การตรวจสอบความถูกต้องวิธีวิเคราะห์ความแรงของยารานิบิซูแมบโดยวิธียับยั้งวาสคูลาร์เอนโดทิเลียลโกรทแฟกเตอร์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความสำคัญ: ยารานิบิซูแมบเป็นโมโนโคลนอลแอนติบอดีที่มีโครงสร้างซับซ้อน ใช้รักษาโรคตาที่เกิดจากความผิดปกติของเส้นเลือดในจอประสาทตา การควบคุมคุณภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านความแรงของยา ซึ่งมีความสำคัญต่อการรับรองประสิทธิภาพของยา ดังนั้น จึงมีความจำเป็นในการพัฒนาวิธีตรวจวิเคราะห์ความแรงของยาที่แม่นยำและได้มาตรฐาน วิธีวิเคราะห์ความแรงที่ถูกพัฒนาและมีความถูกต้องตามมาตรฐานสากล จะเป็นวิธีที่มีความน่าเชื่อถือและสามารถใช้เป็นวิธีมาตรฐานในการควบคุมคุณภาพของหน่วยงานควบคุมกำกับทางห้องปฏิบัติการชีววัตถุในประเทศไทย
วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาวิธีวิเคราะห์ความแรงของยารานิบิซูแมบ โดยใช้วิธียับยั้งวาสคูลาร์เอนโดทิเลียลโกรทแฟกเตอร์ และตรวจสอบความถูกต้องของวิธีตามมาตรฐานสากล สำหรับใช้เป็นวิธีมาตรฐานสำหรับการควบคุมคุณภาพยาในห้องปฏิบัติการ เพื่อขึ้นทะเบียนยาใหม่และยาชีววัตถุคล้ายคลึงในประเทศไทย
วิธีการวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงทดลอง ที่ดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2565 ถึงกันยายน 2566 ในการพัฒนาวิธีวิเคราะห์ความแรงสัมพัทธ์ของยารานิบิซูแมบ ด้วยวิธียับยั้งวาสคูลาร์เอนโดทิเลียลโกรทแฟกเตอร์เทียบกับสารมาตรฐาน และตรวจสอบความถูกต้องของวิธีตามแนวทางมาตรฐานสากล ICH guideline โดยพิจารณาความจำเพาะ ความแม่น ความเที่ยง ความเป็นเส้นตรงและช่วงการทดสอบ และความคงทนของวิธี โดยวิเคราะห์ GM, GSD และ %GCV ของค่า %relative potency รวมทั้งเปรียบเทียบความแตกต่างทางสถิติด้วย Independent sample T-test และ ANOVA: single factor เพื่อให้มั่นใจว่าวิธีดังกล่าวมีความน่าเชื่อถือและสามารถนำไปใช้ในการควบคุมคุณภาพยานี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผลการศึกษา: วิธียับยั้งวาสคูลาร์เอนโดทิเลียลโกรทแฟกเตอร์ พบว่า สามารถใช้วิเคราะห์ความแรงสัมพัทธ์ของยารานิบิซูแมบ ได้อย่างจำเพาะและมีความน่าเชื่อถือ โดยค่าความแรงสัมพัทธ์อยู่ในช่วง 80-125% และมีค่า %recovery สำหรับความแม่นอยู่ระหว่าง 100.9-104.6% ส่วนค่า %GCV สำหรับความเที่ยงของการทำซ้ำและระหว่างนักวิเคราะห์อยู่ที่ 6.8% และ 6.6% ตามลำดับ ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์กำหนด แสดงให้เห็นว่าวิธีมีความเที่ยงที่ดี นอกจากนี้ วิธีดังกล่าวยังมีความเป็นเส้นตรงและช่วงการทดสอบที่เหมาะสมระหว่าง 70-130% โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ (R²) เท่ากับ 0.9898 ทั้งนี้ การเปลี่ยนแปลง passage number และปริมาณเซลล์ HUVEC ไม่ส่งผลกระทบต่อผลการวิเคราะห์อย่างมีนัยสำคัญ แสดงให้เห็นว่าวิธีนี้มีความคงทน ดังนั้นการตรวจสอบความถูกต้องของวิธีทุกรายการผ่านเกณฑ์ยอมรับที่กำหนดไว้
สรุป: การศึกษาความถูกต้องของวิธีวิเคราะห์ความแรงของยารานิบิซูแมบ โดยวิธียับยั้งวาสคูลาร์เอนโดทิเลียลโกรทแฟกเตอร์ แสดงให้เห็นว่าวิธีนี้มีความเหมาะสม โดยผลการวิเคราะห์ผ่านเกณฑ์ตามมาตรฐานสากล จึงสามารถนำมาใช้เป็นวิธีมาตรฐานในห้องปฏิบัติการเพื่อควบคุมคุณภาพยารานิบิซูแมบ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Anothaisintawee T, Leelahavarong P, Ratanapakorn T, Teerawattananon Y. The use of comparative effectiveness research to inform policy decisions on the inclusion of bevacizumab for the treatment of macular diseases in Thailand's pharmaceutical benefit package. Clinicoecon Outcomes Res. 2012;4:361-74. doi: 10.2147/CEOR.S37458. Epub 2012 Dec 6. PMID: 23248574; PMCID: PMC3520463.
