Province. Social situation report for the Year 2022. Mae Hong Son. Office of Social Development and Human Security, Mae Hong Son Province; 2022. (in Thai).

Flanagan JC. The critical incident technique. Psychol Bull. 1954:51(4):327-58.

Press VG, Shapiro MI, Mayo AM, Meltzer DO, Arora VM. More than meets the eye: relationship between low health literacy and poor vision in hospitalized patients. J Health Commun. 2013;18(1):197–204.

Karasouli E, Munday D, Bailey C, Staniszewska S, Hewison A, Griffiths F. Qualitative critical incident study of patients’ experiences leading to emergency hospital admission with advanced respiratory illness. BMJ Open. 2016;6:e009030.

Gong N, Meng Y, Hu Q, Du Q, Wu X, Zou W, et al. Obstacles to access to community care in urban senior-only households: a qualitative study. BMC Geriatrics. 2022;22(1):122.

Meijers MC, Potappel A, Kloek C, Hartman TO, Spreeuwenberg P, van Dulmen S, et al. Shifts in patients’ question-asking behaviour between 2007 and 2016: an observational study of video-recorded general practice consultations. Patient Educ Couns. 2020;103(6):1168-75.

Katz MG, Jacobson TA, Veledar E, Kripalani S. Patient literacy and question-asking behavior during the medical encounter: a mixed-methods analysis. J Gen Intern Med. 2007;22(6):782-6.

Ting YY, Reid JL, Treloar E, Lee WSB, Tee JY, Cong WJP, et al. Do you have any questions? An analysis of question asking patterns in surgical outpatient consultations. ANZ J Surg. 2022;92:1388-93.

Tracy MC, Muscat DM, Shepherd HL, Trevena LJ. Doctors’ attitudes to patient question asking, patient-generated question lists, and question prompt lists: a qualitative study. Med Decis Making. 2022;42(3):283-92.

Moussaoui LS, Claxton N, Desrichard O. Fear appeals to promote better health behaviors: an investigation of potential mediators. Health Psychol Behav Med. 2021;9(1):600-18.

Kubina N, Kelly J. Navigating self-management: a practical approach to implementation for Australian health care agencies. Melbourne: Whitehorse division of general practice; 2007.

Thongtang P, Seesawang J. Lived experience of Thai older people living with hypertension. The Journal of The Royal Thai Army Nurses. 2014;15(3):288-95. (in Thai)

Palakeaw P, Yanachai J, Phanphop S. Effects of stroke prevention program among hypertension patients Ban Donkhaew sub district health promoting hospital Thoen District, Lampang Province. Journal of Hospital and Community Health Research. 2023;1(1):15-25. (in Thai)

Tudsri P, Ucharattana P, Hanprasitkam K, Intanin J, Meesarapee K. Associations of health literacy to health promoting behaviors in older adults with hypertension. APHEIT Journal of Nursing and Health. 2023;5(1):1-16. (in Thai)

Dankasai C, Yodprong S, Kaewdoo K, Inchaiya C, Muenhor C. Effects of self-management promotion program on health behaviors and blood pressure among early elderly with hypertension. Thai Red Cross Nursing Journal. 2022;15(2):205-18. (in Thai)

Bynum JP, Barre L, Reed C, Passow H. Participation of very old adults in health care decisions. Med Decis Making. 2014;34(2):216-30.

Choudhry NK, Kronish IM, Vongpatanasin W, Ferdinand KC, Pavlik VN, Egan BM, et al. Medication adherence and blood pressure control: a scientific statement from the American Heart Association. Hypertension. 2021;79(1):1-14.

Mangsrakhu U, Iemsawasdikul W, Nuysri M. The effects of health behavior modification program for elderly with hypertension at Suwannaphum District, Roi Et Province. Thai Journal of Nursing. 2019;68(3):1-10. (in Thai)

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-11-22