สถานการณ์การปนเปื้อนสารเร่งเนื้อแดงในเนื้อหมูที่จำหน่ายในตลาดสดและซูเปอร์มาร์เก็ตในกรุงเทพมหานคร

Main Article Content

ปัณณทัต อรุณพัลลภ
นลัคสรา กันแก้ว
ศุภชัย เฮงจิตตระกูล
ธิอันตรา จิระสานต์
ชยุต วงศ์วิชยาภรณ์
ทัพพสาร สุขสุธรรมวงศ์
ณัฏฐ์วิทิต ไชยอรนันท์
บุญนิสา คิดมงคล
ชนาสิน คิดมงคล
พิมพ์มาดา คุณปลื้ม
ปรินทร ชลายนานนท์
ศุจิมน มังคลรังสี

บทคัดย่อ

ความสำคัญ: ผู้บริโภคนิยมเลือกซื้อเนื้อหมูที่มีสีแดงสด เพราะเนื้อสีแดงจะให้ความรู้สึกสดใหม่กว่าเนื้อที่มีสีชมพูอ่อนธรรมชาติ ส่งผลให้ผู้จำหน่ายสรรหาเนื้อหมูที่มีลักษณะดังกล่าวมาจำหน่าย จึงส่งผลต่อไปยังผู้ที่เลี้ยง ในการใช้สารเร่งเนื้อแดงในการเลี้ยงสุกรเพื่อให้เนื้อหมูมีสีแดงตามที่ตลาดต้องการ ปัจจุบันพบว่ามีการลักลอบใช้สารเร่งเนื้อแดงในสุกร วัว และสัตว์ปีก เพื่อช่วยทำให้การสะสมไขมันลดลง กระตุ้นเนื้อแดงเพิ่มมากขึ้น การใช้สารเร่งเนื้อแดงที่ไม่เหมาะสมมีโอกาสตกค้างในเนื้อสัตว์เมื่อนำมาบริโภค หากได้รับสารเร่งเนื้อแดงตกค้างเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการหัวใจเต้นผิดปกติ นอนไม่หลับ คลื่นไส้ อาเจียน และอื่น ๆ


วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มุ่งศึกษาสถานการณ์การตกค้างของสารเร่งเนื้อแดงในตัวอย่างเนื้อหมูสดที่จำหน่ายในซูเปอร์มาร์เก็ตและตลาดสดในกรุงเทพมหานคร และศึกษาสถานการณ์จำแนกตามพื้นที่กรุงเทพมหานคร


วิธีการวิจัย: ทำการศึกษาโดยใช้ชุดตรวจสารเร่งเนื้อแดง (Salbutamol) (B Smart Sci) เลือกเก็บตัวอย่างโดยการสุ่มแบบสะดวกจากซูเปอร์มาร์เก็ตและร้านค้าในตลาดสดในกรุงเทพมหานคร รวมทั้งหมด 140 ตัวอย่าง ทำการศึกษาระหว่างวันที่ 5 ตุลาคม ถึง 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565


ผลการศึกษา: การตรวจหาสารเร่งเนื้อแดงตกค้างจากตัวอย่างทั้งหมด 140 ตัวอย่าง พบสารเร่งเนื้อแดงตกค้างเกินปริมาณ 10 ppb จำนวน 99 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 71.22 เป็นตัวอย่างจากซูเปอร์มาร์เก็ต 43 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 59.72 และเป็นตัวอย่างจากตลาดสด 56 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 83.58 ของตัวอย่างที่ตรวจพบสารเร่งเนื้อแดง ตัวอย่างจากพื้นที่กรุงเทพมหานครชั้นในตรวจพบสารเร่งเนื้อแดงตกค้าง 49 ตัวอย่างคิดเป็นร้อยละ 72.05 กรุงเทพมหานครชั้นกลาง 29 ตัวอย่างคิดเป็นร้อยละ 65.09 และกรุงเทพหมานครชั้นนอก 21 ตัวอย่างคิดเป็นร้อยละ 75.00


