ปัจจัยทำนายความสำเร็จในการควบคุมปริมาณไวรัสในเลือดของผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ที่ได้รับยาต้านไวรัส คลินิกโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลตติยภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลังเพื่อศึกษาปัจจัยทำนายปริมาณเชื้อ HIV ในเลือด (Viral load) ของผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์โดยประยุกต์ใช้โมเดลเชิงนิเวศวิทยาเป็นกรอบแนวคิดในการศึกษา กลุ่มตัวอย่างคือผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์จำนวน 42 คนที่รับประทานยาต้านไวรัสเอชไอวีต่อเนื่องอย่างน้อย 6 เดือนที่คลินิกโรคติดเชื้อโรงพยาบาลตติยภูมิแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประเทศไทย ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2563 ถึงกันยายน พ.ศ. 2564 เก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยและฐานข้อมูลผู้ติดเชื้อวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ปัจจัยทำนายปริมาณไวรัสด้วยการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติค

            ผลการวิเคราะห์แบบตัวแปรเดี่ยวพบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับปริมาณ Viral Load ผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ได้แก่ เพศ (OR=5.33, 95%CI: 1.09-25.98, p=.038) อายุ (OR=6.25, 95%CI: 1.26-30.90,  p=.25)  วินัยในการรับประทานยา (OR=14.5, 95% CI: 2.55-82.28, p=.003) แหล่งที่พักอาศัยในปัจจุบัน (OR=9.6, 95%CI: 1.07-85.68, p=0.43) และระยะเวลาในการเริ่มยาต้านไวรัสหลังตรวจพบเชื้อครั้งแรก (OR=15.75, 95%CI: 2.59-95.60,  p=.003) ปัจจัยที่ทำนายปริมาณ Viral Load การวิเคราะห์แบบพหุตัวแปรคือ วินัยในการรับประทานยา (AOR =9.64, 95%CI: 1.25-74.28, p=.030) และระยะเวลาในการเริ่มยาต้านไวรัสหลังตรวจพบเชื้อครั้งแรก (AOR =9.36, 95%CI: 1.26- 69.37, p=.029) จากผลการศึกษาสะท้อนว่าปัจจัยที่สามารถทำนายปริมาณไวรัสในผู้ติดเชื้อมีหลายระดับตามที่พยากรณ์โดยโมเดลเชิงนิเวศวิทยา ดังนั้นการส่งเสริมการควบคุมปริมาณไวรัสให้ได้ตามเกณฑ์เป้าหมายจำเป็นต้องดำเนินการในการจัดการปัจจัยในทุกระดับนี้ด้วย