การมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับ ผู้ร่วมวิจัยคือ ผู้นำชุมชน 4 คน อาสาสมัครสาธารณสุข 10 คน ผู้ติดพยาธิใบไม้ตับ     10 คน และ เจ้าหน้าที่ สาธารณาสุข 4 คน รวม 28 คน รวบรวมข้อมูลจาก การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม การระดมสมองสะท้อนคิด การตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยวิธีการสามเส้า วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเชื้อหา           

            ผลการศึกษาพบว่า 1) สถานการณ์ปัญหาพยาธิใบไม้ตับในชุมชนมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ พฤติกรรมการการรับประทานปลาดิบมาตั้งแต่อดีตและมีความเข้าใจในเรื่องของโรคพยาธิใบไม้ตับที่ยังไม่ถูกต้อง การทิ้งสิ่งปฏิกูล และความต่อเนื่องในการดำเนินงานป้องกันควบคุมพยาธิใบไม้ตับ  2) การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับ ประกอบไปด้วย การสร้างภาคีเครือข่ายในการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ การอบรมให้ความรู้แก่กลุ่มผู้ติดพยาธิใบไม้ตับและกลุ่มประชาชนที่สนใจ  ความร่วมมือกันคนในชุมชนรายงานการทิ้งสิ่งปฏิกูลลงในไร่นา และ ส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนเรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับฯในโรงเรียน ชุมชนสามารถนำผลการวิจัยนี้ไปใช้ในการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับในชุมชน ตามบริบทของชุมชนที่มีผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและภาคีเครือข่ายในชุมชนร่วมดำเนินการ ต่อยอดสู่การเป็นต้นแบบในการแก้ไขปัญหาในพื้นที่อื่นๆ ที่มีอัตราความชุกของพยาธิใบไม้ตับสูง ต่อไป