สรุป: ร้อยละ 71.22 ของตัวอย่างเนื้อหมูสดที่จำหน่ายในซูเปอร์มาร์เก็ตและตลาดสด ในเขตกรุงเทพมหานคร มีสารเร่งเนื้อแดงตกค้างมากกว่า 10 ppb. สารเร่งเนื้อแดงตกค้างพบมากที่สุดในพื้นที่กรุงเทพมหานครชั้นนอก ร้อยละ 75.00% กรุงเทพมหานครชั้นใน ร้อยละ 72.05% และกรุงเทพมหานครชั้นกลาง ร้อยละ 65.90% การบริโภคเนื้อสัตว์ที่มีสารเร่งเนื้อแดงตกค้างส่งผลเสียต่อสุขภาพของผู้บริโภค ควรมีการเฝ้าระวัง สุ่มตรวจเนื้อหมูสดในพื้นที่กรุงเทพมหานครอย่างสม่ำเสมอ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
1.
อรุณพัลลภ ป, กันแก้ว น, เฮงจิตตระกูล ศ, จิระสานต์ ธ, วงศ์วิชยาภรณ์ ช, สุขสุธรรมวงศ์ ท, ไชยอรนันท์ ณ, คิดมงคล บ, คิดมงคล ช, คุณปลื้ม พ, ชลายนานนท์ ป, มังคลรังสี ศ. สถานการณ์การปนเปื้อนสารเร่งเนื้อแดงในเนื้อหมูที่จำหน่ายในตลาดสดและซูเปอร์มาร์เก็ตในกรุงเทพมหานคร. TFDJ [อินเทอร์เน็ต]. 9 พฤศจิกายน 2023 [อ้างถึง 15 พฤศจิกายน 2025];30(3):58-69. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/fdajournal/article/view/266873
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

จิราภา เสฐจินตนิน, นันทนา กลิ่นสุนทร, วันทนา อ่อนภิรมย์, มงคล เจนจิตติกุล. การวิเคราะห์ปริมาณเบต้าอะโกนิสต์ตกค้างในเนื้อสุกร เขตภาคกลางตอนล่าง. วารสารแพทย์เขต 6-7 [อินเทอร์เน็ต]. 2549 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]: 25(4); 367-73. เข้าถึงได้จาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/reg45/article/download/133060/99823/351176

Ren Y, Yang J. Determination of Common Beta-Agonist Residues in Meat Products by UPLC-MS/MS. Waters. [Internet]. 2023 [cited 2023 Jan 5];1-5. Available from: https://www.waters.com/webassets/cms/library/docs/720004388en.pdf

สำนักอาหาร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. พระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522 (บัญชีวัตถุเจือปนในอาหาร (Food Additives)) [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักอาหาร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา; 2522 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.fda.moph.go.th/Food/Tips_for_officials/เอกสารคู่มือสำหรับเจ้าหน้าที่/sum_law.pdf

สุวภัทร โตสวัสดิ์, สืบชาติ สัจจวาทิต, สิทธิรัญ คุ้มญาติ, นฤพล พร้อมขุนทด, วิลาวรรณ บุตรกูล, ดารณี นาคโอภาส, และคณะ. รายงานการตรวจสารเร่งเนื้อแดงในเนื้อสัตว์จากตลาดสด ในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง. จุลสารทางวิชาการศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ภาคเหนือตอนล่าง [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]: 60(16); 8-15. เข้าถึงได้จาก: https://vrd-sn.dld.go.th/webnew/images/stories/service/PDF/Q2_63_22-May-2020.pdf

บริษัท บี สมาร์ท ซายเอ็นซ์ จำกัด. ชุดทดสอบสารเร่งเนื้อแดง (สารซาลบูทามอล) [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.bsmartsci.com/product/215/ชุดทดสอบสารเร่งเนื้อแดงสารซาลบูทามอล

นรา ระวาดชัย, ปาริชาติ วงษ์วริศรา, กฤตชญา ทองแดง, ศศิวิมล พิมพ์บูลย์, นันทวดี ปลั่งกลาง.สภาพสุขาภิบาลและการปนเปื้อนสารเร่งเนื้อแดง (ซาลบูทามอล) ของเนื้อสุกรในตลาดสดเขตเทศบาลนครนครราชสีมา อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]; 11(2):6-13. เข้าถึงได้จาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ubruphjou/article/download/253529/177574

