ความปลอดภัยของอาหารและน้ำแข็งบริโภคที่จำหน่ายในตลาดถนนคนเดินเลาะเลย อำเภอเมือง จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

ความสำคัญ: ความปลอดภัยของอาหารมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อผู้บริโภค แต่มีโอกาสที่จะเกิดการปนเปื้อนจากสุขอนามัยในกระบวนการผลิต การขนส่ง สภาพการเก็บรักษาที่ไม่ดี และผู้ประกอบการ รวมถึงผู้เสิร์ฟอาหาร สถานที่จำหน่ายอาหารที่มีจำนวนมากในประเทศไทยคือตลาดนัดและแผงลอยที่กระจัดกระจายตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้ศึกษาสถานการณ์ความปลอดภัยของอาหารและน้ำแข็งในตลาดถนนคนเดินเลาะเลย อำเภอเมือง จังหวัดเลย ซึ่งเป็นเมืองรองที่สนับสนุนการท่องเที่ยวทางธรรมชาติและวัฒนธรรมของไทย

วัตถุประสงค์: การวิจัยเชิงสำรวจมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณลักษณะทั่วไปของผู้จำหน่ายอาหารและศึกษาสถานการณ์ความปลอดภัยด้านอาหารและน้ำแข็งบริโภคของตลาดนัดถนนคนเดินเลาะเลย อำเภอเมือง จังหวัดเลย

วิธีการวิจัย:  เป็นการศึกษาเชิงสำรวจตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2567 โดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบง่ายในกลุ่มตัวอย่างผู้จำหน่ายอาหารที่ได้รับความยินยอมจำนวน 145 แผงจากประชากร 232 แผง โดยมีระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 จากนั้นสุ่มเก็บตัวอย่างอาหารจากแผงลอยละ 2 ตัวอย่างในทุกวันเสาร์ช่วงเวลา 15.00-17.00 น. จำนวนทั้งสิ้น 290 ตัวอย่าง ทำการทดสอบวิเคราะห์ตัวอย่างอาหารให้แล้วเสร็จในวันเดียวกัน โดยใช้ชุดทดสอบ 6 ชนิด ได้แก่ ชุดทดสอบการปนเปื้อนโคลิฟอร์มแบคทีเรียขั้นต้น (SI-2) ในอาหารปรุงสุก 162 ตัวอย่าง และน้ำแข็งหลอดจากโรงงาน 26 ตัวอย่าง ชุดทดสอบบอแรกซ์ในอาหาร 40 ตัวอย่าง ชุดทดสอบสารฟอกขาวในอาหาร 10 ตัวอย่าง ชุดทดสอบสารกันราในอาหาร 10 ตัวอย่าง ชุดทดสอบฟอร์มาลีนในอาหาร 18 ตัวอย่าง และชุดทดสอบตรวจหายาฆ่าแมลงในผัก ผลไม้ เอ็ม เจ พี เค ตรวจสอบการตกค้างของยาฆ่าแมลงในผัก และผลไม้ 24 ตัวอย่างตามลำดับ

ผลการศึกษา: ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างผู้ประกอบการร้านค้าจำหน่ายอาหารส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 70.34 อายุเฉลี่ย 42.32 ปี และประกอบการจำหน่ายมาแล้วเฉลี่ย 4.61 ปี โดยแหล่งที่มาของวัตถุดิบส่วนใหญ่มาจากแม็คโคร และตลาดเช้า ร้อยละ 45.52 และ 39.31 ตามลำดับ ผลการสำรวจความปลอดภัยของอาหารและน้ำแข็งหลอดจากโรงงานที่จำหน่าย 145 แผง พบแผงที่ตัวอย่างไม่ผ่านมาตรฐานเป็นแผงน้ำแข็งหลอด แผงจำหน่ายอาหารปรุงสุก และแผงจำหน่ายลูกชิ้น ร้อยละ 100, 35.80 และ 15.00 ตามลำดับ และเมื่อพิจารณาถึงชนิดของการปนเปื้อนทั้ง 6 ชนิดพบไม่ผ่านมาตรฐานเฉพาะการปนเปื้อนเชื้อโคลิฟอร์มแบคทีเรียในน้ำแข็งหลอดจากโรงงาน และในอาหารปรุงสุก ร้อยละ 100 และ 35.80 จาก 26 และ 162 ตัวอย่าง และพบการปนเปื้อนสารบอแร็กซ์ ร้อยละ 7.50 จาก 40 ตัวอย่าง

สรุปผล: ความปลอดภัยของอาหารแสดงให้เห็นว่าการปนเปื้อนของแบคทีเรียโคลิฟอร์มในน้ำแข็งหลอดและอาหารอยู่ในระดับสูงสุด ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องการจัดการกับปัญหาแบบบูรณาการระหว่างหน่วยงาน ทั้งภาครัฐระดับประเทศและระดับท้องถิ่น ภาคเอกชน และผู้บริโภค