Ferrara N. Vascular endothelial growth factor: basic science and clinical progress. Endocr Rev. 2004 Aug;25(4):581-611. doi: 10.1210/er.2003-0027. PMID: 15294883.
Finger RP, Daien V, Eldem BM, Talks JS, Korobelnik JF, Mitchell P, et al. Anti-vascular endothelial growth factor in neovascular age-related macular degeneration – a systematic review of the impact of anti-VEGF on patient outcomes and healthcare systems. BMC Ophthalmol. 2020 Jul17;20(1):294. doi: 10.1186/s12886-020-01554-2. PMID: 32680477; PMCID: PMC7368708.
Nguyen QD, Brown DM, Marcus DM, Boyer DS, Patel S, Feiner L, et al. Ranibizumab for diabetic macular edema: results from 2 phase III randomized trials: RISE and RIDE. Ophthalmology. 2012 Apr;119(4):789-801. doi: 10.1016/j.ophtha.2011.12.039. Epub 2012 Feb 11. PMID: 22330964.
Derbyshire M, Shina S. Patent expiry dates for biologicals: 2018 update. GaBI J. 2019;8(1):24-31. doi: 10.5639/gabij.2019.0801.003.
Yu L, Liang XH, Ferrara N. Comparing protein VEGF inhibitors: In vitro biological studies. Biochem Biophys Res Commun. 2011 May 6;408(2):276-81. doi: 10.1016/j.bbrc.2011.04.014. Epub 2011 Apr 8. PMID: 21501594.
สุชาติ จองประเสริฐ. ยาชีววัตถุคล้ายคลึง (biosimilars) ในบริบทสาธารณสุข. วารสารอาหารและยา 2557;21(1):9-14.
U.S. Food and Drug Administration. Biosimilar product information [Internet]. Silver Spring (MD): FDA; [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://www.fda.gov/drugs/biosimilars/biosimilar-product-information
GaBI Online. Biosimilars approved in Europe [Internet]. Generics and Biosimilars Initiative; [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://www.gabionline.net/biosimilars/general/biosimilars-approved-in-europe.
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ระบบค้นหาข้อมูลผลิตภัณฑ์ยา [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงาน; [เข้าถึงเมื่อ 14 มี.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://pertento.fda.moph.go.th/FDA_SEARCH_DRUG/SEARCH_DRUG/FRM_SEARCH_DRUG.aspx
Kim E, Lee SH, Shin D, Kang HJ, Son Y, Park H, et al. Evaluation of the structural, physicochemical, and biological characteristics of SB11, as Lucentis® (Ranibizumab) biosimilar. Ophthalmol Ther. 2022 Apr;11(2):639-52. doi: 10.1007/s40123-022-00453-7. Epub 2022 Jan 27. PMID: 35084693; PMCID: PMC8927571.
Lowe J, Araujo J, Yang J, Reich M, Oldendorp A, Shiu V, Maia M. Ranibizumab inhibits multiple forms of biologically active vascular endothelial growth factor in vitro and in vivo. Exp Eye Res. 2007 Oct;85(4):425-30. doi: 10.1016/j.exer.2007.05.008. Epub 2007 Jun 13. PMID: 17714704.
Yang H, Kim HJ, Zhang L, Strouse RJ, Schenerman M, Jiang XR. Implementation of parallelism testing for four-parameter logistic model in bioassays. PDA J Pharm Sci Technol. 2012 May-Jun;66(3):262-9. doi: 10.5731/pdajpst.2012.00867. PMID: 22634591.
International Council for Harmonisation of Technical Requirements for Pharmaceuticals for Human Use (ICH). Validation of analytical procedures Q2(R2). Final version [Internet]. Geneva: ICH; 2023 Nov 1 [cited 2024 Dec 19]. Available from: https://www.ich.org/page/quality-guidelines
Frampton JE. Ranibizumab: a review of its use in the treatment of neovascular age-related macular degeneration. Drugs Aging. 2013 May;30(5):331-58. doi: 10.1007/s40266-013-0077-9. PMID: 23539234.
Lowe J, Wakshull E, Shek T, Chuntharapai A, Elliott R, Rusit J, Maia M. Development and validation of a novel semi-homogenous clinical assay for quantitation of Ranibizumab in human serum. J Immunol Methods. 2018 Oct;461:44-52. doi: 10.1016/j.jim.2018.05.007. Epub 2018 May 14. PMID: 29772250.