สืบชาติ สัจจวาทิต. สารเร่งเนื้อแดง. จุลสารศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ภาคเหนือตอนล่าง [อินเทอร์เน็ต]. 2558 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566];12(45): 1-5. เข้าถึงได้จาก: https://vrd-sn.dld.go.th/webnew/images/stories/service/Brochure/year58/Y12No45.pdf

วารุณี ชลวิหารพันธ์, ดวงกมล นุตราวงศ์, ณัฐ สวาสดิรัตน์. การศึกษาสถานการณ์ สารเร่งเนื้อแดง (เบต้าอะโกนิสต์) ตกค้างในเนื้อสุกร เขตพื้นที่จังหวัดสระบุรี. วารสารอาหารและยา [อินเทอร์เน็ต]. 2558 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566]; 22(1): 19-26. เข้าถึงได้จาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/fdajournal/article/download/139376/103455/

วิเชียร ผิวคำ, ปฏิญญา ธีระวิวัฒนกิจ. การตรวจหาสารเร่งเนื้อแดงในสุกรจังหวัดบุรีรัมย์ระหว่างปีงบประมาณ 2555-2559 [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 5 ม.ค. 2566]; 62(2)0116(3)-04. เข้าถึงได้จาก: https://pvlo-brr.dld.go.th/Data/doc3_290519.pdf

คมชาย ศรีชาลี, เกียรติศักดิ์ หัวหมื่น. การสำรวจการใช้สารเร่งเนื้อแดงในสุกรของจังหวัดในพื้นที่ปศุสัตว์เขต 8 สุราษฎร์ธานี [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://region8.dld.go.th/webnew/index.php/en/news-menu/livestock-news-menu/1183-new020862001

สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ [อินเทอร์เน็ต]. รายงานสรุปผลการดำเนินงานอาหารปลอดภัย (Food Safety) ประจำปีงบประมาณ 2564 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566]:17-29. เข้าถึงได้จาก: http://bqsf.dmsc.moph.go.th/bqsfWeb/wp-content/uploads/2021/09/Report-2564/Version7-(5.8.2565).pdf

หน่วยเคลื่อนที่เพื่อความปลอดภัยด้านอาหาร สำนักอาหาร [อินเทอร์เน็ต]. สถานการณ์ความปลอดภัยด้านอาหารและผลิตภัณฑ์สุขภาพ ณ สถานที่จำหน่าย (ส่วนภูมิภาค) ปี 2560,49-50.2560 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://webs.rmutl.ac.th/assets/upload/files/2018/06/20180612134403_80883.pdf

นพดล มีมาก, สิริลักษณ์ สายหงส์. การตรวจพบสารกลุ่มเบต้าอะโกนิสต์ในสุกรจากฟาร์มและโรงฆ่าในภาคตะวันตกของประเทศไทย. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย [อินเทอร์เน็ต]. 2552 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566];1(1),13-19. เข้าถึงได้จาก:http://rdi.rmutsv.ac.th/rmutsvrj/download/year1-issue1-2552/agri/p13.pdf

ไทยรัฐออนไลน์ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: บริษัท เทรนด์ วีจี3 จำกัด; c2022 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.thairath.co.th/business/feature/2282465

กองสารวัตรและกักกัน [อินเทอร์เน็ต]. ปทุมธานี: กองสารวัตรและกักกัน; 2566 [เข้าถึงเมื่อ 20 มิ.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://aqi.dld.go.th/webnew/index.php/th/news-menu-2/19-activity-aqi2/351-acti-carcasses

ไทยรัฐ ออนไลน์ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: บริษัท เทรนด์ วีจี3 จำกัด; 2566 [เข้าถึงเมื่อ 20 มิ.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.thairath.co.th/scoop/interview/2699568

ไทยโพสต์ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: บริษัท สารสู่อนาคต จำกัด; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 20 มิ.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.thaipost.net/economy-news/244040/