การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ: โปรแกรมการป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้านสำหรับเด็กอายุ 0 - 5 ปีA Systematic Review: Home Injury Prevention Program for Children Aged 0 – 5 Years

บทคัดย่อ

การทบทวนงานวิจัยอย่างเป็นระบบนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบของโปรแกรมการป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้านสำหรับเด็กอายุ 0-5 ปี โดยทำการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบตามแนวคิดของสถาบันโจแอนนาบริกส์ มีเกณฑ์การคัดเลือกดังนี้ 1) ผลงานวิจัยปี พ.ศ. 2549 – 2559 2) มีการสุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่มทดลองหรือเป็นการวิจัยกึ่งทดลอง โดยใช้คำสืบค้น “อุบัติเหตุในเด็ก”“โปรแกรม” “บ้าน” “ผู้ดูแล” พบรายงานการวิจัย จำนวน 43 เรื่อง แต่ได้คัดเลือกงานวิจัยจำนวน  5 เรื่อง ที่ศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมการป้องกันอุบัติเหตุที่บ้านสำหรับเด็กอายุ 0 - 5 ปี

           ผลการศึกษาพบว่า 1) รูปแบบการให้ความรู้ แก่ผู้ดูแลเป็นรายกลุ่มหรือรายบุคคล 2) วิธีการให้ความรู้ การป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้านสำหรับเด็กแก่ผู้ดูแล โดยการบรรยาย การให้คำปรึกษา การสอนในสภาพบ้านจำลองเสมือนจริง การเยี่ยมบ้าน การปรับปรุงสภาพความปลอดภัยภายในบ้าน การแจกเอกสารเผยแพร่ประเภทคู่มือ แผ่นพับ วีดิโอ และโปสเตอร์ 3) สถานที่จัดกิจกรรม ได้แก่ สถานพยาบาล คลินิกสุขภาพเด็กดี ศูนย์เลี้ยงเด็กในชุมชน และบ้านพักอาศัยของเด็ก 4) ผู้ดำเนินการให้ความรู้ ได้แก่ บุคลากรสุขภาพหรืออาสาสมัครที่ผ่านการอบรม 5) ระยะเวลาของโปรแกรม ตั้งแต่ 1 วัน ถึง 6 เดือน 6) เนื้อหาความรู้เรื่องการป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้าน ได้แก่ การจัดสภาพแวดล้อมภายในบ้านที่มีความปลอดภัย การปฐมพยาบาล พัฒนาการและการเจริญเติบโตของเด็ก และการเลี้ยงดูเด็ก 7) ตัวแปรตาม ได้แก่ จำนวนครั้งของการเกิดอุบัติเหตุที่บ้านในเด็ก และความรู้และพฤติกรรมการป้องกันอุบัติเหตุที่บ้านของผู้ดูแล

         การทบทวนวรรณกรรมครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าบุคลากรสุขภาพ และอาสาสมัครที่ผ่านการอบรมมีส่วนสำคัญในการจัดกิจกรรมให้ความรู้การป้องกันการเกิดอุบัติเหตุภายในบ้านสำหรับเด็กอายุ 0-5 ปี แก่ผู้ดูแลเด็กในสถานบริการสุขภาพและในชุมชมได้อย่างมีประสิทธิภาพ